Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων εν μέσω της ενεργειακής μετάβασης αναφέρθηκε ο κ. Κωνσταντίνος Νικολάου, γεωλόγος πετρελαίων, αντιπρόεδρος της Energean στην Ελλάδα, μιλώντας την Παρασκευή το μεσημέρι στο 5ο POWER & GAS FORUM που διοργανώνει το energypress.gr στις 28 και 29 Μαρτίου 2024 στην Αθήνα.
Αναλύοντας το δυναμικό των υδρογονανθράκων, ο κ. Νικολάου επικαλέστηκε μελέτη της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας η οποία εκτιμούσε ότι η Ανατολική Μεσόγειος διαθέτει 223 tcf στην Λεκάνη του Ηροδότου και 122 στην λεκάνη της Λεβαντίνης. Η εξέλιξη της τεχνολογίας για έρευνες σε μεγάλα βάθη (από τα 1.000 μέτρα στα 3.000 μέτρα) ενεργοποίησε την δραστηριότητα στον κλάδο.
Τα παγκόσμια αποθέματα φθάνουν τα 200 τρις κυβικά μέτρα με παραγωγή 4.000 bcm και ανάλογη κατανάλωση, σημείωσε ο κ. Νικολάου. Στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η Αίγυπτος έχει αποθέματα που φθάνουν τα 2,3 τρις κυβικά μέτρα με παραγωγή 68 και κατανάλωση 62. Το Ισραήλ έχει 1.200 bcm με παραγωγή 20,5 κα κατανάλωση 12 bcm (διπλάσια από την Ελλάδα) ενώ αποθέματα έχει και η Λιβύη. Στην Κύπρο, παρ’ ότι υπάρχουν κοιτάσματα και δραστηριοποιούνται μεγάλοι διεθνείς όμιλοι, αυτά μένουν ανεκμετάλλευτα καθώς δεν υπάρχουν υποδομές, κέντρο υγροποίησης ενώ υπάρχει και ο γεωπολιτικός κίνδυνος λόγω των παρεμβάσεων της Τουρκίας. Εκτός Ανατολικής Μεσογείου, η Ρωσία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο και παράγει πλεονασματικές ποσότητες τις οποίες εξάγει (παρά τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν λόγω της εισβολής στην Ουκρανία). Παράλληλα, το Ιράν είναι η δεύτερη χώρα με τα περισσότερα αποθέματα ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ΗΠΑ με το σχιστολιθικό αέριο, το οποίο και εξάγουν.
Ως προς την αγορά που μπορεί να απορροφήσει τους όγκους που παράγονται, ο κ. Νικολάου σημείωσε ότι η Ευρώπη αποτελεί μια μεγάλη αγορά (400 bcm), το ίδιο και το Ισραήλ παρά τα προβλήματα με την Χαμάς αλλά και η Τουρκία ενώ η Αίγυπτος βρίσκεται στην πρώτη θέση καθώς έχει και υποδομές και αγορά. «Όμως πίσω από κάθε δρόμο κρύβονται γεωπολιτικές προκλήσεις» πρόσθεσε και σημείωσε ότι η Αίγυπτος έχει μεν μια μεγάλη αγορά αλλά οι τιμές είναι χαμηλές και για αυτό δεν στρέφεται προς αυτήν η υπόλοιπη αγορά, η Τουρκία αποτελεί επίσης μια τεράστια αγορά που πληρώνει αλλά οι σχέσεις με το Ισραήλ δεν είναι καλές.
Γιατί στην Ελλάδα δεν προχωρούν οι έρευνες υδρογονανθράκων
Αναφερόμενος στις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα, ο κ. Νικολάου σημείωσε ότι όλα τα προβλήματα στην ΑΟΖ προκύπτουν λόγω των υδρογονανθράκων. Η Ελλάδα έχει μείνει πίσω καθώς υπάρχουν τα γεωπολιτικά εμπόδια που θέτει η Τουρκία και το όραμά της για την γαλάζια πατρίδα, ο χάρτης που προτάσσει η γειτονική χώρα έναντι του χάρτη της Σεβίλλης, ο οποίος έχει καταρτιστεί σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. «Η Τουρκία εποφθαλμιά και την θάλασσα του μισού Αιγίου και της Ανατολικής Μεσογείου και ξέρει πως να το επιδιώκει. Αυτό δεν είναι νέο. Και πριν από 50 χρόνια διεκδικούσαν το μισό Αιγαίο. Τώρα που άλλαξε η τεχνολογία και επιτρέπει έρευνες σε βαθιά θάλασσα, η Τουρκία θέλει να μετακινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και αυτό το κάνει και με τον σεισμογραφικό στόλο της και με τον πολεμικό στόλο», σημείωσε σχετικά.
Αναλύοντας περαιτέρω, ανέφερε ότι σήμερα υπάρχει ένα moratorium αλλά στόχος της Τουρκίας είναι η γαλάζια πατρίδα και αυτός ο στόχος επηρεάζει την Ελλάδα όχι μόνο στις έρευνες για υδρογονάνθρακες αλλά και στα θαλάσσια αιολικά και στην κατάθεση του χωροταξικού.
Ως προς την δραστηριότητα της Τουρκίας, ο κ. Νικολάου είπε ότι η χώρα έκανε μεγάλες έρευνες πριν από το 2020 με «δήθεν πανεπιστήμια αλλά πίσω από αυτό βρισκόταν η τουρκική εταιρεία πετρελαίου» ενώ τελευταία έκανε και γεώτρηση νότια από το Καστελόριζο, μια περιοχή που έχει ερευνήσει πολύ. Πρόκειται για μια περιοχή της εν δυνάμει ελληνικής ΑΟΖ, σημείωσε. Οι έρευνες της Ελλάδας δυτικά της Κρήτης, δεν αφορά μόνο στο αν θα βρεθεί αέριο, αλλά είναι άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, υποστήριξε ο αντιπρόεδρος της Energean.
Υδρογονάνθρακες vs ΑΠΕ: Τι κερδίζει ο κόσμος – Ποια είναι η εναλλακτική
Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν επενδυθεί 9,5 τρις. δολάρια σε ΑΠΕ αλλά η αιολική και ηλιακή ενέργεια αντιπροσωπεύουν μόνο το 4% του παγκόσμιου ενεργειακού ισοζυγίου ενώ τα ορυκτά καύσιμα έχουν πέσει από το 83% στο 80%, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Νικολάου. Παρά τις μεγάλες επενδύσεις στις ΑΠΕ, τα ορυκτά έχασαν μόλις το 3%, σημείωσε και έθεσε το ερώτημα για το κατά πόσο, υπό αυτές τις συνθήκες και όταν παράλληλα τίθεται και θέμα ασφάλειας εφοδιασμού, οι ΑΠΕ είναι σε θέση να υποκαταστήσουν τα ορυκτά.
Στο ίδιο πνεύμα, η ενεργειακή αποδοτικότητα κατάφερε να περιορίσει την κατανάλωση ορυκτών κατά 90 εκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου την ημέρα ενώ οι ΑΠΕ μείωσαν την κατανάλωση κατά 15 εκατομμύρια βαρέλια. «Ακόμη δεν βρέθηκε η ενέργεια που θα υποκαταστήσει αυτούς τους όγκους ορυκτών, οι οποίοι πρέπει να υποκατασταθούν. Πώς; Δεν το ξέρουμε ακόμη», υποστήριξε ο κ. Νικολάου και πρόσθεσε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες συγκεντρώνουν το 80% του πληθυσμού και οδηγούν την παγκόσμια ζήτηση και ως εκ τούτου το θέμα δεν αφορά μόνο την Ευρώπη ή την Ελλάδα αλλά είναι πλανητικό και πρέπει να αναζητηθεί η τεχνολογία που θα υποκαταστήσει τα ορυκτά.