Πέμπτη 29 Ιουνίου 2023

Bruegel: Η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς ρωσικό LNG - Τα 3+1 σενάρια και ο ρόλος του AggregateEU

Υπέρ της επιβολής εμπάργκο στο ρωσικό υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Ευρωπαϊκή Ένωση τάσσεται το Ινστιτούτο Bruegel, τονίζοντας ότι αυτό θα συνέβαλε στον περιορισμό της έκθεσης «σε μια αναξιόπιστη και αντίπαλη οντότητα».


 Επίσης θα μείωνε τον βαθμό στον οποίον οι καταναλωτές της ΕΕ χρηματοδοτούν το ρωσικό κράτος.

Προτείνει μάλιστα, ότι το εμπάργκο θα μπορούσε να σχεδιαστεί έτσι ώστε να επιτρέπει αγορές μόνο εάν συντονίζονται μέσω της Ενεργειακής Πλατφόρμας – AggregateEU π της ΕΕ , με περιορισμένους όγκους και τιμές χαμηλότερες της αγοράς.

Αυτό θα μπορούσε να συνοδεύεται από την εφαρμογή ανώτατου ορίου τιμών για ρωσικά φορτία LNG που χρησιμοποιούν υπηρεσίες μεταφόρτωσης, ασφάλισης ή ναυτιλίας από την ΕΕ ή την G7.

Δεσμεύσεις

Το think tank, που εδρεύει στις Βρυξέλλες υπενθυμίζει στην έκθεσή του ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να εξαλείψει όλες τις ρωσικές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων έως το 2027.

Διαπιστώνει μάλιστα, ότι έχει ήδη σημειωθεί πρόοδος, με τις κυρώσεις για το πετρέλαιο και τον άνθρακα.

Ωστόσο, κάνει λόγω για «κραυγαλέα εξαίρεση» σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, «στο οποίο η ΕΕ μέχρι στιγμής δεν επιβάλλει περιορισμούς, λόγω της μεγαλύτερης εξάρτησης από τη Ρωσία».

Οι αναλυτές του Bruegel υπογραμμίζουν ότι οι εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών έχουν μειωθεί αισθητά, κατά περίπου τέσσερα πέμπτα, κάτι που δεν συμβαίνει με το LNG (οι εισαγωγές LNG από τη Ρωσία έχουν αυξηθεί σημαντικά).

Αυξημένο κόστος

Ειδικότερα, καθ' όλη τη διάρκεια του 2022, η Ρωσία μείωσε σταθερά τις εξαγωγές αγωγών φυσικού αερίου προς την ΕΕ, αλλά δεν μείωσε τις εξαγωγές LNG. Το έτος μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι εξαγωγές LNG στην ΕΕ αποτιμήθηκαν σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Εάν δεν υπάρξει αποφασιστική αλλαγή από την τρέχουσα κατάσταση, αναφέρει η έκθεση, η ΕΕ θα μπορούσε να πληρώσει έως και άλλα 9 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία το δεύτερο έτος του πολέμου.

pinakasw

Η έκθεση τονίζει ότι  η ΕΕ μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς ρωσικό LNG, υπογραμμίζοντας ότι οι εκτιμώμενες επιπτώσεις δεν είναι συγκρίσιμες με αυτές που έγιναν αισθητές το 2022 όταν άρχθσαν να κλείνουν οι στρόφιγγες για το αέριο μέσω των ρωσικών αγωγών.

Οι τέσσερις επιλογές

Το Bruegel αναφέρει τέσσερις διαφορετικές επιλογές που διαθέτει η ΕΕ.

H πρώτη επιλογές είναι η «wait and see» (βλέποντας και κάνοντας, σε πιο ελεύθερη μετάφραση). Με βάση αυτήν η ΕΕ θα συνεχίσει να εισάγει ρωσικό LNG και θα περιμένει να επιβάλει κυρώσεις μέχρι το δεύτερο μισό αυτής της δεκαετίας, όταν οι αγορές LNG είναι λιγότερο σφιχτές.

Η δεύτερη προσέγγιση είναι οι « ήπιες κυρώσεις». Αυτό θα συνεπαγόταν μερική προσπάθεια μείωσης των εισαγωγών ρωσικού LNG χωρίς να επηρεαστούν δραματικά τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια που αποτελούν τη βάση μεγάλου μέρους του εμπορίου LNG μετακύ ΕΕ και Ρωσίας.

Η τρίτη επιλογή είναι ένα πλήρες « εμπάργκο της ΕΕ». Σε αυτή την περίπτωση οι κυρώσεις στο ρωσικό LNG θα ανάγκαζαν τις εταιρείες να κηρύξουν ανωτέρα βία σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις και κανένα ρωσικό LNG δεν θα εισέλθει στην ΕΕ.

Η τέταρτη αφορά σε «ευρωπαϊκό εμπάργκο μέσω της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ». , θα έβλεπε το μπλοκ να σχίζει την υπάρχουσα εμπορική δομή και να επιστρέψει στο τραπέζι ως μια οντότητα προς διαπραγμάτευση. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της νέας Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ για κοινή αγορά φυσικού αερίου 6 , η οποία ενδέχεται να κάνει προσφορές για αγορά περιορισμένων ποσοτήτων ρωσικού LNG, το οποίο θα καταργηθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με την κατάσταση στην Ουκρανία.

 Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να συμπληρωθεί με την καθιέρωση ανώτατου ορίου τιμών για τις ρωσικές εισαγωγές LNG που βασίζονται σε υπηρεσίες της ΕΕ ή της G7, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορτώσεων, των πλοίων και της ναυτιλιακής ασφάλισης.

Η αυξανόμενη σημασία του LNG

Το Bruegel επισημαίνει στην ανάλυσή του ότι οι αυξημένες εισαγωγές LNG, παράλληλα με τη μείωση της εγχώριας ζήτησης, εμπόδισαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξεμείνει από φυσικό αέριο κατά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης το 2022.

Και επέτρεψαν σε μια εξαιρετικά ομαλή μετάβαση από τον ιστορικά μεγαλύτερο προμηθευτή της ΕΕ - τη Ρωσία.

Οι εξαγωγές μέσω ρωσικών αγωγών αποτελούσαν περίπου το 40% της συνολικής προμήθειας αερίου της ΕΕ πριν από την εισβολή στην Ουκρανία , αλλά σήμερα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10%.

Από την 1η Απριλίου 2022 έως τις 31 Μαρτίου 2023, η ΕΕ εισήγαγε 950 τεραβατώρες ( TWh ) λιγότερο ρωσικό φυσικό αέριο μέσω αγωγών σε σχέση με το προηγούμενο αντίστοιχο 12μηνο.

Παράλληλα, το 2022, οι εισαγωγές LNG της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 66%. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της αύξησης προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η Ρωσία είναι επί του παρόντος ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ, αν και πολύ πίσω από τις ΗΠΑ. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 , οι ρωσικές εξαγωγές LNG στην ΕΕ ήταν 51 TWh, αντιπροσωπεύοντας το 16 % της προσφοράς LNG και το 7 % των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου.

eu gas imports

Το μεγαλύτερο μερίδιο του ρωσικού LNG εισάγεται μέσω των ισπανικών λιμένων, ενώ τα λιμάνια του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Γαλλίας αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου όγκου

Τα συμπεράσματα

Συμπερασματικά το think tank αναφέρει ότι  η ΕΕ θα τα κατάφερνε χωρίς ρωσικό LNG.

Οι επιπτώσεις τους καλοκαιρινούς μήνες θα είναι πολύ περιορισμένες, ενώ τους χειμερινούς μήνες ενδέχεται να σημειωθούν οριακές αυξήσεις τιμών, τονίζει. Και προσθέτει ότι η έκταση αυτών των αυξήσεων στις τιμές εξαρτάται από τη συνολική εικόνα της παγκόσμιας αγοράς LNG , η οποία καθορίζει τα premium που πρέπει να πληρώσουν οι αγορές της ΕΕ για να προσελκύσουν ευέλικτα φορτία LNG.

Η Ρωσία

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία είναι πιθανό να είναι σε θέση να επαναδρομολογήσει μεγάλο μέρος των φορτίων LNG της.

Βραχυπρόθεσμα, ενδέχεται να υπάρξουν προστριβές στην εύρεση νέων αγοραστών, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες , ανάλογα με την κατάσταση όσον αφορά τις μεταφορτώσεις στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με το Bruegel, τελικά, νέοι αγοραστές θα παρέμβουν για φορτία LNG, όπως φαίνεται από τη στροφή στο εμπόριο πετρελαίου της Ρωσίας . Η θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής για την πρόσβαση σε εγκαταστάσεις μεταφόρτωσης ελεγχόμενες από την ΕΕ ή την G7, τα πλοία και την ασφάλιση ναυτιλίας θα αύξανε τις δυσκολίες για τη Ρωσία στην επαναδρομολόγηση.