Όσο πλησιάζει η 14η Μαΐου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βγάζει από τη φαρέτρα του κάθε όπλο που έχει στα διάθεσή του προκειμένου να κερδίσει τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Αμφότεροι οι διεκδικητές έχουν αυξήσει τις προεκλογικές συγκεντρώσεις, προσπαθώντας να συσπειρώσουν το ακροατήριό τους. Και το παιχνίδι θα κριθεί στα σημεία, ή καλύτερα στους πόσους άσους έχει ο καθένας στο μανίκι του.
Στο κλίμα αυτό ο Ερντογάν ρίχνει στο παιχνίδι το ενεργειακό χαρτί, το οποίο πλαισιώνει με φθηνό ή ακόμα και δωρεάν ρεύμα αλλά και με το αφήγημα της «μεγάλης Τουρκίας» στο οποίο εντάσσονται οι φιλοδοξίες τη δημιουργία ενεργειακού κόμβου.
Στο δεύτερο έχει κι έναν μεγάλο σύμμαχο, τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος μέχρι στιγμής βλέπει την Τουρκία ως την «κερκόπορτα» για την απαγορευμένη αγορά της Ευρώπης.
Ενεργειακό μπαξίσι
Η έναρξη της ροής φυσικού αερίου από το κοίτασμα της Μαύρης Θάλασσας συνοδεύτηκε από ένα μπαξίσι δωρεάν κατανάλωσης για ένα μήνα εξοικονομώντας 625 λίρες (32,2 δολάρια) για κάθε νοικοκυριό.
Στη συνέχεια υπογράμμισε ότι η κατανάλωση φυσικού αερίου σε οικιακές κουζίνες και μπάνια θα είναι επίσης δωρεάν για ένα χρόνο, μοιράζοντας περίπου 25 κυβικά μέτρα το μήνα.
Και μόλις την περασμένη εβδομάδα, σε ένα άψογο timing , ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία ανακάλυψε ένα τεράστιο νέο κοίτασμα πετρελαίου στα σύνορα με τη Συρία, ικανό να παρέχει στη χώρα περίπου 100.000 βαρέλια την ημέρα.
Η φλέβα μαύρου χρυσού
Πρόκειται για λίγο περισσότερο από το ένα δέκατο της ημερήσιας κατανάλωσης στη χώρα.
Η Turkish Petroleum έχει ανοίξει ένα ερευνητικό πηγάδι, το οποίο παράγει ήδη περίπου 10.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η εταιρεία σχεδιάζει να ανοίξει πηγάδια αξιολόγησης back-to-back και να έχει ένα σχέδιο ανάπτυξης πλήρους πεδίου μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Πρόσθετες ερευνητικές δραστηριότητες προγραμματίζονται για το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι η ανακάλυψη αυτή θα βοηθήσει στην επίτευξη της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Τουρκίας, η οποία επί του παρόντος εξαρτάται κυρίως από τις εισαγωγές πετρελαίου.
Ανεξαρτησία ή μεγαλύτερη εξάρτηση;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ενέργεια είναι ένα καυτό θέμα. Και μιλά απευθείας στις καρδιές αλλά και στα πορτοφόλια της πλειοψηφίας του τουρκικού λαού.
Με τον πληθωρισμό προ μηνών να είχε αγγίξει τριψήφιο ποσοστό (κατά πολλούς είχε ξεπεράσει το 150%), τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις ανησυχούν για τους μηνιαίους λογαριασμούς ρεύματος και τις υψηλές τιμές στα καύσιμα.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι οι λογαριασμοί ρεύματος και οι τιμές του φυσικού αερίου θα αυξάνονταν κατά 20% για τα νοικοκυριά και κατά περίπου 50% για τη βιομηχανία.
Ο Ερντογάν διαμηνύει ότι η εξασφάλιση ενεργειακής ανεξαρτησίας θα ρίξει τις τιμές.
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι πίσω από τις φιλοδοξίες αυτές και τις εξαγγελίες κρύβεται ο κίνδυνος μιας μεγαλύτερης εξάρτησης από την Ρωσία του Πούτιν.
Ή ακόμα περισσότερο: ο Ερντογάν βαπτίζει ανεξαρτησία την ευρύτερη εξάρτηση από τη Μόσχα.
Εξάλλου, είναι γνωστό ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει βασίσει ανοικτά στον Πούτιν την ιδέα για τη δημιουργία ενός περιφερειακού κόμβου φυσικού αερίου.
Ο Ερντογάν το είχε περιγράψει αρκετά γλαφυρά: «Κατά την τελευταία μας συνάντηση, συμφωνήσαμε με τον Πούτιν γύρω από αυτό το θέμα. Θα δημιουργήσουμε ένα κόμβο εδώ, με τουρκικό αέριο που θα έρχεται από τη Ρωσία», είχε δηλώσει στις 19 Οκτωβρίου.
Η Τουρκία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ξένο πετρέλαιο και φυσικό αέριο για πάνω από το 90% της ζήτησης και το υπουργείο Ενέργειας λέει ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των εισαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου προέρχεται από τη Ρωσία.
Το σχέδιο του Πούτιν
Γεωστρατηγικοί αναλυτές διακρίνουν πίσω από το φλερτ Πούτιν-Ερντογάν τα σχέδια της Μόσχας να διατηρήσει διαύλους προς την Ευρώπη.
«Το πώς αντιλαμβάνονται αυτοί τη δημιουργία ενός κόμβου σίγουρα διαφέρει από το πώς την ανταλαμβανόμαστε εμείς», σχολίασε στο Politico, η Aura Săbăduș, ανώτερη συνεργάτης του Κέντρου Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής που καλύπτει την ενέργεια για την εταιρεία πληροφοριών αγοράς ICIS.
«Αυτή η ιδέα είναι στη μόδα γιατί η Ρωσία ενδιαφέρεται να πουλήσει περισσότερο φυσικό αέριο στην Τουρκία. Η Τουρκία θα συσσωρεύσει αέριο από διάφορους παραγωγούς — Ρωσία, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν, [υγροποιημένο φυσικό αέριο] και το δικό της φυσικό αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα — και στη συνέχεια θα το «ξεπλύνει» και θα το ονομάσει εκ νέου ως τουρκικό. Οι Ευρωπαίοι αγοραστές δεν θα γνώριζαν την προέλευση του φυσικού αερίου», επεσήμανε.
«Κερκόπορτα»
Εξάλλου, η Τουρκία λειτουργεί ήδη ως κερκόπορτα για τη ρωσική ενέργεια στον δρόμο της προς την Ευρώπη. Πρόσφατα το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), προειδοποίησε ότι η Τουρκία καθίσταται μια παρακαμπτήρια οδός για τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου προς την ΕΕ, μια «ρωγμή» στις κυρώσεις.
«Μια νέα οδός για τη διοχέτευση του ρωσικού πετρελαίου προς την ΕΕ αναδύεται μέσω της Τουρκίας, όπου διυλίζεται αυξημένη ποσότητα ρωσικού αργού», προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης.
