Η ενεργειακή μετάβαση της Γερμανίας, η διαβόητη Energiewende, για ακόμα μια φορά συγκεντρώνει πυρά εναντίον της και δεν χρειάζεται να τα γράφουμε στο ιστολόγιο, τα λένε οι ίδιοι οι επίσημοι Γερμανικοί κρατικοί φορείς! Στο τέλος Σεπτέμβρη το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο έδωσε στη δημοσιότητα την "Ειδική έκθεση για το 2018 - Συντονισμός και διακυβέρνηση για την εφαρμογή της Energiewende από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας", όπου διαπιστώνει σημαντικά ελλείμματα εφαρμογής. Φυσικά η λέξη "μπάχαλο" δεν υπάρχει, αλλά το νόημα είναι το ίδιο.
Ολόκληρη η έκθεση εδώ.
Ο Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Kay Scheller δήλωσε στο Βερολίνο: "Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κινδυνεύει να αποτύχει με το μία φορά σε μια γενιά έργο της Energiewende. .
.. Το συμπέρασμά μας είναι κάτι περισσότερο από απογοητευτικό. Η Γερμανία, ως επί το πλείστον, δεν θα επιτύχει τους στόχους του 2020 για την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης.
Αυτό ισχύει για την στοχοθετημένη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
Αυτό ισχύει για τη μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας,
Αλλά αυτό ισχύει και για την αύξηση της ενεργειακής παραγωγικότητας,
και για την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές."
Η παρουσίαση της Ειδικής Έκθεσης ξεκινά με τη διαπίστωση πως "Παρά τη σημαντική χρήση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, μέχρι στιγμής η Γερμανία δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους υλοποίησης της ενεργειακής μετάβασης". Και συνεχίζει:
Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας (BMWi) έχει αναλάβει την υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης για σχεδόν πέντε χρόνια κι έχει το ρόλο του συντονισμού των απαραίτητων δραστηριοτήτων. Μόνο στο BMWi, 34 μονάδες σε τέσσερα τμήματα συμμετέχουν στην υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης. Πέντε άλλα ομοσπονδιακά υπουργεία και όλες οι χώρες συμμετέχουν στην υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης. Παρ’ όλα αυτά, το BMWi δεν έχει καθορίσει τι περιλαμβάνει ο συντονισμός της ενεργειακής μετάβασης. Μια γενική υπεύθυνη οργανωτική μορφή δεν υπάρχει μέχρι σήμερα.
Το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο θεωρεί απαραίτητο για το BMWi να συντονίζει αποτελεσματικά τη μετάβαση στην ενέργεια στο μέλλον:
ποια καθήκοντα συντονισμού πρέπει να εκτελέσει
πώς να οργανώσει σωστά τα καθήκοντα συντονισμού,
ποιο θα είναι το γενικό υπεύθυνο όργανο για τον συντονισμό της ενεργειακής μετάβασης,
είτε η σύσταση διυπουργικής επιτροπής συντονισμού των ομοσπονδιακών υπουργείων
είτε μια επιτροπή για τον συντονισμό της ενεργειακής μετάβασης μεταξύ της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων των κρατιδίων.
Το BMWi δεν βλέπει την ανάγκη για δράση, διότι θεωρεί ότι ο σημερινός συντονισμός της ενεργειακής μετάβασης είναι επαρκής και αποτελεσματικός. Βλέπει πως υπάρχει υπερβολικός συντονισμός μεταξύ όλων των παραγόντων και σε όλα τα επίπεδα κατά την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης. Η εκτίμηση αυτή δεν είναι πειστική ενόψει των αδιαμφισβήτητων και ενίοτε σαφών πλημμελειών και ταυτόχρονα σημαντικών επιβαρύνσεων τόσο για την οικονομία όσο και για τα δημόσια και ιδιωτικά νοικοκυριά. Παραμένει μια σημαντική παράλειψη, που το BMWi δεν έχει αποφασίσει και δεν θέλει να καθορίσει τι πρέπει να κάνει για να επιτύχει τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης αποδεδειγμένα και οικονομικά. Είναι απαραίτητη μια συνολική μορφή οργάνωσης, εξοπλισμένη με τις ευρύτερες δυνατότητες λήψης αποφάσεων.
Στη διαδικασία παρακολούθησης το BMWi χρησιμοποίησε 48 διαφορετικές πηγές δεδομένων για να ελέγξει την κατάσταση της ενεργειακής μετάβασης με βάση 72 δείκτες. Επιθυμεί να βελτιώσει τη διαδικασία παρακολούθησης με την εισαγωγή περισσότερων δεικτών. Μέχρι στιγμής δεν έχει καθορίσει ποσοτικούς στόχους και μετρήσεις για ιδιαίτερα σημαντικούς στόχους, όπως η "ασφάλεια του εφοδιασμού" και η "οικονομική προσιτότητα". Αλλά όσο το BMWi δεν κάνει όλους τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης μετρήσιμους και επαληθεύσιμους, ο αποτελεσματικός έλεγχος είναι σχεδόν αδύνατος. Δεν βελτιώνεται επίσης από άλλους δείκτες.
Το BMWi δεν έχει ακόμη δημιουργήσει επαρκή διαφάνεια σχετικά με τις δαπάνες και το κόστος για την ενεργειακή μετάβαση. Διαθέτει εκτεταμένες πληροφορίες σχετικά με τις δαπάνες από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, τις επιδράσιμες από το κράτος συνιστώσες των τιμών της ενέργειας και το κόστος συμμόρφωσης των ειδικών για την ενέργεια νόμων, ως μέρος της εκτίμησης των επιπτώσεων του ρυθμιστικού πλαισίου. Αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν απ’ το BMWi για να καταστήσουν διαφανές το σύνολο των εξόδων και των δαπανών. Ο υπολογισμός ενός τέτοιου "ακαθάριστου ποσού" είναι απαραίτητος για την καλύτερη ενημέρωση του Κοινοβουλίου και του κοινού και, για παράδειγμα, για μεγαλύτερη διαφάνεια των καταναλωτικών δαπανών για την ηλεκτρική ενέργεια και των άλλων δαπανών της ενεργειακής μετάβασης.
Το BMWi καθοδηγεί επίσης την ενεργειακή μετάβαση με διάφορα προγράμματα επιδοτήσεων. Συνέχισε αυτά τα προγράμματα χρηματοδότησης, αν και δεν ήταν απαραίτητα.
Υπάρχουν σήμερα 26 νόμοι και 33 κανονισμοί, μερικοί από τους οποίους διέπουν την παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά, διανομή και κατανάλωση ενέργειας με μεγάλη λεπτομέρεια. Οι απαραίτητες αλλαγές στα πρότυπα αυτά, με σκοπό την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης, είναι χρονοβόρες. Αυτό περιπλέκει μια ευέλικτη προσαρμογή των μέτρων ελέγχου στη δυναμική ανάπτυξη που προκαλείται από την ενεργειακή μετάβαση.
Ως εκ τούτου, το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο υποστηρίζει μια μακρόχρονη παραίτηση από κανονισμούς μικρής κλίμακας σε νόμους και κανονισμούς. Αντ' αυτού, θα πρέπει να θεσπιστεί ρυθμιστικό πλαίσιο για την ενεργειακή μετάβαση. Επιπλέον, μια γενική τιμή CO2 θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μη προγραμματισμένο οικονομικό μέσο. Επειδή η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας θα ήταν πιο ελκυστική, το BMWi θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την υποστήριξή του για να θέσει πρόσθετα στοχευμένα κίνητρα.
Το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο απαιτεί όπως:
η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ποσοτικοποιεί τους στόχους της οικονομικής προσιτότητας και της ασφάλειας του εφοδιασμού,
το BMWi χρησιμοποιεί μόνο δείκτες που μπορούν επίσης να έχουν ελεγκτικό αποτέλεσμα,
το BMWi καθιστά το κόστος της ενεργειακής ανάκαμψης όσο το δυνατόν διαφανέστερο με λογικές προσπάθειες,
το BMWi χρησιμοποιεί συνεχώς όργανα ελέγχου προσαρμοσμένα στους στόχους της ενεργειακής μετάβασης,
το BMWi εξετάζει το βαθμό στον οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου, ιδίως την τιμολόγηση του CO2, ως περαιτέρω μέσο για την υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης.
Το BMWi απάντησε ότι δεν θεωρεί αναγκαία την ανάληψη δράσης στον έλεγχο της ενεργειακής μετάβασης και πως η ανάλυση Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι μεθοδολογικά αμφισβητήσιμη. Έτσι, η προσαύξηση του νόμου EEG για ΑΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δαπάνη για την ενεργειακή μετάβαση. Όμως το Ελεγκτικό Συνέδριο επιστρέφει την απόρριψη στο BMWi. Ο τρέχων έλεγχος έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του στην πράξη.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στόχοι της ενεργειακής πολιτικής είναι πολύ κατώτεροι των προσδοκιών και εν μέρει έχουν χαθεί, το σύστημα ελέγχου του BMWi είναι ανεπαρκές. Ένα αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης υπάρχει μόνο εάν υπάρχουν επαληθεύσιμοι στόχοι, εάν υπάρχει ανάγκη για δράση -επίσης εξαιτίας εξωτερικών επιδράσεων όπως η οικονομική ή πληθυσμιακή ανάπτυξη- και εάν υπάρχει προθυμία και ευκαιρίες για "διορθώσεις πορείας".
Για την κοινωνική αποδοχή της ενεργειακής μετάβασης είναι επίσης απαραίτητο όπως το BMWi απεικονίζει σαφώς και κατανοητά τις οικονομικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι δαπάνες και τα κόστη που οφείλονται στην ενεργειακή μετάβαση ανήλθαν σε τουλάχιστον 34 δισ. ευρώ το 2017. Το BMWi πρέπει να καταστήσει το κόστος της ενεργειακής μετάβασης όσο το δυνατόν διαφανέστερο και με τη λιγότερη δυνατή προσπάθεια.
Από την άποψη του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι αποφασιστικές βελτιώσεις στον συντονισμό και τη διαχείριση της ενεργειακής μετάβασης είναι αναπόφευκτες. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παραμένει καλούμενη για δράση. Διαφορετικά, η Γερμανική και διεθνής κοινή γνώμη θα μπορούσε να αποκομίσει την εντύπωση ότι η Γερμανία δεν είναι σε θέση να διαμορφώσει και να υλοποιήσει με επιτυχία μακροπρόθεσμα τον ενεργειακό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας.
Ο Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Kay Scheller δήλωσε στο Βερολίνο: "Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κινδυνεύει να αποτύχει με το μία φορά σε μια γενιά έργο της Energiewende. .
.. Το συμπέρασμά μας είναι κάτι περισσότερο από απογοητευτικό. Η Γερμανία, ως επί το πλείστον, δεν θα επιτύχει τους στόχους του 2020 για την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης.
Αυτό ισχύει για την στοχοθετημένη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
Αυτό ισχύει για τη μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας,
Αλλά αυτό ισχύει και για την αύξηση της ενεργειακής παραγωγικότητας,
και για την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές."
Η παρουσίαση της Ειδικής Έκθεσης ξεκινά με τη διαπίστωση πως "Παρά τη σημαντική χρήση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, μέχρι στιγμής η Γερμανία δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους υλοποίησης της ενεργειακής μετάβασης". Και συνεχίζει:
Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας (BMWi) έχει αναλάβει την υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης για σχεδόν πέντε χρόνια κι έχει το ρόλο του συντονισμού των απαραίτητων δραστηριοτήτων. Μόνο στο BMWi, 34 μονάδες σε τέσσερα τμήματα συμμετέχουν στην υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης. Πέντε άλλα ομοσπονδιακά υπουργεία και όλες οι χώρες συμμετέχουν στην υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης. Παρ’ όλα αυτά, το BMWi δεν έχει καθορίσει τι περιλαμβάνει ο συντονισμός της ενεργειακής μετάβασης. Μια γενική υπεύθυνη οργανωτική μορφή δεν υπάρχει μέχρι σήμερα.
Το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο θεωρεί απαραίτητο για το BMWi να συντονίζει αποτελεσματικά τη μετάβαση στην ενέργεια στο μέλλον:
ποια καθήκοντα συντονισμού πρέπει να εκτελέσει
πώς να οργανώσει σωστά τα καθήκοντα συντονισμού,
ποιο θα είναι το γενικό υπεύθυνο όργανο για τον συντονισμό της ενεργειακής μετάβασης,
είτε η σύσταση διυπουργικής επιτροπής συντονισμού των ομοσπονδιακών υπουργείων
είτε μια επιτροπή για τον συντονισμό της ενεργειακής μετάβασης μεταξύ της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων των κρατιδίων.
Το BMWi δεν βλέπει την ανάγκη για δράση, διότι θεωρεί ότι ο σημερινός συντονισμός της ενεργειακής μετάβασης είναι επαρκής και αποτελεσματικός. Βλέπει πως υπάρχει υπερβολικός συντονισμός μεταξύ όλων των παραγόντων και σε όλα τα επίπεδα κατά την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης. Η εκτίμηση αυτή δεν είναι πειστική ενόψει των αδιαμφισβήτητων και ενίοτε σαφών πλημμελειών και ταυτόχρονα σημαντικών επιβαρύνσεων τόσο για την οικονομία όσο και για τα δημόσια και ιδιωτικά νοικοκυριά. Παραμένει μια σημαντική παράλειψη, που το BMWi δεν έχει αποφασίσει και δεν θέλει να καθορίσει τι πρέπει να κάνει για να επιτύχει τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης αποδεδειγμένα και οικονομικά. Είναι απαραίτητη μια συνολική μορφή οργάνωσης, εξοπλισμένη με τις ευρύτερες δυνατότητες λήψης αποφάσεων.
Στη διαδικασία παρακολούθησης το BMWi χρησιμοποίησε 48 διαφορετικές πηγές δεδομένων για να ελέγξει την κατάσταση της ενεργειακής μετάβασης με βάση 72 δείκτες. Επιθυμεί να βελτιώσει τη διαδικασία παρακολούθησης με την εισαγωγή περισσότερων δεικτών. Μέχρι στιγμής δεν έχει καθορίσει ποσοτικούς στόχους και μετρήσεις για ιδιαίτερα σημαντικούς στόχους, όπως η "ασφάλεια του εφοδιασμού" και η "οικονομική προσιτότητα". Αλλά όσο το BMWi δεν κάνει όλους τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης μετρήσιμους και επαληθεύσιμους, ο αποτελεσματικός έλεγχος είναι σχεδόν αδύνατος. Δεν βελτιώνεται επίσης από άλλους δείκτες.
Το BMWi δεν έχει ακόμη δημιουργήσει επαρκή διαφάνεια σχετικά με τις δαπάνες και το κόστος για την ενεργειακή μετάβαση. Διαθέτει εκτεταμένες πληροφορίες σχετικά με τις δαπάνες από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, τις επιδράσιμες από το κράτος συνιστώσες των τιμών της ενέργειας και το κόστος συμμόρφωσης των ειδικών για την ενέργεια νόμων, ως μέρος της εκτίμησης των επιπτώσεων του ρυθμιστικού πλαισίου. Αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν απ’ το BMWi για να καταστήσουν διαφανές το σύνολο των εξόδων και των δαπανών. Ο υπολογισμός ενός τέτοιου "ακαθάριστου ποσού" είναι απαραίτητος για την καλύτερη ενημέρωση του Κοινοβουλίου και του κοινού και, για παράδειγμα, για μεγαλύτερη διαφάνεια των καταναλωτικών δαπανών για την ηλεκτρική ενέργεια και των άλλων δαπανών της ενεργειακής μετάβασης.
Το BMWi καθοδηγεί επίσης την ενεργειακή μετάβαση με διάφορα προγράμματα επιδοτήσεων. Συνέχισε αυτά τα προγράμματα χρηματοδότησης, αν και δεν ήταν απαραίτητα.
Υπάρχουν σήμερα 26 νόμοι και 33 κανονισμοί, μερικοί από τους οποίους διέπουν την παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά, διανομή και κατανάλωση ενέργειας με μεγάλη λεπτομέρεια. Οι απαραίτητες αλλαγές στα πρότυπα αυτά, με σκοπό την εφαρμογή της ενεργειακής μετάβασης, είναι χρονοβόρες. Αυτό περιπλέκει μια ευέλικτη προσαρμογή των μέτρων ελέγχου στη δυναμική ανάπτυξη που προκαλείται από την ενεργειακή μετάβαση.
Ως εκ τούτου, το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο υποστηρίζει μια μακρόχρονη παραίτηση από κανονισμούς μικρής κλίμακας σε νόμους και κανονισμούς. Αντ' αυτού, θα πρέπει να θεσπιστεί ρυθμιστικό πλαίσιο για την ενεργειακή μετάβαση. Επιπλέον, μια γενική τιμή CO2 θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μη προγραμματισμένο οικονομικό μέσο. Επειδή η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας θα ήταν πιο ελκυστική, το BMWi θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την υποστήριξή του για να θέσει πρόσθετα στοχευμένα κίνητρα.
Το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο απαιτεί όπως:
η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ποσοτικοποιεί τους στόχους της οικονομικής προσιτότητας και της ασφάλειας του εφοδιασμού,
το BMWi χρησιμοποιεί μόνο δείκτες που μπορούν επίσης να έχουν ελεγκτικό αποτέλεσμα,
το BMWi καθιστά το κόστος της ενεργειακής ανάκαμψης όσο το δυνατόν διαφανέστερο με λογικές προσπάθειες,
το BMWi χρησιμοποιεί συνεχώς όργανα ελέγχου προσαρμοσμένα στους στόχους της ενεργειακής μετάβασης,
το BMWi εξετάζει το βαθμό στον οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου, ιδίως την τιμολόγηση του CO2, ως περαιτέρω μέσο για την υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης.
Το BMWi απάντησε ότι δεν θεωρεί αναγκαία την ανάληψη δράσης στον έλεγχο της ενεργειακής μετάβασης και πως η ανάλυση Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι μεθοδολογικά αμφισβητήσιμη. Έτσι, η προσαύξηση του νόμου EEG για ΑΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δαπάνη για την ενεργειακή μετάβαση. Όμως το Ελεγκτικό Συνέδριο επιστρέφει την απόρριψη στο BMWi. Ο τρέχων έλεγχος έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του στην πράξη.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στόχοι της ενεργειακής πολιτικής είναι πολύ κατώτεροι των προσδοκιών και εν μέρει έχουν χαθεί, το σύστημα ελέγχου του BMWi είναι ανεπαρκές. Ένα αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης υπάρχει μόνο εάν υπάρχουν επαληθεύσιμοι στόχοι, εάν υπάρχει ανάγκη για δράση -επίσης εξαιτίας εξωτερικών επιδράσεων όπως η οικονομική ή πληθυσμιακή ανάπτυξη- και εάν υπάρχει προθυμία και ευκαιρίες για "διορθώσεις πορείας".
Για την κοινωνική αποδοχή της ενεργειακής μετάβασης είναι επίσης απαραίτητο όπως το BMWi απεικονίζει σαφώς και κατανοητά τις οικονομικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι δαπάνες και τα κόστη που οφείλονται στην ενεργειακή μετάβαση ανήλθαν σε τουλάχιστον 34 δισ. ευρώ το 2017. Το BMWi πρέπει να καταστήσει το κόστος της ενεργειακής μετάβασης όσο το δυνατόν διαφανέστερο και με τη λιγότερη δυνατή προσπάθεια.
Από την άποψη του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι αποφασιστικές βελτιώσεις στον συντονισμό και τη διαχείριση της ενεργειακής μετάβασης είναι αναπόφευκτες. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παραμένει καλούμενη για δράση. Διαφορετικά, η Γερμανική και διεθνής κοινή γνώμη θα μπορούσε να αποκομίσει την εντύπωση ότι η Γερμανία δεν είναι σε θέση να διαμορφώσει και να υλοποιήσει με επιτυχία μακροπρόθεσμα τον ενεργειακό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας.
