Η επίθεση «φιλίας» που έχει εξαπολύσει ο Ερντογάν προς Νετανιάχου και Σίσι, δύο ηγέτες με τους οποίους η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αναπτύξει πολύ καλές σχέσεις, καθιστά επιβεβλημένο για την επόμενη, αυτήν που θα ανακοινωθεί σήμερα ή αύριο, να καλύψει άμεσα το χαμένο έδαφος.
Εκτός από το πρέσιγκ της Αγκυρας προς Ισράηλ και Αίγυπτο, κινητικότητα υπάρχει παντού στα ενεργειακά της περιοχής. Στην Κύπρο, η αμερικανική Chevron, επικαιροποίησε προ ημερών το σχέδιό της για αγωγό που θα ενώνει το ισραηλινό της κοίτασμα στο Λεβιάθαν (700 bcm) με το κυπριακό που έχει στην Αφροδίτη (130 bcm) από κοινού με Shell, Delek) και με τελική κατάληξη το τερματικό Ιτκού στην Αίγυπτο. Τα χαρτιά τους αναμένεται να ανοίξουν και το σχήμα Total - Eni με τα κοιτάσματα στο οικόπεδο 6 (Κρόνος, Δίας), όσο και η Exxon Mobil σχετικά με το Γλαύκο (τεμάχιο 5), όπου δρομολογεί νέα γεώτρηση.
Και η Ελλάδα, η μόνη χώρα της περιοχής δίχως βεβαιωμένα κοιτάσματα, ετοιμάζεται για τις πρώτες γεωτρήσεις το 2024 από την Exxon Mobil στα νερά της Κρήτης, περιμένει μέσα στο πρώτο τρίμηνο τις αποφάσεις της Energean για το αν θα «τρυπήσει» στο μπλοκ 2 και μέσα στο πρώτο εξάμηνο την αντίστοιχη απόφαση από την Helleniq Energy για τον Κυπαρισσιακό και το μπλοκ του Ιουνίου.
Ο Νετανιάχου στην Αγκυρα
Εκεί που ωστόσο η νέα κυβέρνηση θα πρέπει άμεσα να ενεργοποιηθεί είναι στο διπλωματικό πεδίο. Στην επίσκεψη Νετανιάχου στην Αγκυρα, πιθανότατα τον Ιούλιο, ο Ερντογάν λέγεται ότι θα βάλει πρώτο θέμα στην ατζέντα την διμερή ενεργειακή συνεργασία και την μεταφορά του ισραηλινού φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη. Ενα θέμα που αποτελεί πάγια επιδίωξη της Αγκυρας, που τεχνικά, όσο κυρίως πολιτικά, θεωρούνταν τουλάχιστον μέχρι πρότινος απαγορευτικό, ωστόσο τα πάντα φαίνεται ότι είναι ακόμη ανοικτά.
«Το έργο του υποθαλάσσιου αγωγού αερίου Ισραήλ – Τουρκίας κοστολογείται περίπου στο 1,5 δισ. δολάρια, είναι δηλαδή οικονομικότερο από τον αγωγό EastMed που δεν βρήκε χρηματοδότηση και πολιτική στήριξη, αλλά όχι τόσο ελκυστικό όσο η υγροποίηση του αερίου», ανέφεραν πρόσφατα οι Times of Israel.
Και όλ’ αυτά συμβαίνουν ενώ το Τελ Αβίβ συζητά ήδη με την Λευκωσία για ένα μεταξύ τους αγωγό, μέσω του οποίου θα μπορούσε να αποστέλλεται ισραηλινό αέριο στην Κύπρο, όπου και θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια. Εν συνεχεία αυτή θα εξάγεται πίσω στο Ισραήλ μέσω του γνωστού μας υποβρυχίου καλωδίου Euroasia Interconnector.
Το βάθος της ισραηλινο - κυπριακής συνεργασίας
Το βάθος ωστόσο της ισραηλινο-κυπριακής συνεργασίας ίσως να εξαρτηθεί από τις προσεχείς συζητήσεις Νετανιάχου - Ερντογάν. Τα ισραηλινά δημοσιεύματα συνδέουν την συνάντηση σε μια προσπάθεια του ισραηλινού πρωθυπουργού να σπάσει το ιδιότυπο καθεστώς διπλωματικής απομόνωσης στο οποίο έχει περιέλθει λόγω της εμμονής του συντηρητικού συνασπισμού του, να προωθήσει αλλαγές στο Δικαστικό Σύστημα. Και μια προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων του Ισράηλ με την Τουρκία, εφόσον μάλιστα έχει και ενεργειακό αποτύπωμα, μπορεί να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση, γεγονός που ο Ερντογάν γνωρίζει καλά.
Φλερτ με Αίγυπτο
Εκτός από το Ισράηλ, και η Αίγυπτος βρίσκεται στο στόχαστρο της επίθεσης «φιλίας» που έχει εξαπολύσει ο Ταγίπ Ερντογάν. Στο τραπέζι βίσκεται η επικείμενη επίσκεψη του Αλ Σισι στην Άγκυρα που θα σημάνει το κλείσιμο ενός μεγάλου ανοικτού μετώπου της Τουρκίας με την μεγαλύτερη Αραβική χώρα και σημαντική δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου. Ενας μεγάλος στόχος του Ερντογάν με την Αίγυπτο είναι να μπει και πάλι ψηλά στην ατζέντα η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών που ουσιαστικά θα εξαφάνιζε την ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου.
Τόσο με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο τα προβλήματα είναι πολλά καθώς πέραν της προσωπικής αντιπαλότητας των ηγετών των δυο χωρών με τον Ερντογάν, η στάση του τελευταίυ ως προστάτη των Παλαιστίνιων και η υποστήριξη στην Χαμάς από την μια αλλά και η συνεχιζόμενη έστω και σε μικρότερη κλίμακα στήριξη ή ανοχή στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, αποτελούν μεγάλα αγκάθια στην προοπτική πλήρους εξομάλυνσης των σχέσεων.
Σενάρια για East Med
Σε αντίθεση με τις χώρες της Αν.Μεσογείου, Τουρκία και Ελλάδα είναι οι μόνες χωρίς βεβαιωμένα κοιτάσματα. Ισως αν είχαν ανακαλυφθεί επί ελληνικού εδάφους, τότε το παγωμένο σχέδιο του αγωγού East Med, μήκους 2.000 χλμ, να μην θεωρούνταν τόσο ανέφικτο λόγω του κόστους του (6 δισ. σύμφωνα με παλαιότερους υπολογισμούς), καθώς θα ήταν περισσότερες οι διαθέσιμες ποσότητες για να το καταστήσουν βιώσιμο.
Ενα σχέδιο που συζητείται από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, αφορά τη μεταφορά αερίου από τα κοιτάσματα της Αν. Μεσογείου προς Ιταλία και Κ. Ευρώπη μέσω Ελλάδας και για το οποίο ο επικεφαλής της Eni, Κλ. Ντεσκάλτσι είχε πρόσφατα δηλώσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας. Εκεί είμαστε προς ώρας, ενώ κάποιες πληροφορίες θέλουν στελέχη της κοινοπραξίας IGI Poseidon, στην οποία ανήκει το έργο να εξετάζουν την διενέργεια ως το τέλος του έτους ενός market test. Ερευνα δηλαδή της αγοράς προκειμένου να διερευνηθεί η ύπαρξη διαθέσιμων ποσοτήτων από τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή και κατά πόσο υπάρχει ενδιαφέρον για τη μεταφορά τους στην Ευρώπη.
Κοίτασμα στην Γάζα
Δείγμα της κινητικότητας που επικρατεί στην περιοχή είναι και η προ ημερών είδηση ότι το Ισραήλ προτίθεται να συνεργαστεί με την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο για την ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Γάζα. Σύμφωνα με το γραφείο του πρωθυπουργού Νετανιάχου, η απόφαση αυτή δίνει έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη της Παλαιστίνης και τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας.
Το κοίτασμα εκτιμάται ότι περιέχει σχεδόν 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ποσότητα μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται για τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, γεγονός που σημαίνει ότι οι Παλαιστίνιοι θα μπορούν να εξάγουν το φυσικό αέριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Ενέργειας και Εθνικών Πόρων Ζαφέρ Μιλέν είχε δηλώσει πέρυσι ότι το κοίτασμα φυσικού αερίου της Γάζας είναι πυλώνας για τη βελτίωση των δημοσιονομικών σχεδίων της Ραμάλα.
