Η αναχώρηση των θεσμών άφησε ένα κενό στο κουτάκι που αφορά στο διαγωνισμό των λιγνιτικών της ΔΕΗ.
Και είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις έγινε γνωστή η μετάθεση της καταληκτικής ημερομηνίας για την πώληση, αναβλήθηκε ταυτόχρονα και το ραντεβού του αρμόδιου υπουργού ενέργειας Γ. Σταθάκη στο πλαίσιο της αξιολόγησης. Ωστόσο οι λιγνίτες δεν αποτελούν τη μοναδική εκκρεμότητα - απειλή για την ενεργειακή αγορά. Η παρελκυστική κυβερνητική πρακτική, η αναβλητικότητα σε κρίσιμα ζητήματα αλλά και το πολιτικό κόστος ενόψει των επόμενων εκλογικών αναμετρήσεων, έχουν οδηγήσει σε τέλμα μια σειρά από κρίσιμα θέματα της αγοράς.
Η κυβέρνηση εστιάζει περισσότερο στο χρονισμό, με βασική επιδίωξη τα αδιέξοδα να μην "πέσουν στη δική της βάρδια”. Σε αυτό βοηθούν και οι αργές γραφειοκρατικές διαδικασίες αλλά και η ανοχή (ενόψει ευρωεκλογών) της Επιτροπής. Ποιες είναι όμως οι ωρολογιακές βόμβες που ναρκοθετούν την πορεία της αγοράς (και της επόμενης κυβέρνησης) στα ενεργειακά;
1.Λιγνίτες – ανταγωνισμός στην αγορά ενέργειας
Αποτελεί πλέον κοινό μυστικό στην αγορά ότι η κυβέρνηση κερδίζει χρόνο προκειμένου να μην πιστωθεί την αποτυχία του διαγωνισμού που αντικατέστησε την περίφημη μικρή ΔΕΗ. Το ορατό πλέον ενδεχόμενο να μην πουληθούν οι δύο θυγατρικές της ΔΕΗ θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που ακουμπούν τη ΔΕΗ και τον κλάδο του ηλεκτρισμού: θα ξεκινήσει νέα αξιολόγηση και αποτίμηση της κατάστασης στην αγορά, καθώς και απολογισμός για τους λόγους που οδήγησαν στο ναυάγιο.
1.Λιγνίτες – ανταγωνισμός στην αγορά ενέργειας
Αποτελεί πλέον κοινό μυστικό στην αγορά ότι η κυβέρνηση κερδίζει χρόνο προκειμένου να μην πιστωθεί την αποτυχία του διαγωνισμού που αντικατέστησε την περίφημη μικρή ΔΕΗ. Το ορατό πλέον ενδεχόμενο να μην πουληθούν οι δύο θυγατρικές της ΔΕΗ θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που ακουμπούν τη ΔΕΗ και τον κλάδο του ηλεκτρισμού: θα ξεκινήσει νέα αξιολόγηση και αποτίμηση της κατάστασης στην αγορά, καθώς και απολογισμός για τους λόγους που οδήγησαν στο ναυάγιο.
Μια τέτοια εξέλιξη εκ των πραγμάτων φέρνει ξανά στο τραπέζι την υπόθεση των υδροηλεκτρικών, που είναι "ταμπού” για την κυβέρνηση, για λόγους πολιτικών εντυπώσεων (καθώς αποτέλεσε ένα από τα "κέρδη” της λεγόμενης επαναδιαπραγμάτευσης), αλλά και ουσίας (εάν επανέλθει θέμα ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά θα γίνει με πολύ χειρότερους όρους για τη ΔΕΗ). Η αξιολόγηση της πορείας απελευθέρωσης της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού και η αποτίμηση των βημάτων που έχουν γίνει (περιλαμβανομένων των ΝΟΜΕ) έχει συμφωνηθεί να γίνει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
2. Τιμολόγια ρεύματος – οικονομική κατάσταση ΔΕΗ
Η διοίκηση της ΔΕΗ έχει μετ' επιτάσεως θέσει θέμα για αύξηση των εσόδων της από τους λογαριασμούς ρεύματος. Η κυβέρνηση θέλει πάση θυσία η αύξηση αυτή των εσόδων – που σύμφωνα με τη ΔΕΗ εάν δεν εγκριθεί θέτει εν αμφιβόλω την επιστροφή της εταιρείας στις αγορές με την έκδοση ομολόγου – να μην ονομαστεί αύξηση των τιμολογίων, για προφανείς λόγους (βρισκόμαστε σε κάθε περίπτωση λίγους μήνες πριν από τις κάλπες του Μαΐου).
2. Τιμολόγια ρεύματος – οικονομική κατάσταση ΔΕΗ
Η διοίκηση της ΔΕΗ έχει μετ' επιτάσεως θέσει θέμα για αύξηση των εσόδων της από τους λογαριασμούς ρεύματος. Η κυβέρνηση θέλει πάση θυσία η αύξηση αυτή των εσόδων – που σύμφωνα με τη ΔΕΗ εάν δεν εγκριθεί θέτει εν αμφιβόλω την επιστροφή της εταιρείας στις αγορές με την έκδοση ομολόγου – να μην ονομαστεί αύξηση των τιμολογίων, για προφανείς λόγους (βρισκόμαστε σε κάθε περίπτωση λίγους μήνες πριν από τις κάλπες του Μαΐου).
Μία από τις λύσεις που εξετάζεται είναι να θεσμοθετηθούν από τώρα οι μηχανισμοί, που θα ενεργοποιήσουν αυξήσεις μετά τις εκλογές. Αυτό θα συμβεί εάν τελικώς προκριθεί η λύση της ρήτρας διοξειδίου του άνθρακα. Με δεδομένο ότι οι μεγάλες αυξήσεις πάνω από τα 15 ευρώ ο τόνος στα δικαιώματα εκπομπής ξεκίνησαν πέρυσι το Μάιο, η ενεργοποίηση των αυξήσεων μπορεί να οριοθετηθεί στο διάστημα από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Η άλλη λύση είναι να μην υπάρξουν καθόλου αυξήσεις, στη ΔΕΗ να επιτραπεί μόνο η παρέμβαση στην έκπτωση του 15% και τα οικονομικά της επιχείρησης να πιεστούν πολύ περισσότερο.
3. Αποκρατικοποιήσεις ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΗ
Το τέλμα στις ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις επιβεβαιώνεται: ο διαγωνισμός της ΔΕΗ που θα ανοίξει το δρόμο και για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή καρκινοβατεί, η πώληση του 50,1% των ΕΛΠΕ πήρε νέα αναβολή ενώ καθυστερεί και η υπόθεση της ΔΕΠΑ. Κάποιοι επιμένουν ότι για την κυβέρνηση θα αποτελέσει προεκλογικό χαρτί, εάν καταφέρει και φτάσει μέχρι τις εκλογές χωρίς να έχει προχωρήσει ούτε μία ενεργειακή αποκρατικοποίηση, πλην της ήδη δρομολογημένης πώλησης του ΔΕΣΦΑ. Το αντίθετο μάλιστα, για το εκλογικό κοινό της κυβέρνησης μπορεί να παρουσιαστεί το "επίτευγμα” της "κρατικοποίησης” του ΑΔΜΗΕ. Βεβαίως, εάν δεν προχωρήσουν οι συγκεκριμένες πωλήσεις (ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ και ΔΕΗ) δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα με τους στόχους του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων του 2019.
4. Λάρκο: "κανόνι” εν αναμονή
Η περίπτωση της υπό κρατικό έλεγχο βιομηχανίας νικελίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας επιχείρησης που όλοι παραδέχονται ότι είναι θέμα χρόνου να "σκάσει”. Η εταιρεία παράγει ζημιές και χρέη, όσοι επενδυτές στο παρελθόν είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να αναλάβουν το εγχείρημα της διάσωσης πλέον έχουν αποστασιοποιηθεί πλήρως, ενώ και η κυβέρνηση που το 2015 δήλωνε ότι η Λάρκο θα αποτελέσει παράδειγμα turn around στόρι εταιρείας του Δημοσίου, σηκώνει τα χέρια ψηλά.
3. Αποκρατικοποιήσεις ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΗ
Το τέλμα στις ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις επιβεβαιώνεται: ο διαγωνισμός της ΔΕΗ που θα ανοίξει το δρόμο και για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή καρκινοβατεί, η πώληση του 50,1% των ΕΛΠΕ πήρε νέα αναβολή ενώ καθυστερεί και η υπόθεση της ΔΕΠΑ. Κάποιοι επιμένουν ότι για την κυβέρνηση θα αποτελέσει προεκλογικό χαρτί, εάν καταφέρει και φτάσει μέχρι τις εκλογές χωρίς να έχει προχωρήσει ούτε μία ενεργειακή αποκρατικοποίηση, πλην της ήδη δρομολογημένης πώλησης του ΔΕΣΦΑ. Το αντίθετο μάλιστα, για το εκλογικό κοινό της κυβέρνησης μπορεί να παρουσιαστεί το "επίτευγμα” της "κρατικοποίησης” του ΑΔΜΗΕ. Βεβαίως, εάν δεν προχωρήσουν οι συγκεκριμένες πωλήσεις (ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ και ΔΕΗ) δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα με τους στόχους του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων του 2019.
4. Λάρκο: "κανόνι” εν αναμονή
Η περίπτωση της υπό κρατικό έλεγχο βιομηχανίας νικελίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας επιχείρησης που όλοι παραδέχονται ότι είναι θέμα χρόνου να "σκάσει”. Η εταιρεία παράγει ζημιές και χρέη, όσοι επενδυτές στο παρελθόν είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να αναλάβουν το εγχείρημα της διάσωσης πλέον έχουν αποστασιοποιηθεί πλήρως, ενώ και η κυβέρνηση που το 2015 δήλωνε ότι η Λάρκο θα αποτελέσει παράδειγμα turn around στόρι εταιρείας του Δημοσίου, σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Πλέον μοναδικό μέλημα είναι να βρεθεί ένα modus vivendi της εταιρείας με τη ΔΕΗ ώστε να συνεχίσει να παίρνει ρεύμα και να λειτουργεί μέχρι τις εκλογές. Με βάση την τελευταία απόφαση της Κομισιόν να παραπέμψει στο ευρωδικαστήριο την επιβολή προστίμου στην Ελλάδα για τις παράνομες κρατικές ενισχύσεις, φαίνεται ότι ο στόχος θα επιτευχθεί και οι κυρώσεις θα αρχίσουν να τρέχουν το νωρίτερο από το καλοκαίρι.
5. Ο γόρδιος δεσμός της Κρήτης
Η γνωστή διαμάχη του ΑΔΜΗΕ με την κοινοπραξία Euroasia για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρος, Κρήτη, Αττική, βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Οι διαπραγματεύσεις για να βρεθεί κοινός τόπος και να παραμείνει το έργο της Κρήτης στο πλαίσιο των έργων PCI εξασφαλίζοντας κοινοτική επιδότηση και πρόσβαση σε φθηνό ευρωπαϊκό δανεισμό, έχουν πέσει στο κενό. ΑΔΜΗΕ και Euroasia προκηρύσσουν τους διαγωνισμούς προμήθειας και ταυτόχρονα έχει ξεκινήσει ο χορός των προσφυγών.
5. Ο γόρδιος δεσμός της Κρήτης
Η γνωστή διαμάχη του ΑΔΜΗΕ με την κοινοπραξία Euroasia για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρος, Κρήτη, Αττική, βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Οι διαπραγματεύσεις για να βρεθεί κοινός τόπος και να παραμείνει το έργο της Κρήτης στο πλαίσιο των έργων PCI εξασφαλίζοντας κοινοτική επιδότηση και πρόσβαση σε φθηνό ευρωπαϊκό δανεισμό, έχουν πέσει στο κενό. ΑΔΜΗΕ και Euroasia προκηρύσσουν τους διαγωνισμούς προμήθειας και ταυτόχρονα έχει ξεκινήσει ο χορός των προσφυγών.
Ο γόρδιος δεσμός ώστε το έργο να παραμείνει σε ευρωπαϊκή ρότα και ταυτόχρονα να εξασφαλιστεί η βέλτιστη απόσβεση χωρίς να επιβαρυνθούν υπέρμετρα οι καταναλωτές θα πρέπει να λυθεί στους επόμενους μήνες.
6. Υδρογονάνθρακες - Οι καθυστερήσεις απειλούν τις γεωτρήσεις
Ο προγραμματισμός των επενδυτών στις πρώτες παραχωρήσεις που είναι και οι πιο ώριμες για γεωτρήσεις (έχουν ολοκληρωθεί οι σεισμικές μελέτες και έχουν εντοπιστεί οι περιοχές που θα γίνουν οι πρώτες επιχειρήσεις) προβλέπει ότι τα γεωτρύπανα θα πιάσουν δουλειά τέλη 2018 αρχές 2019. Προϋπόθεση να έχουν εκδοθεί η απαραίτητες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που ελέω εκλογών καθυστερούν. Η προεκλογική ατζέντα και ο λαϊκισμός, αποτελούν το βασικότερο πρόβλημα που ενδέχεται να ναρκοθετήσει την φιλόδοξη προσπάθεια.
6. Υδρογονάνθρακες - Οι καθυστερήσεις απειλούν τις γεωτρήσεις
Ο προγραμματισμός των επενδυτών στις πρώτες παραχωρήσεις που είναι και οι πιο ώριμες για γεωτρήσεις (έχουν ολοκληρωθεί οι σεισμικές μελέτες και έχουν εντοπιστεί οι περιοχές που θα γίνουν οι πρώτες επιχειρήσεις) προβλέπει ότι τα γεωτρύπανα θα πιάσουν δουλειά τέλη 2018 αρχές 2019. Προϋπόθεση να έχουν εκδοθεί η απαραίτητες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που ελέω εκλογών καθυστερούν. Η προεκλογική ατζέντα και ο λαϊκισμός, αποτελούν το βασικότερο πρόβλημα που ενδέχεται να ναρκοθετήσει την φιλόδοξη προσπάθεια.
Ενθαρρυντικό σημάδι, η θετική υποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες και οι πρώτες απόπειρες των "εισαγόμενων" ακτιβιστών έχουν προσώρας πέσει στο κενό. Σε κάθε περίπτωση εάν δεν εκδοθούν οι απαραίτητες περιβαλλοντικές άδειες μέχρι την άνοιξη, υπάρχει ορατός κίνδυνος νέων καθυστερήσεων και εμπλοκών.
