Ειδικότερα:
Η κυβέρνηση προχωράει σε αναδρομική κάλυψη μέρους της επιβάρυνσης που είχαν όσοι κατανάλωσαν το προηγούμενο εξάμηνο ρεύμα πάνω από 300 κιλοβατώρες το μήνα καθώς και των εξοχικών και ευρύτερα της μη πρώτης κατοικίας. Συγκεκριμένα, θα δώσει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο με όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης στα 600 ευρώ.
Από την αναδρομική αυτή κάλυψη εξαιρούνται στην πράξη όσοι είχαν πολύ μεγάλες καταναλώσεις (κατά τεκμήριο μεγάλες κατοικίες κλπ.) καθώς και όσοι έχουν υψηλά εισοδήματα πάνω από 45.000 ευρώ το χρόνο.
Δεύτερον, για τους επόμενους δύο μήνες επεκτείνεται η επιδότησηπου δίνεται σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και για καταναλώσεις πάνω από 300 κιλοβατώρες τον μήνα με δέσμευση η οποία μένει να επιβεβαιωθεί ότι θα καλύπτεται για το τμήμα αυτό της κατανάλωσης, το 50% της επιβάρυνσης, καθώς και ότι θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες.
Τρίτον, ο κύριος Μητσοτάκης προανήγγειλε διπλή παρέμβαση με πλαφόν στην χονδρική τιμή ρεύματος και στοχευμένες επιδοτήσεις στη λιανική σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών και για συγκεκριμένες καταναλώσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, η διπλή αυτή παρέμβαση αφορά τόσο πλαφόν στη χονδρική τιμή, όσο και επιδοτήσεις, δηλαδή συνέχιση της ενίσχυσης στους καταναλωτές με τη μορφή αυξημένων επιδοτήσεων στους λογαριασμούς. Ο «κόφτης» στις τιμές χονδρικής μπορεί να μην μπει τόσο χαμηλά όσο θα ήθελαν κάποιοι. Όσο πιο χαμηλά μπει το πλαφόν, τόσο περισσότερα χρήματα χρειάζονται για αποζημίωση των παραγωγών. Εκτιμάται ότι το πλαφόν θα τεθεί σε κάπως υψηλότερο επίπεδο, ώστε να περισσέψουν χρήματα για να δίνεται και κάποια στοχευμένη επιδότηση, είτε στις πολύ χαμηλές καταναλώσεις, είτε σε ευάλωτες ομάδες.
Με το σύνολο αυτών των ρυθμίσεων η κυβέρνηση υπολογίζει ότι θα καλυφθεί το 70-80% της αύξησης στην κιλοβατώρα που έχει προκύψει μετά το καλοκαίρι και φαίνεται ότι θα συνεχιστεί για μεγάλο διάστημα. Αυτό άλλωστε συνάγεται από το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός έκανε λόγο για πρόγραμμα 12 μηνών.
Αξίζει να σημειωθεί τέλος, ότι ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και πάλι στην πρόθεση του να φορολογήσει με 90% τα υπερβάλλοντα κέρδητων ενεργειακών εταιρειών που έχουν προκύψει από την λειτουργία της αγοράς τους τελευταίους μήνες και τα φορολογικά αυτά έσοδα θα αξιοποιηθούν για τις παρεμβάσεις ελάφρυνσης που περιλαμβάνει το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης.
(upd 19:07) Τέσσερις βασικές παρεμβάσεις για την ανακούφιση των καταναλωτών από το αυξημένο κόστος ενέργειας προκρίνει η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Συγκεκριμένα:
Επιστρέφεται στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο, με όριο τα 600 ευρώ.
Για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξησηστην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh.
Φορολόγηση κατά 90% των πρόσθετων συγκυριακών εσόδων των επιχειρήσεων παραγωγής ρεύματος. Το τελικό πόρισμα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
Δρομολογείται από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο και πρακτικά σημαίνει έμμεσο πλαφόν σε χονδρική και λιανική ρεύματος. Κατ' ουσίαν, όπως σημείωσε ο Πρωθυπουργός, αναστέλλεται η ρήτρα αναπροσαρμογής.
Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω - αλλάζω συσκευή».
Από το φθινόπωρο δρομολογείται το "Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις", ανοίγοντας τον δρόμο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των επιχειρήσεων.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού:
Αγαπητοί μου συμπολίτες,
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο πόλεμος που συνεχίζεται εκεί χτυπά ολόκληρο τον κόσμο, την Ευρώπη αλλά και τη χώρα μας. Και διεξάγεται όχι μόνο με πυραύλους και βόμβες, αλλά και με όπλο την ενέργεια και την τιμή του φυσικού αερίου, που έχει σκαρφαλώσει σε πρωτοφανή ύψη.
Αυτή είναι που προκαλεί διαδοχικές ανατιμήσεις και ιδίως στο ηλεκτρικό ρεύμα. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται στη ρίζα του μόνο με ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση.
Όμως, σε αντίθεση με τις πρωτοβουλίες που πήρε για το Ταμείο Ανάκαμψης, εδώ η Ευρώπη εμφανίζεται -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- κατώτερη των περιστάσεων. Και, δυστυχώς, η λύση της αργεί. Γι’ αυτό και η Ελλάδα συνεχίζει να την διεκδικεί αλλά στο μεταξύ δεν αδρανεί. Δεν θα την περιμένει. Γιατί πρώτος εγώ αισθάνομαι ότι οι δυσκολίες των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών μας δεν μπορούν να περιμένουν άλλο.
Με απόφασή μου, λοιπόν, δρομολογείται ένα νέο Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης, με σταθερό προσανατολισμό τους πιο αδύναμους. Αυτήν τη φορά, όμως, και με μέτρα σημαντικής ανακούφισης για τη μεσαία τάξη.
Βοηθήσαμε πολύ τα ευάλωτα νοικοκυριά, που είχαν χαμηλές καταναλώσεις. Αλλά είναι αλήθεια πως όσοι χρησιμοποίησαν λίγο περισσότερο ρεύμα -γιατί έπρεπε, για παράδειγμα, να θερμανθούν με κλιματιστικό ή έχουν μία μικρή δεύτερη κατοικία- βλέπουν υπέρογκες αυξήσεις στους λογαριασμούς τους. Με την κρατική στήριξη, αν και μεγάλη, να αποδεικνύεται μικρή για να σηκώσει το βάρος τους.
Αυτό από σήμερα αλλάζει. Είμαι αποφασισμένος να διορθώσουμε τις αδικίες του χθες, να οργανώσουμε καλύτερα την άμυνα του σήμερα, αλλά και να αποτρέψουμε κινδύνους του αύριο.
Το νέο μας Πρόγραμμα παρεμβαίνει σε τέσσερα πεδία: Πρώτον, η πολιτεία επιστρέφει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους συμπολίτες μας με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ.
Ταυτόχρονα, για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh. Ενώ, επιπλέον, η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες, και μάλιστα για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης.
Δεύτερον, όπως έχω δηλώσει, οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν το δικό τους μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία, που δοκιμάζεται από την ακρίβεια. Με βάση, λοιπόν, το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες, τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδά τους θα φορολογηθούν με ένα ειδικό τέλος ύψους 90%.
Πρόκειται, άλλωστε, για ποσά τα οποία θα διατεθούν για να ανακουφίσουν ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Γιατί είναι ώρες δράσης της πολιτείας αλλά και ώρες ευθύνης όλων μας.
Τρίτον, ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, η ελληνική κυβέρνηση, με δική της πρωτοβουλία, δρομολογεί από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο.
Με απλά λόγια, και με μία διπλή κρατική παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, θέτουμε ένα έμμεσο πλαφόν. Και, ταυτόχρονα, σταθεροποιούμε τις τιμές που φτάνουν στον καταναλωτή. Αναστέλλεται έτσι ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής. Και «κόβονται μαχαίρι» τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας.
Η πρωτοβουλία είναι δίκαιη, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη. Και, το κυριότερο, δεν δημιουργεί προβλήματα ανταγωνισμού που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν νομικά τα θετικά αποτελέσματά της για τους καταναλωτές.
Τέλος, μετατρέπουμε την εξοικονόμηση ενέργειας σε «ασπίδα» κάθε πολίτη και κάθε επιχείρησης απέναντι στους εκβιασμούς όσων ποντάρουν στην άσκοπη σπατάλη της.
Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω - αλλάζω συσκευή», που πριμοδοτεί γενναία την απόσυρση των παλιών, ενεργοβόρων κλιματιστικών και ψυγείων. Ενώ το φθινόπωρο, παράλληλα με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» των κατοικιών, δρομολογείται και το «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις». Ένα σχέδιο που θα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των κτηρίων τους.
Η φθηνότερη ενέργεια όμως είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ. Συνεπώς, μικρές αλλαγές στις συνήθειες μας, όπως μικρές αλλαγές στις ρυθμίσεις των κλιματιστικών μας, θα φέρουν αμέσως και χαμηλότερους λογαριασμούς. Ετσι βοηθούμε και το περιβάλλον αλλά και το πορτοφόλι μας.
Συμπολίτες μου,
Για να καταλήξω σε αυτές τις τέσσερις παρεμβάσεις χρειάστηκε χρόνος και μελέτη. Γιατί ένα τέτοιο πολυεπίπεδο πρόγραμμα πράγματι ήταν μία σύνθετη άσκηση, με πολλές τεχνικές, οικονομικές, ακόμη και πολιτικές παραμέτρους.
Διαμορφώθηκε, ωστόσο, σε άμεσο ρεαλιστικό σχέδιο χάρη στη συνεπή και συνετή πολιτική που προηγήθηκε. Είναι αυτή που έφερε χαμηλότερο έλλειμμα το 2021 και θετικές διεθνείς αξιολογήσεις. Και τώρα χρηματοδοτεί την νέα πρωτοβουλία μας, μαζί με τους πόρους από τα έσοδα των παραγωγών ρεύματος.
Μακάρι να μπορέσουμε να πετύχουμε και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Αλλά δεν πρόκειται να περιμένω μέχρι το αργοκίνητο ευρωπαϊκό υπερωκεάνιο να αλλάξει πορεία.
Θα είμαι, ωστόσο, ειλικρινής: όσο διαρκεί ο πόλεμος, καμία εθνική στήριξη δεν θα μπορεί να απορροφήσει όλες τις αυξήσεις και να κρατήσει τις τιμές ενέργειας εκεί που ήταν πριν την κρίση. Όποιος ισχυρίζεται ότι μπορεί να το κάνει, σας λέει ψέματα.
Ήδη από το φθινόπωρο, άλλωστε, το κράτος απορροφά μέρος των αυξήσεων, ενισχύοντας ταυτόχρονα, όσο μπορεί, το διαθέσιμο εισόδημα με νέες, μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών. Αυτές τις μέρες, μάλιστα, οκτώ στους δέκα συμπολίτες μας θα κληθούν να πληρώσουν ακόμα χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ.
Και τώρα, η νέα δέσμη παρεμβάσεων θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους αγρότες μας. Με ορίζοντα τους επόμενους 12 μήνες και με παρεμβάσεις σε όλα τα μέτωπα.
Η πολιτεία οφείλει να στέκεται δίπλα στους πολίτες όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με βίαιες αλλαγές που μόνοι τους δεν μπορούν να διαχειριστούν. Το κάναμε στη διάρκεια της πανδημίας, το κάνουμε και τώρα, με την ενεργειακή κρίση.
Ένα κράτος που προστατεύει την κοινωνία, επιμερίζοντας δίκαια το κόστος κάθε αναγκαστικής προσαρμογής. Αλλά και μία πολιτεία που μάχεται για να αναπτύσσεται η χώρα ώστε τους καρπούς της συλλογικής προόδου να τους γεύονται όλοι οι πολίτες. Αυτό είναι το όραμά μου και αυτό υπηρετώ με συνέπεια, κάθε μέρα.
Σας ευχαριστώ
Στο πρωινό του ρεπορτάζ το energypress έγραφε:
Κάλυψη οριζόντια για όλους, ανεξαρτήτως αν η κατοικία χρησιμοποιείται ως κύρια ή δευτερεύουσα, αλλά μέσα από «ρεαλιστικές» επιδοτήσεις, όπως έλεγαν χθες κυβερνητικά στελέχη, περιλαμβάνει το πλέγμα μέτρων που αναμένεται να ανακοινώνει σήμερα ο πρωθυπουργός. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα προβλέπεται και ένα είδος αναδρομικής επιδότησης για τις καταναλώσεις πάνω από 300 κιλοβατώρες/μήνα όπου το τελευταίο εξάμηνο παρατηρήθηκαν και οι πολύ μεγάλες επιβαρύνσεις στους λογαριασμούς.
Τι σημαίνει ρεαλιστικές; Οτι δεν πρέπει να περιμένουμε πως οι λογαριασμοί θα επανέλθουν ως δια μαγείας στα επίπεδα προ κρίσης. Στην πράξη, η επιβολή πλαφόν στην χονδρική θα πιάνει τους πάντες και από εκεί και πέρα θα αναλαμβάνει η επιδότηση στην λιανική τιμή να καλύψει στοχευμένες κατηγορίες, δηλαδή τις πολύ χαμηλές καταναλώσεις και τους ευάλωτους. Αλλά το πλαφόν στην χονδρική τιμή μπορεί να μπει όχι πολύ χαμηλά, αφού κάτι τέτοιο μεταφράζεται σε κόστος δύσκολα διαχειρίσιμο. Στην ουσία θα επιχειρηθεί να καλυφθεί ένα 70-80% του κόστους από τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Το αν θα επιτευχθεί ο στόχος μένει να φανεί. Οι διαθέσιμοι πόροι είναι συγκεκριμένοι και το πακέτο μέτρων λέγεται ότι βγάζει ένα ετήσιο κόστος της τάξεως των τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό θα σπάσει σε δύο προϋπολογισμούς, τον φετινό με τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ και του 2023 στον οποίο θα «φορτωθούν» τα υπόλοιπα. Για να συμβεί αυτό θα αξιοποιηθούν όλοι οι πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης αλλά και πάνω από 1 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Επαρκούν τα παραπάνω κεφάλαια για να «σβήσουν» εντελώς οι αυξήσεις; Όχι, είναι προφανώς η απάντηση. Η παρέμβαση δεν πρέπει να τινάξει στον αέρα το πρωτογενές έλλειμμα, παρά αυτό να συγκρατηθεί στο 2%, αφού υπάρχει και ο στόχος της επενδυτικής βαθμίδας. Σε αυτή την λεπτή άσκηση ισορροπίας της κυβέρνησης ανάμεσα στις απαραίτητες δημοσιονομικές επιδόσεις από τη μία και τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων από την άλλη, το σχέδιο θα προβλέπει:
1. Οριζόντια μείωση για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Ενας μόνιμος μηχανισμός θα καλύπτει καταναλώσεις πολύ πάνω από 300 κιλοβατώρες το μήνα, με στόχο να μην μείνει κανείς χωρίς κάλυψη: Είτε η παροχή αφορά κύρια κατοικία, είτε εξοχικά. Έως σήμερα, εκτεθειμένα στις αυξήσεις είχαν μείνει περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά, δηλαδή μεσαία εισοδήματα με μεγάλες καταναλώσεις καθώς και φτωχά νοικοκυριά που χρησιμοποιούν ρεύμα για θέρμανση.
2. Μεικτό σύστημα
Το σύστημα θα είναι διπλό, θα περιλαμβάνει τόσο πλαφόν στη χονδρική τιμή, όσο και επιδοτήσεις, δηλαδή συνέχιση της ενίσχυσης στους καταναλωτές με τη μορφή αυξημένων επιδοτήσεων στους λογαριασμούς. Οπως είπαμε, ο «κόφτης» στις τιμές χονδρικής μπορεί να μην μπει τόσο χαμηλά όσο θα ήθελαν κάποιοι. Οσο πιο χαμηλά μπει το πλαφόν, τόσο περισσότερα χρήματα χρειάζονται για αποζημίωση των παραγωγών. Εκτιμάται ότι το πλαφόν θα τεθεί σε κάπως υψηλότερο επίπεδο, ώστε να περισσέψουν χρήματα για να δίνεται και κάποια στοχευμένη επιδότηση, είτε στις πολύ χαμηλές καταναλώσεις, είτε σε ευάλωτες ομάδες.
3. Διάρκεια παρέμβασης
Εκτιμάται ότι η παρέμβαση θα έχει διάρκεια έως τα τέλη του 2022, ωστόσο αν χρειαστεί μπορεί και να επεκταθεί στο πρώτο 6μηνο του επόμενου έτους. Αν πάντως χρειαστούν και πρόσθετοι πόροι, τότε μάλλον θα πρέπει να εγκαταλειφθεί ο στόχος για συγκράτηση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2% του ΑΕΠ. Εκτός και αν έστω και την τελευταία στιγμή, αποφασίσει να δράσει από κοινού η ΕΕ.
4. Εναρξη του μέτρου
Σκοπός είναι η έναρξη του μέτρου να ξεκινήσει από 1ης Ιουνίου. Να προληφθεί δηλαδή η αύξηση των θερμοκρασιών και το μέτρο να εφαρμόζεται ήδη όταν θα αρχίσουν οι υψηλές καταναλώσεις του Ιουλίου - Αυγούστου.
5. Πλεονεκτήματα- μειονεκτήματα
Το πλαφόν στην χονδρική είναι λιγότερο κοστοβόρο από την απευθείας επιδότηση των καταναλωτών, έχει ωστόσο κάποια προβλήματα. Αν με το πλαφόν οι τιμές γίνουν χαμηλότερες έναντι των γειτόνων μας που δε θα διαθέτουν αντίστοιχο μηχανισμό επιδότησης, τότε, δεδομένου ότι οι αγορές είναι συζευγμένες, θα αυξηθούν οι εξαγωγές για παράδειγμα προς τη Βουλγαρία. Αρα θα φτάσουμε να επιδοτούμε και τους καταναλωτές γειτονικών χωρών.
Αντίθετα, το καλοκαίρι που τα φορτία του συστήματος είναι ιδιαίτερα αυξημένα, οι μονάδες παραγωγής στην Ελλάδα ενδεχομένως για πολλές ώρες της ημέρας δε θα μπορούν να τα καλύψουν πλήρως, επομένως θα γίνονται εισαγωγές από γειτονικές χώρες, αλλά οι τιμές της αγοράς θα τίθενται σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Στην πράξη, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος είτε να επιδοτούμε και τους καταναλωτές των γειτονικών χωρών μέσω εξαγωγών κατά τις ώρες χαμηλού φορτίου, είτε να τίθενται υψηλές τιμές στην αγορά κατά τις ώρες υψηλού φορτίου, όπως και σήμερα.
Στον αντίποδα, ένα μοντέλο μηνιαίας ενίσχυσης παρόμοιο με το σημερινό, έχει υψηλότερο κόστος, του οποίου η κάλυψη δεν μπορεί να προέλθει παρά από τον προϋπολογισμό και τα λεγόμενα «ουρανοκατέβατα» κέρδη των παραγωγών. Κάθε μια δηλαδή από τις μεθοδολογίες έχει τα υπέρ της και τα κατά της.
