Οι ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις εξακολουθούν να αποτελούν το τριπλό στοίχημα της νέας κυβέρνησης, η οποία καλείται να ανταποκριθεί στην ανάγκη για το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, την εκπλήρωση των μνημονιακών δεσμεύσεων και τη δημιουργία των προϋποθέσεων προκειμένου τα νέα σχήματα που θα προκύψουν να αναπτυχθούν περαιτέρω.
Πρόκειται για μία αποκρατικοποίηση η οποία μπήκε λίγο πριν από τις εκλογές στον «πάγο» αλλά αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η συγκεκριμένη επιχείρηση είναι κερδοφόρα, έχει ανταποκριθεί με επιτυχία στο άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, συμμετέχει σε μεγάλα διεθνή έργα, ηγείται διεθνών πρωτοβουλιών για την ασφάλεια εφοδιασμού αλλά το success story της δείχνουν να το έχουν «σαμποτάρει» πολιτικές επιλογές της απελθούσας κυβέρνησης.
Κατά την τελευταία διετία, ο όμιλος βρέθηκε ανάμεσα στις συμπληγάδες του ανοίγματος της αγοράς ενέργειας και της ιδιωτικοποίησης, διατηρώντας ωστόσο την κερδοφορία της και επιτυγχάνοντας να ανοίξει το δρόμο σε νέες αγορές του εξωτερικού. Η επιχείρηση ωστόσο έπεσε θύμα των χειρισμών της απελθούσας κυβέρνησης, η οποία μπλόκαρε πολλά από τα σχέδια που είχαν δρομολογηθεί κατά το τελευταίο διάστημα.
Όπως αναφέρει πηγή της αγοράς μιλώντας στο insider.gr, «τα μικροκομματικά συμφέροντα και η έλλειψη ενός ρεαλιστικού σχεδίου από την πλευρά της κυβέρνησης επιβράδυναν την ανάπτυξη της ΔΕΠΑ, χωρίς ωστόσο αυτό να έχει γίνει αισθητό στην εγχώρια και διεθνή αγορά, καθώς η επιχείρηση είχε αναπτύξει ταχύτητες που θυμίζουν εκείνες ομίλου που λειτουργεί σε ελεύθερη αγορά, ακολουθώντας τους όρους του ανταγωνισμού».
Ο Σταθάκης και οι «τρικλοποδιές» στην ανάπτυξη της επιχείρησης
Έκπληξη στην εγχώρια και διεθνή αγορά προκάλεσε η αποπομπή του μέχρι πρότινος διευθύνοντος συμβούλου (με αφορμή η οποία αποδίδεται σε προεκλογικές δεσμεύσεις για προσλήψεις από την πλευρά του κ. Σταθάκη), Δημήτρη Τζώρτζη. Και σίγουρα, παρά τις όποιες ενστάσεις μπορεί να είχε (ή να επινόησε λόγω των προεκλογικών συνθηκών) ο απελθών υπουργός, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο κ. Τζώρτζης ήταν ένας άνθρωπος της «αγοράς». Ο τέως διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ, με πολυετή εμπειρία σε επιτελικές θέσεις μεγάλων ιδιωτικών ομίλων (Intracom, Hellas Online κλπ), αλλά και με τη θητεία του ως ΓΓΤΤ, κατάφερε όπως αποδεικνύουν τα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης να διατηρήσει την κερδοφορία της ΔΕΠΑ σε υψηλά επίπεδα, παρά τη δύσκολη χρονική συγκυρία (άνοιγμα χονδρικής και λιανικής, πώληση του μεριδίου της ΖeniΘ και του ΔΕΣΦΑ, ιδιωτικοποίηση) αλλά και να ανοίξει το δρόμο σε νέες αγορές του εξωτερικού.
Τον περασμένο Απρίλιο, η επιχείρηση κατάφερε να σπάσει το μονοπώλιο της ρωσικής Gazprom στη Βουλγαρία ενώ στο τέλος του 2018 έφθασε το πρώτο φορτίο αμερικανικού LNG στην Ελλάδα. Ομοίως και η αποπομπή του προκατόχου του κ. Τζώρτζη, Θοδωρή Κιτσάκου, με αφορμή τα χρέη της ELFE προς τη ΔΕΠΑ, χρέη για τα οποία ο ίδιος ο κ. Σταθάκης καταλόγισε ευθύνες σε προηγούμενες διοικήσεις (οι οποίες ήταν επιλογές προηγούμενων κυβερνήσεων), εγείρει ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο είναι τελικά πιθανό ένας υπουργός να κρίνει ακατάλληλους διαδοχικά δύο διευθύνοντες συμβούλους (ο τελευταίος μάλιστα αποτελούσε και επιλογή του).
tzortzistathakis
Τόσο ο κ. Κιτσάκος όσο και ο κ. Τζώρτζης ήταν άνθρωποι που όπως αποδείχθηκε μπορούσαν να ελιχθούν στη διεθνή αγορά, αλλά αυτό όπως φαίνεται ίσως να μην είχε εκτιμηθεί από ορισμένους αξιωματούχους της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το προφίλ των δύο τελευταίων CEO ταίριαζε με εκείνο που απαιτούσαν οι συνθήκες της ελεύθερης αγοράς αλλά προφανώς εκείνοι που έθεσαν τα κριτήρια αξιολόγησης ανήκαν σε μια ομάδα η οποία δεν είχε εργαστεί ποτέ στον ιδιωτικό τομέα. Ξεφεύγοντας όμως από τον προσωποκεντρικό χαρακτήρα της διοίκησης της ΔΕΠΑ, τα λάθη και οι παραλείψεις της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου - όπως αποδείχθηκε στην πράξη- άφησαν στη μέση ένα έργο το οποίο θα είχε αδιαμφισβήτητα «happy end».
Αυτή τη στιγμή ως μεταβατικός διευθύνων σύμβουλος έχει αναλάβει ο πρόεδρος της ΔΕΠΑ, Βελισσάριος Δότσης, ένα στέλεχος για το οποίο είναι δύσκολο να εκφέρει κανείς άποψη, καθώς δεν έχει παρουσιάσει δημοσίως κάποιο σχεδιασμό για τα «καυτά» θέματα που αφορούν στην επιχείρηση, όπως είναι η ιδιωτικοποίηση, η αναπτυξιακή της πορεία ή οι εργασιακές σχέσεις. Ο κ. Δότσης είχε επιφορτιστεί τελευταία και με την ευθύνη διαπραγμάτευσης με τους «εργολαβικούς» της ΔΕΠΑ, οι οποίοι διεκδικούσαν τη μονιμοποίησή τους, χωρίς ωστόσο να είναι εφικτό να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή νόμιμη λύση για την τύχη των συγκεκριμένων εργαζομένων.
Σταθάκης κατά Κιτσάκου για τα χρέη της ELFE
Κατά τη θητεία του κ. Σταθάκη, δόθηκε εντολή να αλλάξουν δύο φορές οι επικεφαλής της ΔΕΠΑ και αυτό συνέβη σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για την επιχείρηση, κατά την οποία υπήρχαν αυξημένες απαιτήσεις για σταθερότητα στο εσωτερικό (και εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης.
Τα χρέη της Βιομηχανίας Λιπασμάτων ELFΕ (συμφερόντων Λαυρεντιάδη) προς την ΔΕΠΑ, τα οποία σήμερα υπερβαίνουν τα 120 εκατ. Ευρώ, αποτέλεσαν την αφορμή αποπομπής του κ. Κιτσάκου και το βασικό επιχείρημα είναι ότι κατά την περίοδο της θητείας του (Δεκέμβριος 2015 - Νοέμβριος 2017) έγινε κακοδιαχείριση, με αποτέλεσμα να διογκωθεί το «φέσι» προς την ΔΕΠΑ.
Ωστόσο, ο κ. Σταθάκης, ο οποίος αποφάσισε και την απομάκρυνση του κ. Κιτσάκου, παραδέχθηκε δημοσίως ότι, όπως προέκυψε από τα δεδομένα, η συγκεκριμένη βιομηχανία δεν ευνοήθηκε και ότι τα χρέη είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης ποσών και τόκων από προηγούμενες διοικήσεις, οι οποίες ήταν επιλογές άλλων κυβερνήσεων.
Μάλιστα, ο κ. Κιτσάκος, από την πλευρά του, «έκαψε» με τις δηλώσεις του τα αρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος & Ενέργειας καθώς και Ανάπτυξης), τα οποία πίεζαν, όπως δήλωσε, να μην διακοπεί η προμήθεια φυσικού αερίου της ELFE, καθώς αυτό θα αποτελούσε αιτία διακοπής της λειτουργίας της παραγωγικής διαδικασίας, με αλυσιδωτές επιπτώσεις για τους εργαζομένους αλλά και τους αγρότες, οι οποίοι προμηθεύονται λιπάσματα από τη βιομηχανία.
«Η στοχοποίησή μου προέρχεται από το τμήμα στελεχών του ΥΠΕΝ και τη ΔΕΠΑ. Ήθελα μια ΔΕΠΑ μεγάλη, εισηγμένη στο χρηματιστήριο. Δεν με θέλουν επειδή χάλασα την μαγιονέζα. Υπάρχει μεσοτοιχία μεταξύ επιχειρηματικών και κυβερνητικών συμφερόντων», ανέφερε ο κ. Κιτσάκος σε συνέντευξη Τύπου που είχε παραχωρήσει. Σύμφωνα με τον κ. Κιτσάκο, όλα τα τιμολόγια πώλησης φυσικού αερίου προς την ELFE εισπράχθηκαν πλήρως μέσω μηχανισμού εβδομαδιαίας προκάλυψης αναλώσεων φυσικού αερίου με μεταχρονολογημένες επιταγές πελατείας, οι οποίες πληρώθηκαν στο σύνολό τους.
Σταθάκης κατά Τζώρτζη για άρνηση πρόσληψης «από το παράθυρο» εργολαβικών υπαλλήλων
Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου, και στο «παρά πέντε» της διεξαγωγής των εθνικών εκλογών, έπειτα από το αδιέξοδο στην εξεύρεση λύσης «μονιμοποίησης» (την οποία αναζητούσε η ΔΕΠΑ από την αρχή σχεδόν του έτους), ο κ. Σταθάκης είχε απαιτήσει από τη ΔΕΠΑ να προχωρήσει με επείγουσες διαδικασίες στις προσλήψεις 140 εργολαβικών της υπαλλήλων, μέσω των θυγατρικών της. Ουσιαστικά επρόκειτο για άτομα που προσφέρουν μέσω εργολαβικών εταιρειών υπηρεσίες στην ΔΕΠΑ (και θεσμικός εργοδότης τους είναι οι συγκεκριμένες εργολαβικές εταιρείες και όχι η ΔΕΠΑ).
Πρόκειται για μία προεκλογική υπόσχεση του απελθόντα πλέον υπουργού, ο οποίος μιλώντας τότε (Φεβρουάριος 2019) στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής επί του νομοσχεδίου για την ΔΕΠΑ, είχε δεσμευθεί για το μέλλον των εργαζόμενων. «Έχουμε κληρονομήσει ένα απαράδεκτο καθεστώς εργολαβικών εργαζόμενων σε αυτές τις εταιρείες. Είναι ξένο προς την ιδεολογία της κυβέρνησης. Η πρόθεσή μας είναι κατά τη διάρκεια της μετάβασης να προσφέρουμε συμβάσεις αορίστου χρόνου σε όσους καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.
Μόνο που ο υπουργός δεν γνώριζε (;) ότι όσες προσπάθειες και αν έκανε η διοίκηση της ΔΕΠΑ και οι θυγατρικές της να βρεθεί λύση για τους εργολαβικούς υπαλλήλους, αυτές προσέκρουαν στο τείχος της νομιμότητας. Οι προσλήψεις θα έπρεπε να γίνουν είτε μέσω ΑΣΕΠ (κάτι για το οποίο δεν υπήρχε χρόνος, πόσο μάλλον εν όψει των εκλογών), είτε μέσω τροποποίησης του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, είτε μέσω εντολής που θα έδινε η Γενική Συνέλευση (οι μέτοχοι) στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΠΑ για την στελέχωση των θυγατρικών της ΕΠΑ, ΔΕΔΑ και ΕΔΑ (δηλαδή να γίνει πρόσληψη από τις θυγατρικές). Όπως αναφέρει πηγή της αγοράς για τη σχετική διαδικασία, «το πρώτο βήμα για να εκκινήσει η διαδικασία θα ήταν να συμφωνήσουν οι μέτοχοι (ΤΑΙΠΕΔ/ΕΛΠΕ) να δώσουν εντολή, προκειμένου να δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την εξουσιοδότηση του κ. Τζώρτζη. Το ΤΑΙΠΕΔ είναι σίγουρο ότι δεν θα δεχόταν κάτι τέτοιο. Και αυτό δεν μπορεί να μην το γνώριζε το υπουργείο».
Όπως επισημαίνει άτομο το οποίο εργάζεται σε θυγατρική της ΔΕΠΑ , «αυτή τη στιγμή εξακολουθούν να υπάρχουν θέματα με τις προσλήψεις στις θυγατρικές, με απολύσεις κλπ. Για το θέμα των 140 εργολαβικών, η διοίκηση της ΔΕΠΑ είχε εξαντλήσει όλα τα μέσα προκειμένου να βρει μια λύση με τους εργολαβικούς, ακόμη και όταν κατά την απεργία που πραγματοποιούσαν το συγκεκριμένο διάστημα εμπόδιζαν το προσωπικό του ΟΣΥ να εκπληρώσουν τον ανεφοδιασμό των λεωφορείων στα πρατήρια φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ (ΣΑΛΦΑ)».
Μάλιστα, όπως είχε αναφέρει σε σχετικό ρεπορτάζ το insider.gr, ο τότε διευθύνων σύμβουλος, Δημήτρης Τζώρτζης είχε μεταβεί βράδυ στα ΣΑΛΦΑ, προκειμένου να πείσει τους απεργούς να επιτρέψουν τον ανεφοδιασμό των λεωφορείων. Τελικά, μία λύση που βρέθηκε τις επόμενες ημέρες (και ενώ συνεχιζόταν η απεργία) ήταν, προκειμένου να ανακουφιστούν ο ΟΣΥ και οι δήμοι (απορριμματοφόρα που κινούνται με φυσικό αέριο), να ανεφοδιαστούν τα οχήματα στα ιδιωτικά πρατήρια Fisikon (ΕΚΟ/ΒΡ), ως ένα ποσοστό, με πίστωση της ΔΕΠΑ.
Σημειώνεται ότι η απεργία κρίθηκε από το δικαστήριο παράνομη και καταχρηστική.
Ποιος έφταιγε τελικά;
Οι υποσχέσεις για μονιμοποιήσεις από την πλευρά του κ. Σταθάκη πυροδότησαν διεκδικήσεις, οι οποίες, όσο δίκαιες και αν ήταν, δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν άμεσα ακολουθώντας τουλάχιστον το δρόμο της νομιμότητας, έναν δρόμο τον οποίο ήταν αναγκασμένη να ακολουθήσει και η διοίκηση της ΔΕΠΑ.
Οι χειρισμοί αυτοί προκάλεσαν τριγμούς στο εσωτερικό της επιχείρησης: το ΔΣ ζητούσε από τον CEO να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στην παράνομη απεργία, ώστε να προφυλάξει την εταιρία από απώλειες εσόδων και απαιτήσεις ζημιάς (ΟΣΥ), κάποιες εργολαβικές εταιρείες τάχθηκαν οι ίδιες κατά των εργαζομένων τους (μάλιστα η μία έκανε και αγωγή και υπέβαλε ασφαλιστικά μέτρα κατά των εργολαβικών), το υπουργείο πάγωσε ακόμη και την διαδικασία του διαχωρισμού (ΔΕΠΑ Υποδομών/Εμπορίας) για να ασχοληθεί με το πρόβλημα, ο κ. Δότσης (πρόεδρος της ΔΕΠΑ ο οποίος είχε αναλάβει να μεσολαβήσει προκειμένου να λυθεί το θέμα με τους εργολαβικούς) δεν μπορούσε με τα μέσα που διέθετε και στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να βρει λύση και, μετά την προκήρυξη εθνικών εκλογών, οι εργολαβικοί αντιλήφθηκαν ότι χάθηκε η ευκαιρία και αντί για μονιμοποίηση συνέχισαν πλέον με τις υπόλοιπες διεκδικήσεις τους.
Πλήρης άγνοια των καταστάσεων από την πλευρά του υπουργείου
Η άγνοια των καταστάσεων που είχε το υπουργείο Ενέργειας φάνηκε από το γεγονός ότι στις 30/5, με αφορμή την απεργία και τις διεκδικήσεις των εργολαβικών υπαλλήλων, ζητήθηκε από τον κ. Τζώρτζη να παραιτηθεί και να αποσύρει τις αγωγές της ΔΕΠΑ. Μόνο που οι αγωγές όπως ήταν ευρέως γνωστό είχαν γίνει από εργολαβικές εταιρείες προς τους απεργούς υπαλλήλους τους (εφόσον είναι και οι θεσμικοί εργοδότες τους). Και επειδή αυτό το αφήγημα του υπουργείου καταρρίφθηκε αμέσως, η τότε ηγεσία το «γύρισε» αναφέροντας ότι ο κ. Τζώρτζης είχε «υποκινήσει» τις αγωγές.
Για αυτόν το «λόγο», λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, ζητήθηκε η παραίτηση του κ. Τζώρτζη, μία απαίτηση η οποία στηρίχθηκε σε μια «υπόθεση» και η οποία χρησίμευσε στον κ. Σταθάκη προκειμένου να μην αθετήσει την προεκλογική του υπόσχεση απέναντι στους εργολαβικούς υπαλλήλους.
Η ενίσχυση της εξωστρέφειας, το άνοιγμα στα Βαλκάνια και τα φορτία των ΗΠΑ
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, η ΔΕΠΑ κατέγραψε το δικό της success story όλα αυτά τα χρόνια.
Στις αρχές της άνοιξης του 2019, η εταιρεία κατάφερε να σπάσει το μονοπώλιο της Gazprom στη Βουλγαρία σημειώνοντας μια μη αναμενόμενη από τους υπόλοιπους διεθνείς «παίχτες» πρωτιά. Η επιχείρηση κέρδισε δύο διαγωνισμούς στη Βουλγαρία (από τις Bulgargas και Bulgartransgas), σπάζοντας ένα μονοπώλιο δεκαετιών και κατάφερε να σταθεί απέναντι σε δυνατούς Ευρωπαίους traders, όπως είναι η Kolmar. Με τον τρόπο αυτό, άνοιξε ουσιαστικά ο δρόμος προκειμένου η ΔΕΠΑ να πουλά και σε ιδιώτες αλλά και σε άλλες αγορές των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου ή και της Τουρκίας, μια προοπτική η οποία ενθαρρύνεται και από τα διεθνή projects που σχεδιάζονται, όπως είναι π.χ ο αγωγός Ελλάδας-Σκοπίων, ο East Med κλπ.
O ρόλος της ΔΕΠΑ έχει ενδυναμωθεί και στη διεθνή εμπορική σκηνή του LNG. Ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις του τέως διευθύνοντα συμβούλου της ΔΕΠΑ, Δημήτρη Τζώρτζη, ο οποίος μιλώντας στο συνέδριο «SouthEast Europe Energy Forum», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ, είχε αναφερθεί σε διαπραγματεύσεις με την αμερικανική Cheniere και την πρόθεση σύναψης συμβολαίου 20ετούς διάρκειας. Οι διαπραγματεύσεις «πάγωσαν» με το νόμο για τη διάσπαση και ιδιωτικοποίηση της εταιρίας, το Μάρτιο 2019.
Η έλευση αμερικανικού LNG spot φορτίου στις 28 Δεκεμβρίου 2018 αποτελεί ένα ακόμη ορόσημο, το οποίο ενισχύει τη διαφοροποίηση πηγών και την ασφάλεια εφοδιασμού για τη χώρα, καθώς η Ελλάδα απέκτησε άλλη μία πηγή προμήθειας, έστω και ευκαιριακή, εκτός των βασικών προμηθευτών της, δηλαδή της αλγερινής Sonatrach, της τουρκικής Botas και της ρωσικής Gazprom. Mάλιστα, σύμφωνα με αναλύσεις της αγοράς, η στιγμή που έφθασε το φορτίο στη νεότευκτη δεξαμενή της Ρεβυθούσας (δημιουργώντας και ένα απόθεμα ασφαλείας για το χειμώνα), ήταν η πιο ευνοϊκή από τιμολογιακή άποψη καθώς, αν αυτό είχε γίνει νωρίτερα, η επιχείρηση θα κατέγραφε ζημιές αρκετών εκατομμυρίων προκειμένου να δραστηριοποιηθεί στη spot αγορά (αν π.χ το έκανε το Σεπτέμβριο αντί για το Δεκέμβριο).
Αναπτύσσοντας νέους τρόπους διανομής και χρήσης του φυσικού αερίου, η ΔΕΠΑ προώθησε και το σχεδιασμό Small Scale LNG, για τροφοδοσία των δικτύων εκτός του κεντρικού αγωγού, αλλά προχωρά και τα σχέδια για τις υποδομές εφαρμογής των νέων κανονισμών IMO για ναυτιλιακά καύσιμα χαμηλού θείου. Η επιχείρηση είναι συντονιστής στο επιδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα Poseidon Med II, για υποδομές λιμανιών σε LNG, αλλά και με το νέο πρόγραμμα Blue Hubs προχωρά στην κατασκευή πλοίου για LNG bunkering και τροφοδοσία απομακρυσμένων δικτύων και πελατών (όπως λιμάνια, νησιά, ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες).
Το άνοιγμα της αγοράς, οι αποεπενδύσεις, οι επενδύσεις και τα κέρδη
Τα τελευταία χρόνια αποτελούν μια μεταβατική περίοδο για τον κλάδο του φυσικού αερίου καθώς επιχειρείται το άνοιγμα της αγοράς (απελευθέρωση χονδρικής και λιανικής αγοράς). Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΕΠΑ, μέσα στο 2018 μεταβίβασε το μερίδιο (51%) που κατείχε στη ZeniΘ στην ιταλική ENI (Ιούνιος 2018) και αγόρασε από την Shell το μερίδιο (49%) που κατείχε η δεύτερη, τόσο στην ΕΠΑ Αττικής (φυσικό αέριο), όσο και στην ΕΔΑ Αττικής, (δίκτυα), μια διαδικασία η οποία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2018.
Το 2018 αποτέλεσε έτος μεγάλων αλλαγών για την επιχείρηση για τον πρόσθετο λόγο ότι τότε ολοκληρώθηκαν και οι διαδικασίες για την μεταφορά και πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ (ο οποίος αποτελούσε 100% θυγατρική της ΔΕΠΑ) στην κοινοπραξία Snam-Fluxys-Enagas (ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2018).
Παρά τις πιεστικές συνθήκες της αγοράς και την αναγκαστική αποκοπή δραστηριοτήτων από την ΔΕΠΑ, η επιχείρηση το 2018 παρουσίασε ισχυρά οικονομικά αποτελέσματα με 166 εκατ. ευρώ EBITDA ενώ ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε στα 931 εκατ. ευρώ.
Στην εσωτερική αγορά, η ΔΕΠΑ, αφού απέκτησε το management των ΕΔΑ Αττικής και ΕΠΑ Αττικής, προχωρά με ένα ακόμη πιο φιλόδοξο επενδυτικό πλάνο για την επόμενη πενταετία, ύψους 100 εκατ. ευρώ για την ΕΔΑ (το οποίο είναι πολλαπλάσιο του έως τότε σχεδιασμού), ενώ η ΕΠΑ κινείται επιθετικά, προσελκύοντας νέα συμβόλαια σε αέριο και ρεύμα. Παράλληλα, σε συνεργασία με την ΔΕΔΑ, προετοιμάστηκε ο σχετικός φάκελος για το δάνειο ύψους 48 εκατ. από την ΕΙΒ το Μάρτιο του 2018, καθώς και τη χρηματοδότηση 77 εκατ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ για την ανάπτυξη δικτύου.
Με το βλέμμα στην πώληση
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ αποτελεί άλλη μία εκκρεμότητα που άφησε πίσω της η απελθούσα κυβέρνηση καθώς αν και καταρτίστηκε ένα ολόκληρο σχέδιο (ψηφίστηκε και σχετικό νομοσχέδιο για το διαχωρισμό της ΔΕΠΑ σε Εμπορίας και Υποδομών), τελικά και αυτό έμεινε στη μέση (ή μάλλον στο τέλος για να ακριβολογούμε).
Σύμφωνα με όσα είχε προωθήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, το Δημόσιο θα έπρεπε να διατηρήσει την πλειοψηφία του ελέγχου των δικτύων διανομής και των μεγάλων έργων μέσω της ΔΕΠΑ Υποδομών, στην οποία θα ανήκουν τα δίκτυα διανομής (δηλαδή οι Εταιρείες Διανομής Αερίου Αττικής, το 51% της ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας και το 100% της ΔΕΔΑ (δίκτυα υπόλοιπης Ελλάδας).
Παράλληλα, θα υπήρχε και η ΔΕΠΑ Εμπορίας, με το Δημόσιο να πουλάει το 50,1% του ποσοστού του. Σε αυτή θα ανήκαν η Εταιρεία Προμήθειας Αερίου Αττικής, η χονδρική εμπορία και οι διεθνείς συμβάσεις προμήθειας.
Από την άλλη, το αρχικό σχέδιο της ΝΔ ήταν να πουληθεί η ΔΕΠΑ ως ενιαία επιχείρηση, και όχι σε κομμάτια, δηλαδή ξεχωριστά το κομμάτι της εμπορίας και ξεχωριστά εκείνο των υποδομών, ενώ η λύση, την οποία επέλεξε και προωθούσε ο ΣΥΡΙΖΑ και το σχετικό νομοσχέδιο είχε θεωρηθεί ότι είχε αρκετά «κενά».
Αυτή τη στιγμή, νέα ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια ενώ δείχνει να επαναφέρει και ένα σχέδιο (το οποίο εν συνεχεία το τότε υπουργείο απέρριψε για να κάνει το «χατίρι» στους Θεσμούς) που είχε καταρτίσει η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Το μοντέλο βασίζεται στη μελέτη της McKinsey, η οποία υποδείκνυε ότι το κατάλληλο σχήμα αποκρατικοποίησης ήταν εκείνο της μετατροπής της ΔΕΠΑ σε holding εταιρεία, με τρεις θυγατρικές στα δίκτυα, στην εμπορία και στα μεγάλα ενεργειακά έργα.
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ αναμένεται ότι θα προσφέρει την ευκαιρία στην επιχείρηση να λειτουργήσει με όρους ελεύθερης αγοράς ενώ θα «βγάλει» την επιχείρηση από τη «στάση αναμονής» στην οποία την έθεσαν τελικά οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης.
Κατά την τελευταία διετία, ο όμιλος βρέθηκε ανάμεσα στις συμπληγάδες του ανοίγματος της αγοράς ενέργειας και της ιδιωτικοποίησης, διατηρώντας ωστόσο την κερδοφορία της και επιτυγχάνοντας να ανοίξει το δρόμο σε νέες αγορές του εξωτερικού. Η επιχείρηση ωστόσο έπεσε θύμα των χειρισμών της απελθούσας κυβέρνησης, η οποία μπλόκαρε πολλά από τα σχέδια που είχαν δρομολογηθεί κατά το τελευταίο διάστημα.
Όπως αναφέρει πηγή της αγοράς μιλώντας στο insider.gr, «τα μικροκομματικά συμφέροντα και η έλλειψη ενός ρεαλιστικού σχεδίου από την πλευρά της κυβέρνησης επιβράδυναν την ανάπτυξη της ΔΕΠΑ, χωρίς ωστόσο αυτό να έχει γίνει αισθητό στην εγχώρια και διεθνή αγορά, καθώς η επιχείρηση είχε αναπτύξει ταχύτητες που θυμίζουν εκείνες ομίλου που λειτουργεί σε ελεύθερη αγορά, ακολουθώντας τους όρους του ανταγωνισμού».
Ο Σταθάκης και οι «τρικλοποδιές» στην ανάπτυξη της επιχείρησης
Έκπληξη στην εγχώρια και διεθνή αγορά προκάλεσε η αποπομπή του μέχρι πρότινος διευθύνοντος συμβούλου (με αφορμή η οποία αποδίδεται σε προεκλογικές δεσμεύσεις για προσλήψεις από την πλευρά του κ. Σταθάκη), Δημήτρη Τζώρτζη. Και σίγουρα, παρά τις όποιες ενστάσεις μπορεί να είχε (ή να επινόησε λόγω των προεκλογικών συνθηκών) ο απελθών υπουργός, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο κ. Τζώρτζης ήταν ένας άνθρωπος της «αγοράς». Ο τέως διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ, με πολυετή εμπειρία σε επιτελικές θέσεις μεγάλων ιδιωτικών ομίλων (Intracom, Hellas Online κλπ), αλλά και με τη θητεία του ως ΓΓΤΤ, κατάφερε όπως αποδεικνύουν τα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης να διατηρήσει την κερδοφορία της ΔΕΠΑ σε υψηλά επίπεδα, παρά τη δύσκολη χρονική συγκυρία (άνοιγμα χονδρικής και λιανικής, πώληση του μεριδίου της ΖeniΘ και του ΔΕΣΦΑ, ιδιωτικοποίηση) αλλά και να ανοίξει το δρόμο σε νέες αγορές του εξωτερικού.
Τον περασμένο Απρίλιο, η επιχείρηση κατάφερε να σπάσει το μονοπώλιο της ρωσικής Gazprom στη Βουλγαρία ενώ στο τέλος του 2018 έφθασε το πρώτο φορτίο αμερικανικού LNG στην Ελλάδα. Ομοίως και η αποπομπή του προκατόχου του κ. Τζώρτζη, Θοδωρή Κιτσάκου, με αφορμή τα χρέη της ELFE προς τη ΔΕΠΑ, χρέη για τα οποία ο ίδιος ο κ. Σταθάκης καταλόγισε ευθύνες σε προηγούμενες διοικήσεις (οι οποίες ήταν επιλογές προηγούμενων κυβερνήσεων), εγείρει ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο είναι τελικά πιθανό ένας υπουργός να κρίνει ακατάλληλους διαδοχικά δύο διευθύνοντες συμβούλους (ο τελευταίος μάλιστα αποτελούσε και επιλογή του).
tzortzistathakis
Τόσο ο κ. Κιτσάκος όσο και ο κ. Τζώρτζης ήταν άνθρωποι που όπως αποδείχθηκε μπορούσαν να ελιχθούν στη διεθνή αγορά, αλλά αυτό όπως φαίνεται ίσως να μην είχε εκτιμηθεί από ορισμένους αξιωματούχους της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το προφίλ των δύο τελευταίων CEO ταίριαζε με εκείνο που απαιτούσαν οι συνθήκες της ελεύθερης αγοράς αλλά προφανώς εκείνοι που έθεσαν τα κριτήρια αξιολόγησης ανήκαν σε μια ομάδα η οποία δεν είχε εργαστεί ποτέ στον ιδιωτικό τομέα. Ξεφεύγοντας όμως από τον προσωποκεντρικό χαρακτήρα της διοίκησης της ΔΕΠΑ, τα λάθη και οι παραλείψεις της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου - όπως αποδείχθηκε στην πράξη- άφησαν στη μέση ένα έργο το οποίο θα είχε αδιαμφισβήτητα «happy end».
Αυτή τη στιγμή ως μεταβατικός διευθύνων σύμβουλος έχει αναλάβει ο πρόεδρος της ΔΕΠΑ, Βελισσάριος Δότσης, ένα στέλεχος για το οποίο είναι δύσκολο να εκφέρει κανείς άποψη, καθώς δεν έχει παρουσιάσει δημοσίως κάποιο σχεδιασμό για τα «καυτά» θέματα που αφορούν στην επιχείρηση, όπως είναι η ιδιωτικοποίηση, η αναπτυξιακή της πορεία ή οι εργασιακές σχέσεις. Ο κ. Δότσης είχε επιφορτιστεί τελευταία και με την ευθύνη διαπραγμάτευσης με τους «εργολαβικούς» της ΔΕΠΑ, οι οποίοι διεκδικούσαν τη μονιμοποίησή τους, χωρίς ωστόσο να είναι εφικτό να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή νόμιμη λύση για την τύχη των συγκεκριμένων εργαζομένων.
Σταθάκης κατά Κιτσάκου για τα χρέη της ELFE
Κατά τη θητεία του κ. Σταθάκη, δόθηκε εντολή να αλλάξουν δύο φορές οι επικεφαλής της ΔΕΠΑ και αυτό συνέβη σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για την επιχείρηση, κατά την οποία υπήρχαν αυξημένες απαιτήσεις για σταθερότητα στο εσωτερικό (και εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης.
Τα χρέη της Βιομηχανίας Λιπασμάτων ELFΕ (συμφερόντων Λαυρεντιάδη) προς την ΔΕΠΑ, τα οποία σήμερα υπερβαίνουν τα 120 εκατ. Ευρώ, αποτέλεσαν την αφορμή αποπομπής του κ. Κιτσάκου και το βασικό επιχείρημα είναι ότι κατά την περίοδο της θητείας του (Δεκέμβριος 2015 - Νοέμβριος 2017) έγινε κακοδιαχείριση, με αποτέλεσμα να διογκωθεί το «φέσι» προς την ΔΕΠΑ.
Ωστόσο, ο κ. Σταθάκης, ο οποίος αποφάσισε και την απομάκρυνση του κ. Κιτσάκου, παραδέχθηκε δημοσίως ότι, όπως προέκυψε από τα δεδομένα, η συγκεκριμένη βιομηχανία δεν ευνοήθηκε και ότι τα χρέη είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης ποσών και τόκων από προηγούμενες διοικήσεις, οι οποίες ήταν επιλογές άλλων κυβερνήσεων.
Μάλιστα, ο κ. Κιτσάκος, από την πλευρά του, «έκαψε» με τις δηλώσεις του τα αρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος & Ενέργειας καθώς και Ανάπτυξης), τα οποία πίεζαν, όπως δήλωσε, να μην διακοπεί η προμήθεια φυσικού αερίου της ELFE, καθώς αυτό θα αποτελούσε αιτία διακοπής της λειτουργίας της παραγωγικής διαδικασίας, με αλυσιδωτές επιπτώσεις για τους εργαζομένους αλλά και τους αγρότες, οι οποίοι προμηθεύονται λιπάσματα από τη βιομηχανία.
«Η στοχοποίησή μου προέρχεται από το τμήμα στελεχών του ΥΠΕΝ και τη ΔΕΠΑ. Ήθελα μια ΔΕΠΑ μεγάλη, εισηγμένη στο χρηματιστήριο. Δεν με θέλουν επειδή χάλασα την μαγιονέζα. Υπάρχει μεσοτοιχία μεταξύ επιχειρηματικών και κυβερνητικών συμφερόντων», ανέφερε ο κ. Κιτσάκος σε συνέντευξη Τύπου που είχε παραχωρήσει. Σύμφωνα με τον κ. Κιτσάκο, όλα τα τιμολόγια πώλησης φυσικού αερίου προς την ELFE εισπράχθηκαν πλήρως μέσω μηχανισμού εβδομαδιαίας προκάλυψης αναλώσεων φυσικού αερίου με μεταχρονολογημένες επιταγές πελατείας, οι οποίες πληρώθηκαν στο σύνολό τους.
Σταθάκης κατά Τζώρτζη για άρνηση πρόσληψης «από το παράθυρο» εργολαβικών υπαλλήλων
Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου, και στο «παρά πέντε» της διεξαγωγής των εθνικών εκλογών, έπειτα από το αδιέξοδο στην εξεύρεση λύσης «μονιμοποίησης» (την οποία αναζητούσε η ΔΕΠΑ από την αρχή σχεδόν του έτους), ο κ. Σταθάκης είχε απαιτήσει από τη ΔΕΠΑ να προχωρήσει με επείγουσες διαδικασίες στις προσλήψεις 140 εργολαβικών της υπαλλήλων, μέσω των θυγατρικών της. Ουσιαστικά επρόκειτο για άτομα που προσφέρουν μέσω εργολαβικών εταιρειών υπηρεσίες στην ΔΕΠΑ (και θεσμικός εργοδότης τους είναι οι συγκεκριμένες εργολαβικές εταιρείες και όχι η ΔΕΠΑ).
Πρόκειται για μία προεκλογική υπόσχεση του απελθόντα πλέον υπουργού, ο οποίος μιλώντας τότε (Φεβρουάριος 2019) στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής επί του νομοσχεδίου για την ΔΕΠΑ, είχε δεσμευθεί για το μέλλον των εργαζόμενων. «Έχουμε κληρονομήσει ένα απαράδεκτο καθεστώς εργολαβικών εργαζόμενων σε αυτές τις εταιρείες. Είναι ξένο προς την ιδεολογία της κυβέρνησης. Η πρόθεσή μας είναι κατά τη διάρκεια της μετάβασης να προσφέρουμε συμβάσεις αορίστου χρόνου σε όσους καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.
Μόνο που ο υπουργός δεν γνώριζε (;) ότι όσες προσπάθειες και αν έκανε η διοίκηση της ΔΕΠΑ και οι θυγατρικές της να βρεθεί λύση για τους εργολαβικούς υπαλλήλους, αυτές προσέκρουαν στο τείχος της νομιμότητας. Οι προσλήψεις θα έπρεπε να γίνουν είτε μέσω ΑΣΕΠ (κάτι για το οποίο δεν υπήρχε χρόνος, πόσο μάλλον εν όψει των εκλογών), είτε μέσω τροποποίησης του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, είτε μέσω εντολής που θα έδινε η Γενική Συνέλευση (οι μέτοχοι) στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΠΑ για την στελέχωση των θυγατρικών της ΕΠΑ, ΔΕΔΑ και ΕΔΑ (δηλαδή να γίνει πρόσληψη από τις θυγατρικές). Όπως αναφέρει πηγή της αγοράς για τη σχετική διαδικασία, «το πρώτο βήμα για να εκκινήσει η διαδικασία θα ήταν να συμφωνήσουν οι μέτοχοι (ΤΑΙΠΕΔ/ΕΛΠΕ) να δώσουν εντολή, προκειμένου να δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την εξουσιοδότηση του κ. Τζώρτζη. Το ΤΑΙΠΕΔ είναι σίγουρο ότι δεν θα δεχόταν κάτι τέτοιο. Και αυτό δεν μπορεί να μην το γνώριζε το υπουργείο».
Όπως επισημαίνει άτομο το οποίο εργάζεται σε θυγατρική της ΔΕΠΑ , «αυτή τη στιγμή εξακολουθούν να υπάρχουν θέματα με τις προσλήψεις στις θυγατρικές, με απολύσεις κλπ. Για το θέμα των 140 εργολαβικών, η διοίκηση της ΔΕΠΑ είχε εξαντλήσει όλα τα μέσα προκειμένου να βρει μια λύση με τους εργολαβικούς, ακόμη και όταν κατά την απεργία που πραγματοποιούσαν το συγκεκριμένο διάστημα εμπόδιζαν το προσωπικό του ΟΣΥ να εκπληρώσουν τον ανεφοδιασμό των λεωφορείων στα πρατήρια φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ (ΣΑΛΦΑ)».
Μάλιστα, όπως είχε αναφέρει σε σχετικό ρεπορτάζ το insider.gr, ο τότε διευθύνων σύμβουλος, Δημήτρης Τζώρτζης είχε μεταβεί βράδυ στα ΣΑΛΦΑ, προκειμένου να πείσει τους απεργούς να επιτρέψουν τον ανεφοδιασμό των λεωφορείων. Τελικά, μία λύση που βρέθηκε τις επόμενες ημέρες (και ενώ συνεχιζόταν η απεργία) ήταν, προκειμένου να ανακουφιστούν ο ΟΣΥ και οι δήμοι (απορριμματοφόρα που κινούνται με φυσικό αέριο), να ανεφοδιαστούν τα οχήματα στα ιδιωτικά πρατήρια Fisikon (ΕΚΟ/ΒΡ), ως ένα ποσοστό, με πίστωση της ΔΕΠΑ.
Σημειώνεται ότι η απεργία κρίθηκε από το δικαστήριο παράνομη και καταχρηστική.
Ποιος έφταιγε τελικά;
Οι υποσχέσεις για μονιμοποιήσεις από την πλευρά του κ. Σταθάκη πυροδότησαν διεκδικήσεις, οι οποίες, όσο δίκαιες και αν ήταν, δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν άμεσα ακολουθώντας τουλάχιστον το δρόμο της νομιμότητας, έναν δρόμο τον οποίο ήταν αναγκασμένη να ακολουθήσει και η διοίκηση της ΔΕΠΑ.
Οι χειρισμοί αυτοί προκάλεσαν τριγμούς στο εσωτερικό της επιχείρησης: το ΔΣ ζητούσε από τον CEO να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στην παράνομη απεργία, ώστε να προφυλάξει την εταιρία από απώλειες εσόδων και απαιτήσεις ζημιάς (ΟΣΥ), κάποιες εργολαβικές εταιρείες τάχθηκαν οι ίδιες κατά των εργαζομένων τους (μάλιστα η μία έκανε και αγωγή και υπέβαλε ασφαλιστικά μέτρα κατά των εργολαβικών), το υπουργείο πάγωσε ακόμη και την διαδικασία του διαχωρισμού (ΔΕΠΑ Υποδομών/Εμπορίας) για να ασχοληθεί με το πρόβλημα, ο κ. Δότσης (πρόεδρος της ΔΕΠΑ ο οποίος είχε αναλάβει να μεσολαβήσει προκειμένου να λυθεί το θέμα με τους εργολαβικούς) δεν μπορούσε με τα μέσα που διέθετε και στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να βρει λύση και, μετά την προκήρυξη εθνικών εκλογών, οι εργολαβικοί αντιλήφθηκαν ότι χάθηκε η ευκαιρία και αντί για μονιμοποίηση συνέχισαν πλέον με τις υπόλοιπες διεκδικήσεις τους.
Πλήρης άγνοια των καταστάσεων από την πλευρά του υπουργείου
Η άγνοια των καταστάσεων που είχε το υπουργείο Ενέργειας φάνηκε από το γεγονός ότι στις 30/5, με αφορμή την απεργία και τις διεκδικήσεις των εργολαβικών υπαλλήλων, ζητήθηκε από τον κ. Τζώρτζη να παραιτηθεί και να αποσύρει τις αγωγές της ΔΕΠΑ. Μόνο που οι αγωγές όπως ήταν ευρέως γνωστό είχαν γίνει από εργολαβικές εταιρείες προς τους απεργούς υπαλλήλους τους (εφόσον είναι και οι θεσμικοί εργοδότες τους). Και επειδή αυτό το αφήγημα του υπουργείου καταρρίφθηκε αμέσως, η τότε ηγεσία το «γύρισε» αναφέροντας ότι ο κ. Τζώρτζης είχε «υποκινήσει» τις αγωγές.
Για αυτόν το «λόγο», λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, ζητήθηκε η παραίτηση του κ. Τζώρτζη, μία απαίτηση η οποία στηρίχθηκε σε μια «υπόθεση» και η οποία χρησίμευσε στον κ. Σταθάκη προκειμένου να μην αθετήσει την προεκλογική του υπόσχεση απέναντι στους εργολαβικούς υπαλλήλους.
Η ενίσχυση της εξωστρέφειας, το άνοιγμα στα Βαλκάνια και τα φορτία των ΗΠΑ
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, η ΔΕΠΑ κατέγραψε το δικό της success story όλα αυτά τα χρόνια.
Στις αρχές της άνοιξης του 2019, η εταιρεία κατάφερε να σπάσει το μονοπώλιο της Gazprom στη Βουλγαρία σημειώνοντας μια μη αναμενόμενη από τους υπόλοιπους διεθνείς «παίχτες» πρωτιά. Η επιχείρηση κέρδισε δύο διαγωνισμούς στη Βουλγαρία (από τις Bulgargas και Bulgartransgas), σπάζοντας ένα μονοπώλιο δεκαετιών και κατάφερε να σταθεί απέναντι σε δυνατούς Ευρωπαίους traders, όπως είναι η Kolmar. Με τον τρόπο αυτό, άνοιξε ουσιαστικά ο δρόμος προκειμένου η ΔΕΠΑ να πουλά και σε ιδιώτες αλλά και σε άλλες αγορές των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου ή και της Τουρκίας, μια προοπτική η οποία ενθαρρύνεται και από τα διεθνή projects που σχεδιάζονται, όπως είναι π.χ ο αγωγός Ελλάδας-Σκοπίων, ο East Med κλπ.
O ρόλος της ΔΕΠΑ έχει ενδυναμωθεί και στη διεθνή εμπορική σκηνή του LNG. Ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις του τέως διευθύνοντα συμβούλου της ΔΕΠΑ, Δημήτρη Τζώρτζη, ο οποίος μιλώντας στο συνέδριο «SouthEast Europe Energy Forum», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ, είχε αναφερθεί σε διαπραγματεύσεις με την αμερικανική Cheniere και την πρόθεση σύναψης συμβολαίου 20ετούς διάρκειας. Οι διαπραγματεύσεις «πάγωσαν» με το νόμο για τη διάσπαση και ιδιωτικοποίηση της εταιρίας, το Μάρτιο 2019.
Η έλευση αμερικανικού LNG spot φορτίου στις 28 Δεκεμβρίου 2018 αποτελεί ένα ακόμη ορόσημο, το οποίο ενισχύει τη διαφοροποίηση πηγών και την ασφάλεια εφοδιασμού για τη χώρα, καθώς η Ελλάδα απέκτησε άλλη μία πηγή προμήθειας, έστω και ευκαιριακή, εκτός των βασικών προμηθευτών της, δηλαδή της αλγερινής Sonatrach, της τουρκικής Botas και της ρωσικής Gazprom. Mάλιστα, σύμφωνα με αναλύσεις της αγοράς, η στιγμή που έφθασε το φορτίο στη νεότευκτη δεξαμενή της Ρεβυθούσας (δημιουργώντας και ένα απόθεμα ασφαλείας για το χειμώνα), ήταν η πιο ευνοϊκή από τιμολογιακή άποψη καθώς, αν αυτό είχε γίνει νωρίτερα, η επιχείρηση θα κατέγραφε ζημιές αρκετών εκατομμυρίων προκειμένου να δραστηριοποιηθεί στη spot αγορά (αν π.χ το έκανε το Σεπτέμβριο αντί για το Δεκέμβριο).
Αναπτύσσοντας νέους τρόπους διανομής και χρήσης του φυσικού αερίου, η ΔΕΠΑ προώθησε και το σχεδιασμό Small Scale LNG, για τροφοδοσία των δικτύων εκτός του κεντρικού αγωγού, αλλά προχωρά και τα σχέδια για τις υποδομές εφαρμογής των νέων κανονισμών IMO για ναυτιλιακά καύσιμα χαμηλού θείου. Η επιχείρηση είναι συντονιστής στο επιδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα Poseidon Med II, για υποδομές λιμανιών σε LNG, αλλά και με το νέο πρόγραμμα Blue Hubs προχωρά στην κατασκευή πλοίου για LNG bunkering και τροφοδοσία απομακρυσμένων δικτύων και πελατών (όπως λιμάνια, νησιά, ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες).
Το άνοιγμα της αγοράς, οι αποεπενδύσεις, οι επενδύσεις και τα κέρδη
Τα τελευταία χρόνια αποτελούν μια μεταβατική περίοδο για τον κλάδο του φυσικού αερίου καθώς επιχειρείται το άνοιγμα της αγοράς (απελευθέρωση χονδρικής και λιανικής αγοράς). Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΕΠΑ, μέσα στο 2018 μεταβίβασε το μερίδιο (51%) που κατείχε στη ZeniΘ στην ιταλική ENI (Ιούνιος 2018) και αγόρασε από την Shell το μερίδιο (49%) που κατείχε η δεύτερη, τόσο στην ΕΠΑ Αττικής (φυσικό αέριο), όσο και στην ΕΔΑ Αττικής, (δίκτυα), μια διαδικασία η οποία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2018.
Το 2018 αποτέλεσε έτος μεγάλων αλλαγών για την επιχείρηση για τον πρόσθετο λόγο ότι τότε ολοκληρώθηκαν και οι διαδικασίες για την μεταφορά και πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ (ο οποίος αποτελούσε 100% θυγατρική της ΔΕΠΑ) στην κοινοπραξία Snam-Fluxys-Enagas (ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2018).
Παρά τις πιεστικές συνθήκες της αγοράς και την αναγκαστική αποκοπή δραστηριοτήτων από την ΔΕΠΑ, η επιχείρηση το 2018 παρουσίασε ισχυρά οικονομικά αποτελέσματα με 166 εκατ. ευρώ EBITDA ενώ ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε στα 931 εκατ. ευρώ.
Στην εσωτερική αγορά, η ΔΕΠΑ, αφού απέκτησε το management των ΕΔΑ Αττικής και ΕΠΑ Αττικής, προχωρά με ένα ακόμη πιο φιλόδοξο επενδυτικό πλάνο για την επόμενη πενταετία, ύψους 100 εκατ. ευρώ για την ΕΔΑ (το οποίο είναι πολλαπλάσιο του έως τότε σχεδιασμού), ενώ η ΕΠΑ κινείται επιθετικά, προσελκύοντας νέα συμβόλαια σε αέριο και ρεύμα. Παράλληλα, σε συνεργασία με την ΔΕΔΑ, προετοιμάστηκε ο σχετικός φάκελος για το δάνειο ύψους 48 εκατ. από την ΕΙΒ το Μάρτιο του 2018, καθώς και τη χρηματοδότηση 77 εκατ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ για την ανάπτυξη δικτύου.
Με το βλέμμα στην πώληση
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ αποτελεί άλλη μία εκκρεμότητα που άφησε πίσω της η απελθούσα κυβέρνηση καθώς αν και καταρτίστηκε ένα ολόκληρο σχέδιο (ψηφίστηκε και σχετικό νομοσχέδιο για το διαχωρισμό της ΔΕΠΑ σε Εμπορίας και Υποδομών), τελικά και αυτό έμεινε στη μέση (ή μάλλον στο τέλος για να ακριβολογούμε).
Σύμφωνα με όσα είχε προωθήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, το Δημόσιο θα έπρεπε να διατηρήσει την πλειοψηφία του ελέγχου των δικτύων διανομής και των μεγάλων έργων μέσω της ΔΕΠΑ Υποδομών, στην οποία θα ανήκουν τα δίκτυα διανομής (δηλαδή οι Εταιρείες Διανομής Αερίου Αττικής, το 51% της ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας και το 100% της ΔΕΔΑ (δίκτυα υπόλοιπης Ελλάδας).
Παράλληλα, θα υπήρχε και η ΔΕΠΑ Εμπορίας, με το Δημόσιο να πουλάει το 50,1% του ποσοστού του. Σε αυτή θα ανήκαν η Εταιρεία Προμήθειας Αερίου Αττικής, η χονδρική εμπορία και οι διεθνείς συμβάσεις προμήθειας.
Από την άλλη, το αρχικό σχέδιο της ΝΔ ήταν να πουληθεί η ΔΕΠΑ ως ενιαία επιχείρηση, και όχι σε κομμάτια, δηλαδή ξεχωριστά το κομμάτι της εμπορίας και ξεχωριστά εκείνο των υποδομών, ενώ η λύση, την οποία επέλεξε και προωθούσε ο ΣΥΡΙΖΑ και το σχετικό νομοσχέδιο είχε θεωρηθεί ότι είχε αρκετά «κενά».
Αυτή τη στιγμή, νέα ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια ενώ δείχνει να επαναφέρει και ένα σχέδιο (το οποίο εν συνεχεία το τότε υπουργείο απέρριψε για να κάνει το «χατίρι» στους Θεσμούς) που είχε καταρτίσει η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Το μοντέλο βασίζεται στη μελέτη της McKinsey, η οποία υποδείκνυε ότι το κατάλληλο σχήμα αποκρατικοποίησης ήταν εκείνο της μετατροπής της ΔΕΠΑ σε holding εταιρεία, με τρεις θυγατρικές στα δίκτυα, στην εμπορία και στα μεγάλα ενεργειακά έργα.
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ αναμένεται ότι θα προσφέρει την ευκαιρία στην επιχείρηση να λειτουργήσει με όρους ελεύθερης αγοράς ενώ θα «βγάλει» την επιχείρηση από τη «στάση αναμονής» στην οποία την έθεσαν τελικά οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης.
(insider)
