Τρίτη 14 Μαΐου 2024

Στα «χέρια» της Equinor η Ευρώπη - Οι κίνδυνοι (Bloomberg)

Όταν οι κορυφαίοι traders του φυσικού αερίου συναντήθηκαν στα τέλη Απριλίου στα περίχωρα του Άμστερνταμ, ήρθε και η είδηση για μια διαρροή στο μεγαλύτερο εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ευρώπης, που βρίσκεται πάνω από τον αρκτικό κύκλο, στη Νορβηγία.




Το πρόβλημα - που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης δοκιμής των συστημάτων ασφαλείας της εγκατάστασης - επιδιορθώθηκε γρήγορα, αλλά όχι πριν προκαλέσει μια στιγμιαία έκρηξη της τιμής του φυσικού αερίου

Σύμφωνα με το Bloomberg, το γεγονός αυτό κατέδειξε την αυξημένη δύναμη μιας και μόνο εταιρείας, της Equinor.

Στα δύο και πλέον χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία εκτίναξε τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, ο νορβηγικός γίγαντας πετρελαίου και φυσικού αερίου πήρε αθόρυβα το στέμμα που κάποτε ανήκε στη ρωσική Gazprom.

Η Νορβηγία παρέχει πλέον το 30% του φυσικού αερίου της ΕΕ- η Gazprom παρείχε περίπου το 35% του φυσικού αερίου όλης της Ευρώπης πριν από τον πόλεμο- ενώ από τα τουλάχιστον 109 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που εξήγαγε η Νορβηγία στην Ευρώπη πέρυσι, περίπου τα 2/3 διατέθηκαν από την Equinor.

Όσο το μπλοκ συνεχίζει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα, οι νορβηγικοί υδρογονάνθρακες θα είναι απαραίτητοι για την ενέργεια της γηραιάς ηπείρου.

Η θέση και το κύρος  της Equinor άλλαξε ριζικά χάρη στον πόλεμο στην Ουκρανία, δήλωσε η Irene Rummelhoff, επικεφαλής του τμήματος Midstream, μάρκετινγκ και επεξεργασίας της εταιρείας. «Υπήρξε ένα χρονικό σημείο όπου η Ευρώπη μας θεωρούσε σχεδόν δεδομένους. 

Αυτό δεν ισχύει πλέον», συμπλήρωσε.

Επισφαλής η Ευρώπη

Η νέα εξέχουσα θέση της εταιρείας έχει επίσης εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέτουν, για άλλη μια φορά, τις χώρες τους σε κίνδυνο, βασιζόμενοι υπερβολικά σε έναν μόνο προμηθευτή

Παρόλο που η Νορβηγία θεωρείται ως ένας σταθερός εμπορικός εταίρος με μακρά και συνεπή ιστορία στην παροχή ενέργειας στην Ευρώπη, οι παρατεταμένες διακοπές λειτουργίας είχαν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.

Πριν από πέντε χρόνια γινόταν λόγος για την πράσινη μετάβαση και για το πώς η Ευρώπη θα έβλεπε τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, μετά ήρθε ο Covid, μετά ο πόλεμος στην Ουκρανία και τώρα την Ευρώπη δεν την ενδιαφέρει πια η μετάβαση τόσο, όσο η εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας. 

Η άποψη ότι το φυσικό αέριο δεν θα εγκαταλειφθεί σύντομα, έχει φέρει τη Νορβηγία στο επίκεντρο της συζήτησης για τη διασφάλιση των ενεργειακών πόρων της Ευρώπης. 

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Robert Habeck - ο οποίος είναι επίσης υπεύθυνος για την πολιτική για το κλίμα στη μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ- πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Όσλο στις αρχές Ιανουαρίου 2023. 

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen ταξίδεψε δύο μήνες αργότερα στο κοίτασμα φυσικού αερίου Troll της Νορβηγίας, το οποίο παρέχει το 10% του εφοδιασμού της ηπείρου.

Από την πλευρά της η Kadri Simson έχει επίσης επισκεφθεί τη Νορβηγία δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια. 

Μιλώντας σε εκδήλωση στη νορβηγική πρωτεύουσα τον Μάρτιο, η Simson δήλωσε σε μια αίθουσα γεμάτη με την ελίτ του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της χώρας ότι η ΕΕ εξακολουθεί να υπολογίζει στη Νορβηγία ως εταίρο για τις συμβατικές πηγές και εξέφρασε την εκτίμησή της για τη βοήθειά της κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης.

Στις πλάτες της Ευρώπης

Επειδή οι τιμές του φυσικού αερίου της Νορβηγίας είναι υψηλότερες από εκείνες της Ρωσίας, μετά τη συρρίκνωση των ρωσικών εξαγωγών υπήρξαν κάποιες διαμαρτυρίες σχετικά με το γεγονός ότι η Νορβηγία επωφελήθηκε εις βάρος της Ευρώπης. 

Η Νορβηγία δεν πτοήθηκε από αυτές τις επικριτικές φωνές, υποστηρίζοντας εδώ και καιρό ότι το φυσικό αέριο πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση του μπλοκ και προσπαθώντας έτσι να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες.

Στα τέλη Απριλίου, ο Γερμανός καγκελάριος ευχαρίστησε τη Νορβηγία που επέτρεψε στη χώρα του να γίνει ανεξάρτητη από το ρωσικό φυσικό αέριο μέσα σε λίγους μήνες και την επαίνεσε ως τον τέλειο εταίρο. 

Υπό αμφισβήτηση η πράσινη μετάβαση

Ο νέος ρόλος της Νορβηγίας ως προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη ήταν πολύ κερδοφόρος- οι εξαγωγές φυσικού αερίου σημείωσαν ρεκόρ ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίων κορονών (130 δισεκατομμυρίων δολαρίων) το 2022 - αλλά έθεσε επίσης ένα ερωτηματικό σχετικά με το πράσινο μέλλον της Νορβηγίας. 

Ενώ η χώρα έχει γίνει ηγέτης σε πρωτοβουλίες όπως η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα, η πρόσφατη αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου είχε ως αποτέλεσμα την ανακατεύθυνση οικονομικών πόρων πίσω στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. 

Οργανώσεις όπως η Greenpeace έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι ο εναγκαλισμός της Ευρώπης με το νορβηγικό φυσικό αέριο θα μπορούσε να αποβεί εις βάρος της ευρύτερης πράσινης μετάβασης της χώρας.

Η αυξανόμενη σημασία της Equinor για την Ευρώπη ήρθε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος το περασμένο καλοκαίρι, όταν ο κολοσσός ανακοίνωσε ότι η συντήρηση σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου της πήρε παράταση. 

Μέσα σε λίγα λεπτά, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν σχεδόν 20%.

Η αντίδραση ήταν ιδιαίτερα έντονη, καθώς η αγορά στοιχημάτιζε ότι οι τιμές θα υποχωρούσαν. 

Η υποτονική ζήτηση και το γεγονός ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής θα ήταν γεμάτα μέχρι το τέλος του καλοκαιριού τους είχαν κάνει να πιστεύουν ότι η Ευρώπη είχε επιτέλους ξεπεράσει τα χειρότερα της ενεργειακής κρίσης. 

Ο ασυνήθιστα ζεστός καιρός στην ήπειρο, ο οποίος συνήθως αυξάνει τη χρήση ενέργειας, ενέτεινε την ανησυχία.

Οι ξαφνικές διακοπές και οι τιμές

Την ίδια στιγμή, οι ξαφνικές διακοπές μείωσαν σημαντικά τις εξαγωγές της Νορβηγίας για μερικές εβδομάδες και ώθησαν τους αναλυτές να σταθμίσουν περισσότερο το «φαινόμενο της συντήρησης της Equinor» στα μοντέλα τους. 

Καθώς η τιμή του φυσικού αερίου έγινε ακόμη πιο εκτεθειμένη στις διακυμάνσεις της εταιρείας, οι traders άρχισαν να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις φωνές μιας άλλης νορβηγικής εταιρείας, της Gassco AS, σχετικά με τις αλλαγές στα προγράμματα συντήρησης σε ολόκληρη τη χώρα.

Εντός της Equinor, υπάρχουν «φραγμοί πληροφόρησης και διαδικασίες για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς, ώστε όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά να έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες της αγοράς την ίδια στιγμή», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας, προσθέτοντας ότι η Gassco ενεργεί ως ουδέτερος και ανεξάρτητος διαχειριστής του συστήματος.

Η αγορά ήταν ήδη σε επιφυλακή για αιφνιδιαστικές διακοπές. 

Μέχρι το τέλος του 2021, η Gazprom ήταν ως επί το πλείστον ένας αξιόπιστος προμηθευτής - ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο οι τιμές του φυσικού αερίου παρέμειναν σταθερές την τελευταία δεκαετία. 

Όταν όμως οι διακοπές άρχισαν ξαφνικά να συμβαίνουν πιο συχνά, οι τιμές εκτοξεύτηκαν, πυροδοτώντας την ενεργειακή κρίση.

Αυτό που δεν αντιλαμβανόταν κανείς τότε είναι ότι η μείωση των ροών φυσικού αερίου ήταν μέρος της προετοιμασίας για την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. 

Πως διαμορφώνεται η κατάσταση

Η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι πριν από ένα χρόνο, αλλά οι συνθήκες παραμένουν ασταθείς

Οποιαδήποτε απειλή για την προμήθεια καυσίμων μπορεί να αναστατώσει τις αγορές, και αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να έχει επιπτώσεις στα επόμενα στάδια: οι επίμονες διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά φυσικού αερίου μπορούν να ενθαρρύνουν τις βιομηχανικές εταιρείες να περιορίσουν τη χρήση καυσίμων και να ωθήσουν τους λογαριασμούς των νοικοκυριών σε υψηλότερα επίπεδα. 

«Η Νορβηγία αναμένεται να καλύψει περισσότερες από τις ανάγκες της Ευρώπης σε φυσικό αέριο αυτό το καλοκαίρι, καθώς οι εγκαταστάσεις της ανακάμπτουν από την εκτεταμένη συντήρηση που έγινε πέρυσι», έγραψε ο Nnenna Amobi του BloombergNEF σε σημείωμά του την 1η Μαΐου. «Αλλά», πρόσθεσε, «οι απρογραμμάτιστες διακοπές θα μπορούσαν ακόμη να περιορίσουν τις ροές και να τραβήξουν τις τιμές προς τα πάνω».

Ταυτόχρονα, οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Νορβηγία ενδέχεται να φθάσουν φέτος σε νέο ρεκόρ

Η Equinor εργάζεται για την αύξηση της δυναμικότητάς της και για τη μείωση των σημείων συμφόρησης με τον εξορθολογισμό των εργασιών συντήρησης. 

Μένει να δούμε αν αυτό θα επαληθευτεί. 

Με ένα νέο κύμα υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και το Κατάρ το επόμενο διάστημα, η σημασία της Equinor και του φυσικού αερίου της Νορβηγίας για την Ευρώπη «θα μειωθεί τελικά», δήλωσε ο Christopher Kuplent, επικεφαλής της ευρωπαϊκής ενεργειακής έρευνας της Bank of America Corp. σημειώνοντας ότι η Νορβηγία θα δυσκολευτεί να αυξήσει οργανικά την παραγωγή φυσικού αερίου και επομένως να εξάγει περισσότερο. 

Τα νέα έργα, πρόσθεσε, θα καταστήσουν, τουλάχιστον στα χαρτιά, λίγο πιο εύκολο για τον Ευρωπαίο καταναλωτή φυσικού αερίου να διαπραγματευτεί τις τιμές προς τα κάτω.

www.worldenergynews.gr