Υπενθυμίζεται ότι το Market Test γίνεται με στόχο τον αποτελεσματικό σχεδιασμό έργων ικανών να καλύψουν τις ανάγκες των υφιστάμενων και μελλοντικών χρηστών του συστήματος, καθώς η υφιστάμενη δυναμικότητα του συστήματος υπολείπεται σημαντικά της ζήτησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Δοκιμή Αγοράς θα αποτυπώσει το ενδιαφέρον διεθνών και εγχώριων «παικτών» για την ακόμη μεγαλύτερη διακίνηση αερίου εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων.
Η πρώτη φάση της διαδικασίας ολοκληρώνεται αύριο, 1η Ιουνίου, χωρίς εκτός απροόπτου να δοθεί παράταση. Στη συνέχεια, ο ΔΕΣΦΑ θα προχωρήσει στην αξιολόγηση των προσφορών που υποβλήθηκαν, ώστε περί τον Σεπτέμβριο να ξεκινήσει η δεύτερη δεσμευτική φάση της διαδικασίας, η οποία αναμένεται να διαρκέσει περίπου μέχρι τα τέλη της άνοιξης του 2024.
Σημαντική αύξηση των «πυλών» εισόδου – εξόδου
Την ίδια στιγμή, ο Διαχειριστής έχει προχωρήσει στη δημοσιοποίηση της σύνοψης της μελέτης-ακτινογραφίας του ΕΣΦΑ, δηλαδή της Μελέτης Επάρκειας του Συστήματος («system adequacy study»), ώστε αυτή να αποτελέσει «μπούσουλα» για την υποβολή των μη δεσμευτικών προσφορών από τους συμμετέχοντες. Σύμφωνα με τη σύνοψη της μελέτης, θεωρείται προεξοφλημένη η πρόκληση που θα αντιμετωπίσει το σύστημα μεταφοράς τα επόμενα χρόνια, κατά τη διακίνηση αυξημένων ποσοτήτων αερίου από υπάρχουσες αλλά και νέες «πύλες» εισόδου, σε νέους καταναλωτές φυσικού αερίου (Δείτε στο τέλος του άρθρου ολόκληρη, στα Συνοδευτικά Αρχεία, ολόκληρη τη μελέτη).
Επίσης οι καινούριες διασυνδέσεις με συστήματα μεταφοράς όμορων χωρών, σε συνδυασμό με νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, θα τροποποιήσουν τον εγχώριο «χάρτη» κατανάλωσης φυσικού αερίου. Ωστόσο, χωρίς καμία περαιτέρω αναβάθμιση, το ΕΣΦΑ δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο. Ως συνέπεια, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην προοπτική σημαντικής αύξησης των «πυλών» εισόδου – εξόδου καυσίμου, είναι απαραίτητο να αναβαθμιστούν συγκεκριμένα τμήματά του.
Ενδείξεις για την αλλαγή του «χάρτη» υπάρχουν ήδη, καταρχάς με τα σχέδια ανάπτυξης νέων υποδομών εισαγωγής LNG – το FSRU της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή, ενώ ο Διαχειριστής έχει δεχθεί αιτήματα σύνδεσης άλλων τεσσάρων ανάλογων υποδομών. Παράλληλα, τη στιγμή που η ανάστροφη ροή στο Σιδηρόκαστρο χρησιμοποιείται σπάνια, από τις αρχές Απριλίου 2022 και μέχρι και τον Νοέμβριο, στο 50% και πλέον των ημερών το σημείο διασύνδεσης αξιοποιήθηκε σαν σημείο εξόδου αερίου.
Αλλαγή και του προφίλ κατανάλωσης
Επιπλέον, με βάση τη δυναμική των αγορών φυσικού αερίου, τα επόμενα χρόνια το ΕΣΦΑ θα πρέπει να τροφοδοτεί με καύσιμο νέες οικιστικές περιοχές (Δυτική Μακεδονία, Δυτική Ελλάδα) αλλά και να εξυπηρετεί νέες διασυνδέσεις με γειτονικές χώρες (Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία και μέσω TAP προς Αλβανία και Ιταλία), ως προς τις οποίες είναι πιθανό η Ελλάδα να παραμείνει εξαγωγική.
Μάλιστα, αν συνεχιστούν οι διαταραχές εισαγωγών ρωσικού αερίου στην περιοχή, είναι πιθανό να διατηρηθεί η τροφοδοσία χωρών στα βόρεια σύνορα, με καύσιμο το οποίο θα καταφθάνει στη Ρεβουθούσα ή σε κάποια άλλη πύλη στο νότιο τμήμα του ΕΣΦΑ. Παράλληλα, παρόλο που στον ΒΑ κλάδο του ΕΣΦΑ (Καρπερή-Κήποι) αυτή τη στιγμή επικρατούσα είναι η ροή από ανατολικά προς δυτικά, στο μέλλον αυτή η τάση μπορεί επίσης να αλλάξει σημαντικά.
Όσον αφορά τη «γεωγραφία» της εγχώριας κατανάλωσης, η οποία αυτή τη στιγμή εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στις νότιες περιοχές, μία σημαντική αλλαγή θα προέλθει από τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση νέων μονάδων αερίου – οι οποίες είναι μεγάλης ισχύος και κατά κύριο λόγο προορίζονται για εγκατάσταση στα βόρεια της χώρας.
Σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, εξελίξεις όπως οι παραπάνω δείχνουν πως το ΕΣΦΑ θα κληθεί να μετασχηματιστεί. Τα νέα σημεία εξόδου με σημαντική κατανάλωση φυσικού αερίου, όπως θα είναι οι νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με αέριο, θα αλλάξουν παράλληλα το υφιστάμενο προφίλ κατανάλωσης αερίου, το οποίο θα επηρεαστεί επίσης από την αυξανόμενη διείσδυση ΑΠΕ.
Καθώς το μερίδιο LNG στον εφοδιασμό φυσικού αερίου αναμένεται να αυξηθεί, η πρόσβαση των γειτονικών χωρών στους υπάρχοντες αλλά και σε νέους ελληνικούς τερματικούς σταθμούς LNG, θα αυξήσει τη συνολική διακίνηση από το ΕΣΦΑ. Την ίδια ώρα που η έγχυση
ανανεώσιμων αερίων στο ΕΣΦΑ (όπως υδρογόνου) στο ΕΣΜΦΑ και η μεταφορά του θα αποτελέσει μια ακόμη πρόκληση.
Τα stress test που μελετήθηκαν
Οι υφιστάμενοι περιορισμοί του ΕΣΦΑ, από υδραυλική σκοπιά, οφείλονται στο γεγονός ότι τα σημεία εισόδου αερίου (στα βόρεια της χώρας) βρίσκονται μακριά από τα σημεία κατανάλωσης (στα νότια τμήματα). Ως συνέπεια, σε περίπτωση μεταφοράς αερίου από Βορρά προς Νότο, εμφανίζονται φυσικοί περιορισμοί στη διακίνηση μέσω του κεντρικού αγωγού του ΕΣΦΑ από τη Νέα Μεσημβρία έως το Πάτημα. Σε περίπτωση αντίστροφης ροής, εμφανίζονται ανάλογα τεχνικά όρια.
Για την ποσοτικοποίηση αυτών των ορίων, ο Διαχειριστής προχώρησε σε υδραυλικές προσομοιώσεις μελετώντας μία σειρά «χειρότερων σεναρίων», λαμβάνοντας υπόψη του συγκεκριμένες γεωγραφικές ανισορροπίες στην τροφοδοσία και ζήτηση για αέριο. Έτσι, στην περίπτωση ροών από Βορρά προς Νότο μέσω του κεντρικού αγωγού, μελετήθηκε το σενάριο υψηλής κατανάλωσης στον Νότο, με μικρή ζήτηση στον Βορρά (συμπεριλαμβάνοντας τις εξαγωγές). Σε αυτό το σενάριο, προκύπτει ότι η συνολική αδιάλειπτη δυναμικότητα δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 8.1 mill.Nm3/ημέρα, ακόμη και με την εγκατάσταση του μετρητικού σταθμού στην Κομοτηνή.
Στην περίπτωση ανάστροφης ροής μέσω του κεντρικού αγωγού, το χειρότερο σενάριο προβλέπει τη μέγιστη έγχυση από τις νότιες «πύλες» εισόδου (Ρεβυθούσα), με μικρή κατανάλωση στον Νότο. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η αδιάλειπτη δυναμικότητα από το νότιο τμήμα του ΕΣΦΑ δεν μπορεί να υπερβεί σημαντικά της υφιστάμενη δυναμικότητα της Ρεβυθούσας (19.15 mill.Nm3/ημέρα).
Όσον αφορά τον ΒΑ κλάδο του ΕΣΦΑ (Καρπερή-Κήποι) στο χειρότερο σενάριο ροών από Δυτικά προς Ανατολικά, με τον υφιστάμενο αγωγό 24΄΄ μετά βίας μπορεί να καλυφθεί η ζήτηση του υφιστάμενου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ (476 MW) στην Κομοτηνή, συν έναν νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με ονομαστική δυναμικότητα περίπου 850 MW.
Επομένως, χωρίς καμία επένδυση στον υφιστάμενο αγωγό 24” δεν θα υπάρχει αδιάλειπτη δυνατότητα τροφοδοσίας οποιουδήποτε άλλου σημείου εξόδου στην περιοχή ανατολικά της Καρπερής. Η διασύνδεση με τον IGB στην Κομοτηνή, νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή, αλλά και η πιθανή διασύνδεση με την αποθήκη αερίου στην περιοχή της
Καβάλας, απαιτούν την αναβάθμιση του αγωγού 24” (είτε μέσω ενός παράλληλου αγωγού, είτε μέσω μετρητικού σταθμού). Πιο συγκεκριμένα, η εγκατάσταση ενός νέου αγωγού 30΄΄ θα επαρκούσε για να καλυφθεί κάποιο νέος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής ή να διασφαλισθούν σημαντικές εξαγωγικές δυνατότητες μέσω του IGB.
