Η κλείδα κατανομής στο υπό σύσταση Ταμείο, που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο προβλέπει ότι μας αναλογεί το 5,5% επί των συνολικά 57 δισ ευρώ με τα οποία και θα ξεκινήσει. Ενας προυπολογισμός μικρός, που σταδιακά όμως θα μεγαλώνει, όσο θα αυξάνεται η «αιμοδοσία» με έσοδα από την επιβολή φόρου άνθρακα σε νέους τομείς, δηλαδή την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΕΤS ΙΙ) σε κτίρια και οδικές μεταφορές. Η άνοδος των τιμών στα καύσιμα αναμένεται να εισφέρει πολλά επιπλέον δισ ευρώ στο συγκεκριμένο Ταμείο.
Η μάχη των «27» για την διανομή των πόρων, μαζί με τη συζήτηση για το φλέγον θέμα του ETS II στους δύο νέους τομείς (μέρος του «Fit for 55»), ξεκινά άμεσα, όπως θα φανεί και κατά το σημερινό Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στο Λουξεμβούργο. Σε αυτό, θα επιχειρηθεί μια πρώτη προσπάθεια προσέγγισης του νέου τοπίου και επίτευξης συμβιβασμών πάνω στο βελτιωμένο αλλά πάντα αμφιλεγόμενο ETS II, που ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα το Ευρωκοινοβούλιο.
Η επέκταση του συστήματος εκπομπών ψηφίστηκε εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων από το χώρο των μεταφορών, ο οποίος ανησυχεί για πρόσθετες χρεώσεις, χωρίς ταυτόχρονα το μέτρο να χρησιμεύσει ως κίνητρο απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα. Κι αυτό καθώς δεν υπάρχουν ακόμη επαρκώς διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις μηδενικών εκπομπών.
Τα κτίρια
Σοβαρότατες ωστόσο αντιδράσεις υπάρχουν και στο άλλο καυτό κεφάλαιο, αυτό με την ένταξη του κτιριακού τομέα. Στο θέμα με τα κτίρια, η Ελλάδα είναι πολύ επιφυλακτική με την επιβολή φόρου άνθρακα. Κι άλλες χώρες έχουν την ίδια άποψη. Η αιτία της ελληνικής διαφωνίας είναι πως το ΕΤS συνιστά μια 100% χρηματιστηριακή αγορά, με έντονες διακυμάνσεις - σήμερα η τιμή βρίσκεται στα 84 ευρώ/ τόνος, έναντι 59 ευρώ τον Μάρτιο. Αρα επειδή ακριβώς είναι μικρή η προβλεψιμότητα, δυσχεραίνεται και η υλοποίηση πολιτικών για ευάλωτα νοικοκυριά. Κανείς δεν ξέρει που μπορεί να φτάσει στο άμεσο μέλλον η τιμή του τόνου CO2.
Που θα καταλήγει το 25% του ETSII
Πως κουμπώνει το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα; Η Κομισιόν έχει προτείνει το 25% των εσόδων από το ΕΤSII να διοχετεύεται από το 2028 στο Κοινωνικό Ταμείο και από εκεί στα κράτη μέλη. Τι προτίθεται να κάνει η Ελλάδα με τα επιπλέον αυτά κονδύλια ; Να τα διαθέτει στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για να χρηματοδοτεί ενισχύσεις για το ρεύμα.
Στόχος του Ταμείου είναι να ωφελήσει τα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες των μεταφορών που είναι ευάλωτοι και πλήττονται ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Το Ταμείο θα συμπληρώνει τους χρηματοδοτικούς πόρους των κρατών μελών προς δύο κατευθύνσεις:
- Προσωρινά μέτρα άμεσης εισοδηματικής στήριξης (όπως μείωση των ενεργειακών φόρων και τελών) για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών των οδικών μεταφορών και των καυσίμων θέρμανσης.
- Μακροχρόνιες διαρθρωτικές επενδύσεις στην ανακαίνιση κτιρίων, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη μετάβαση από τις ιδιωτικές στις δημόσιες συγκοινωνίες, την από κοινού χρήση αυτοκινήτων και την από κοινού χρήση αυτοκινήτων («car pooling» και «car sharing»), καθώς και τη χρήση ενεργών τρόπων μεταφοράς, όπως η ποδηλασία. Τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν φορολογικά κίνητρα, κουπόνια, επιδοτήσεις ή δάνεια μηδενικού επιτοκίου. Τα έσοδα θα συμπληρωθούν και με εκείνα από τον πλειστηριασμό 150 εκατομμυρίων πρόσθετων δικαιωμάτων.
