Στο επίκεντρό του βρίσκεται το δεξαμενόπλοιο «Pegas» ή «Lana», που κατέπλευσε στον κόλπο της Καρύστου τη 14η Απριλίου από τη Μαρμαρίδα της Τουρκίας, μεταφέροντας στις δεξαμενές του πάνω από 100.000 τόνους πετρελαίου. Αρχικά, το δεξαμενόπλοιο δεσμεύθηκε με απόφαση της Αρχής για το Ξέπλυμα, με το επιχείρημα ότι ανήκε στη ρωσική Promsvyazbank.
Πρόκειται για μία από τις τράπεζες της Ρωσίας εναντίον της οποίας έχουν τεθεί σε ισχύ οικονομικές κυρώσεις μετά τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία. Μεσολάβησαν μερικά εικοσιτετράωρα έως ότου αποσαφηνιστεί ότι τη 17η Μαρτίου, δηλαδή πριν από τον κατάπλου του σε ελληνικό λιμάνι, το πλοίο είχε μεταβιβαστεί στην Transmorflot, που ναι μεν έχει την έδρα της στη Ρωσία, αλλά δεν συγκαταλέγεται στις εταιρείες που υπόκεινται σε οικονομικές κυρώσεις.
Η Αρχή ήρε την απόφαση δέσμευσης, ωστόσο, το πλοίο παρέμεινε στο αγκυροβόλιο της Καρύστου, κατόπιν παρέμβασης των ΗΠΑ. Ο λόγος; Το «Pegas» ή «Lana» βρισκόταν ήδη από το καλοκαίρι του 2021 στη «μαύρη» λίστα των ΗΠΑ για μεταφορά ιρανικού πετρελαίου. Φόρτωσε 108.000 τόνους πετρελαίου από νησί του Ιράν πέρυσι τον Αύγουστο και έκτοτε έψαχνε αγοραστή.
Την 20ή Απριλίου το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, επικαλούμενο διμερή συμφωνία δικαστικής συνδρομής μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας, ζήτησε τη δέσμευση του φορτίου του, με το επιχείρημα ότι τα έσοδα από την πώλησή του θα χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Από τη σχετική αλληλογραφία, μάλιστα, προκύπτει ότι την υπόθεση «τρέχουν» το γραφείο του εισαγγελέα στην πόλη Κολούμπια, το FBI και η Yπηρεσία Eρευνών Eσωτερικής Aσφάλειας (Homeland Security Investigations). Το αίτημα συνδρομής διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Χαλκίδας και, όπως προκύπτει από διαβαθμισμένο έγγραφo με ημερομηνία 20 Μαΐου, το πρωτοδικείο της πόλης ενέκρινε τη μετάγγιση του πετρελαίου από τις δεξαμενές του «Lana» σε δύο μισθωμένα από τις ΗΠΑ δεξαμενόπλοια. Μερικές ημέρες νωρίτερα και το αρχηγείο του Λιμενικού είχε με σήμα του ενημερώσει το λιμεναρχείο της Καρύστου ότι εγκρίνει τη μετάγγιση του πετρελαίου, ζητώντας πάντως να υπάρχουν σε άμεση ετοιμότητα εξοπλισμός, μέσα και υλικά προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος.
Η απάντληση του φορτίου από το «Pegas» και η μεταφορά του σε δεύτερο δεξαμενόπλοιο (ship to ship) ξεκίνησε κατόπιν πιέσεων την Τρίτη, παρά το γεγονός ότι είναι αρκετές οι φωνές που επισημαίνουν ότι η μετάγγιση του πετρελαίου σε κλειστό κόλπο, όπως αυτός της Καρύστου, δεν επιτρέπεται για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Αριστα ενημερωμένες πηγές περιέγραψαν στην «Κ» ότι αρμόδιο στέλεχος του Λιμενικού επισήμανε ότι η διαδικασία εμπεριέχει «τεράστιους περιβαλλοντικούς κινδύνους», ενώ έμπειροι νομικοί, ειδικοί σε θέματα ναυτιλίας, σχολίασαν δηκτικά στην «Κ» ότι δεν υπήρξε γραπτή, διακριτή εντολή της ηγεσίας για την επιχείρηση μετάγγισης του πετρελαίου. «Η επιχείρηση απάντλησης του φορτίου σε μια θαλάσσια ζώνη η οποία χαρακτηρίζεται από ισχυρούς ανέμους και έντονους κυματισμούς δημιουργεί εύλογη ανησυχία», τονίζει σε επιστολή του ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός. Η σχετική νομοθεσία, πάντως, εξειδικεύει ότι η μετάγγιση χύμα πετρελαίου από δεξαμενόπλοιο σε δεξαμενόπλοιο επιτρέπεται μόνον «όταν επιβάλλεται για λόγους ανωτέρας βίας», με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
(του Γιάννη Σουλιώτη, Καθημερινή)
