Τα βασικά στοιχεία του νέου προγράμματος που θα «τρέξει» από το Φθινόπωρο και θα αντικαταστήσει το «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον» επισήμανε με συνέντευξή του στο «ΕΘΝΟΣ» ο υφυπουργός Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς.
Το όνομα του νέου προγράμματος θα είναι «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», θα έχει πιο φιλόδοξους στόχους από εκείνους που περιγράφονται στο ΕΣΕΚ, θα έχει αυξημένα κεφάλαια λόγω και του Ταμείου Ανάκαμψης, θα προβλέπει τη χρηματοδότηση και άλλων, πέραν των γνωστών, παραμβάσεων, όπως τεχνολογιών που χαρακτηρίζουν ένα «Έξυπνο Σπίτι», θα απευθύνεται και στα μεσαία στρώματα, ενώ θα προβλέπει αύξηση της επιχορήγησης αν επιτευχθεί ένας προκαθορισμένος ενεργειακός στόχος, στη βάση ενός ενισχυμένου συστήματος ενεργειακών επιθεωρήσεων και Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο κ. Θωμάς:
«Για την επίτευξη των στόχων Εθνικής Ενεργειακής μας στρατηγικής προβλέπεται η ενεργειακή αναβάθμιση 60.000 κατοικιών ετησίως και υλοποίηση περίπου 8 δις ευρώ μέχρι το 2030. Λόγω των απαιτήσεων που δημιουργούνται στο πλαίσιο των πρόσφατων μακροοικονομικών συνθηκών και προβλέψεων, επεξεργαζόμαστε ένα μοντέρνο και αρκετά πιο φιλόδοξο πλαίσιο για την ενίσχυση της ενεργειακής αναβάθμιση των κατοικιών για την μετάβαση σε ένα καθεστώς στήριξης ενεργειακής εξοικονόμησης καθώς και αυτονόμησης. Το νέο πρόγραμμα αποτελεί ένα μέτρο άμεσης απόκρισης της Κυβέρνησης στην εποχή μετά την πανδημία με στόχο να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα σε κλάδους εγχώριας προστιθέμενης αξίας (κατασκευαστικός κλάδος, παραγωγή δομικών υλικών και θερμικών ηλιακών συστημάτων) και να ενισχύσει τα νοικοκυριά, μέσω της μείωσης του κόστος ενέργειας.
Ο σχεδιασμός του νέου προγράμματος του οποίου το όνομα θα είναι ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ και ευελπιστούμε να ανακοινωθεί μέσα στον Ιούλιο για να «τρέξει» μέσα στο φθινόπωρο, περιλαμβάνει, εκτός από τις «κλασικές» παρεμβάσεις (θερμομόνωση, κουφώματα κλπ) και την προσθήκη μιας «έξυπνης» συνιστώσας, με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών που χαρακτηρίζουν ένα «Έξυπνο Σπίτι», σηματοδοτώντας τη μετάβαση προς τη νέα ψηφιακή εποχή.
Τέτοιες τεχνολογίες είναι τα έξυπνα συστήματα διαχείρισης (φωτισμού, θέρμανσης & ψύξης, απομακρυσμένου ελέγχου & παρακολούθησης), η παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και μπαταρίες) και οι υποδομές φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Επιπλέον, θα ενισχυθούν αυτοτελείς παρεμβάσεις που αφορούν σε κοινόχρηστους χώρους με εξοικονόμηση ενέργειας (πχ θέρμανση, φωτισμός, ανελκυστήρες).
Σχεδιάζουμε αυξημένη ενίσχυση των παρεμβάσεων αυτών, μέσω ολοκληρωμένων χρηματοδοτικών εργαλείων, που να απευθύνονται επαρκώς και στα μεσαία εισοδήματα. Προβλέπεται, μάλιστα, αύξηση της επιχορήγησης αν επιτευχθεί ένας προκαθορισμένος ενεργειακός στόχος (πχ αναβάθμιση κατά 4 ενεργειακές κατηγορίες), στη βάση ενός ενισχυμένου συστήματος ενεργειακών επιθεωρήσεων και Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ).
Προβλέπεται, τέλος, και ειδικό κίνητρο για τις λιγνιτικές περιοχές με την εισαγωγή «ρήτρας δίκαιης μετάβασης» όπως άλλωστε έχει ξεκινήσει να γίνεται σε όλες τις δράσεις του Υπουργείου αρχής γενομένης από το νομοσχέδιο της ηλεκτροκίνησης.
Σημειώνω ότι την περασμένη δεκαετία αναβαθμίστηκαν 130.000 κτίρια και δαπανήθηκαν για τον σκοπό αυτό 1,3 δις. ευρώ. Χάριν στα αυξημένα κεφάλαια που διεκδικούμε από το Ταμείο Ανάκαμψης, στοχεύουμε στο να κινηθούμε ακόμα πιο γρήγορα σε σχέση με τους στόχους του ΕΣΕΚ για αναβάθμιση 60.000 κτιρίων κατ’ έτος την επόμενη δεκαετία. Θα αυξήσουμε τους ετήσιους στόχους για την περίοδο 2021-2024.
Μια βασική διαφορά από το υφιστάμενο «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ» είναι το γεγονός ότι το νέο πρόγραμμα θα είναι μόνιμα ανοιχτό (open-ended) έως το 2030. Βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να διασφαλίσουμε τους απαραίτητους πόρους για τη χρηματοδότηση του προγράμματος.
Τέλος, ετοιμάζουμε νέα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης για τουρισμό, δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις. Το θέμα αυτό άλλωστε βρίσκεται ψηλά και στην Ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα παρουσιαστεί η πρόταση της Επιτροπής για το Κύμα Ανακαίνισης (Renovation Wave) στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), όπου θα σκιαγραφείται το προφίλ των παρεμβάσεων στον κτιριακό τομέα, ούτως ώστε να επιτευχθούν οι κλιματικοί και αναπτυξιακοί στόχοι της ΕΕ.
Με την νέα πιο φιλόδοξη και διευρυμένης εμβέλειας στρατηγική για την ενεργειακή εξοικονόμηση, η Ελλάδα τοποθετείται στην πρωτοπορία της Ευρώπης στον κρίσιμο αυτό τομέα».
Δαβάστε παρακάτω την υπόλοιπη συνέντευξη του κ. Θωμά:
Ποιος είναι ο προγραμματισμός του Υπουργείου στα ενεργειακά θέματα για το δεύτερο εξάμηνο του έτους; Έχετε δρομολογήσει κάποιες μείζονες πρωτοβουλίες;
Το πρώτο εξάμηνο του 2020, παρά την πανδημία, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παραμείναμε προσηλωμένοι στην μεταρρυθμιστική μας ατζέντα. Το πρώτο μισό του έτους ήταν πυκνό μιας και προχωρήσαμε σε σημαντικές τομές όπως ενδεικτικά τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, την απλοποίηση του πρώτου στάδιου του πλαισίου αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ (Άδεια Παραγωγής) και προχωρήσαμε με τις αποκρατικοποιήσεις. Στο δεύτερο εξάμηνο του έτους θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις με μια σειρά από πρωτοβουλίες όπως μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και των πράσινων μεταφορών που θα ψηφιστεί μέσα στον μήνα, η ενσωμάτωση των νέων οδηγιών για την ενεργειακή αποδοτικότητα, η απλοποίηση του δεύτερου σταδίου αδειοδότησης έργων ΑΠΕ (Άδεια Εγκατάστασης), η παρουσίαση του πλαισίου για το υδρογόνο και τα off-shore αιολικά και η συνέχιση των αποκρατικοποιήσεων.
Βλέπουμε να μειώνονται οι χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος αλλά δεν υπάρχει, αντίστοιχα, μείωση στα τιμολόγια ρεύματος που πληρώνουν οι καταναλωτές. Ανεξάρτητα από τις επιμέρους παραμέτρους, τι πρέπει να περιμένει ο καταναλωτής; Θα πληρώνει μικρότερα ή μεγαλύτερα ποσά για ρεύμα;
Η προσωρινή μείωση των χονδρεμπορικών τιμών ρεύματος (ΟΤΣ) η οποία έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο καιρό λόγω της μειωμένης ζήτησης ενέργειας και των χαμηλών τιμών φυσικού αερίου, δεν μετακυλίεται αυτόματα και με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα συμβόλαια και σε όλους τους προμηθευτές.
Ανάλογα με το πακέτο που έχει συμφωνήσει ο κάθε καταναλωτής και το ενεργειακό μείγμα που έχει ο κάθε προμηθευτής οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται. Υπήρξαν και σημαντικές ελαφρύνσεις στις ηλεκτρονικές πληρωμές που πρέπει να εκμεταλλευτούν όλοι οι καταναλωτές.
Τούτων λεχθέντων, στόχος μας είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για διαρθρωτική μείωση των τιμών χονδρικής, κάτι που θα μπορέσει να γίνει πράξη με την έναρξη του target model από το Σεπτέμβριο. Το target model, η σύζευξη (coupling) με τις γειτονικές αγορές αρχής γενομένης από την Ιταλία και η δυνατότητα των προμηθευτών να συνάπτουν διμερή συμβόλαια με παραγωγούς, θα οδηγήσει σε σταθερή μείωση των τιμών, που βαθμιαία θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών για τους καταναλωτές.
Παράλληλα με την υλοποίηση των διασυνδέσεων των νησιών θα μειωθούν τα ΥΚΩ, ενώ εξετάζονται και άλλα μέτρα εξορθολογισμού ρυθμιζόμενων χρεώσεων.
Έχετε ως κυβέρνηση εξαγγείλει την επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου σε όλη σχεδόν τη χώρα και οι καταναλωτές περιμένουν. Γιατί δεν βλέπουμε όμως ακόμα να έχουν τροφοδοτηθεί νέες περιοχές;
Η επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου αποτελεί πράγματι κομμάτι της εθνικής μας ενεργειακής στρατηγικής όπως αποτυπώθηκε και στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο ως το καύσιμο-γέφυρα προς τις νέες καθαρές μορφές ενέργειας στο πλαίσιο και του στόχου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με το Green Deal, για επίτευξη κλιματικά ουδέτερης οικονομίας τo 2050.
Σε ότι αφορά τα έργα ανάπτυξης δικτύων φυσικού αερίου, το προηγούμενο επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΔΕΔΑ (της προηγούμενης διοίκησης) για την περίοδο 2018-2021 ήταν ένα ευχολόγιο συμμετοχής πόλεων, χρηματοδοτήσεων και δικτύων που δεν είχε ωριμάσει επαρκώς για να εγκριθεί. Η νέα διοίκηση αναθεώρησε το επιχειρησιακό σχέδιο, εντάχθηκαν σε αυτό οι ενεργειακοί δήμοι της Δυτικής Μακεδονίας, οι προγραμματισμένες επενδύσεις αυξήθηκαν σε 270 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2020-2024 (από 233 εκατ. ευρώ προηγουμένως) για την κατασκευή 142 χλμ. Αγωγών μέσης πίεσης και 1740 χλμ. Αγωγών χαμηλής πίεσης.
Να σημειωθεί ότι η ΔΕΔΑ βρίσκεται στην τελική ευθεία για τη δημοπράτηση των πρώτων μεγάλων έργων κατασκευής δικτύων διανομής στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Στερεάς Ελλάδας. Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι υπάρχει πλέον ένας φιλόδοξος σχεδιασμός, προσαρμοσμένος που δεν βασίζεται σε λόγια αλλά σε έργα που έχουν αρχίσει να υλοποιούνται.
Η πανδημία και η κρίση επηρέασαν το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για τη ΔΕΠΑ και τον ΔΕΔΔΗΕ;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανδημία έχει προκαλέσει οικονομικές δυσκολίες και αναταράξεις στις αγορές που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει στις αρχές του έτους. Παρά ταύτα, το φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που έχουμε εξαγγείλει συνεχίζεται κανονικά.
Στη ΔΕΠΑ Υποδομών, έχει ολοκληρωθεί η προεπιλογή των επενδυτών για τη συμμετοχή στη Β’ Φάση του διαγωνισμού ενώ από άποψη χρονοδιαγράμματος αναμένεται πριν το τέλος του έτους να κατατεθούν οι δεσμευτικές προσφορές των επενδυτών. Ομοίως έχει ολοκληρωθεί η προεπιλογή επενδυτών στην ΔΕΠΑ Εμπορίας για τη συμμετοχή στη Β’ Φάση η οποία αναμένεται ολοκληρωθεί με τις δεσμευτικές προσφορές κι αυτή στο τέλος του 2020.
Παράλληλα θα τρέχει και η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ που βρίσκεται στο στάδιο προετοιμασίας του διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση του 49% με ενισχυμένα δικαιώματα μειοψηφίας.
Όλοι διαπιστώνουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις ΑΠΕ στη χώρα μας, τόσο από ξένους όσο και από εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους. Για να μεταφραστεί όμως το ενδιαφέρον σε πραγματικές επενδύσεις πρέπει το πλαίσιο να είναι καθαρό και διευκολυντικό. Ετοιμάζετε κάτι για αυτό; Πως θα αντιμετωπιστεί το θέμα των πολλών αντιδράσεων σε τοπικό επίπεδο;
Ήδη με τον πρόσφατο νόμο 4685/2020 κάναμε δύο μεγάλες τομές. Απλοποιήσαμε δραστικά τον 1ο στάδιο αδειοδότησης έργων ΑΠΕ (Βεβαίωση Παραγωγού) και απλοποιήσαμε το πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ειδικότερα με τη νέα Βεβαίωση Παραγωγού που θα δίνει η ΡΑΕ, θα ξεμπλοκάρουν άμεσα όλες οι εκκρεμείς αιτήσεις, ενώ το πλαίσιο ξεκαθαρίζει τα ώριμα έργα μέσα από συγκεκριμένα ορόσημα που θέτει.
Προετοιμάζουμε την συνολική αναμόρφωση του πλαισίου αδειοδότησης ΑΠΕ – Β’φάση με στόχο να απλοποιήσουμε δραστικά και τα επόμενα στάδιο αδειοδότησης (άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, προσφορά σύνδεσης, κλπ.).
Άλλες σχετικές πρωτοβουλίες αποτελούν μεταξύ άλλων το ρυθμιστικό πλαίσιο για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, η ανάδειξη του net metering, η επέκταση του χρόνου λειτουργίας των αιολικών πάρκων (life extension) και η ανανέωση του εξοπλισμού τους.
Είχατε αυτή την εβδομάδα τηλεδιάσκεψη με τους Αμερικανούς υπουργούς Fannon και Menezes για τα ενεργειακά. Ποια στήριξη περιμένετε από τον υπερατλαντικό σύμμαχο και τι είδους συνεργασία υπάρχει;
Πράγματι είχαμε μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση με την Αμερικανική πλευρά όπου επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά η δέσμευση Ελλάδας και ΗΠΑ για στενή συνεργασία ως προς την διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή μας.
Επαναβεβαιώθηκε η κοινή στήριξη στην διαφοροποίηση των επιλογών όσον αφορά στους ενεργειακούς πόρους της περιοχής που ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων και δυνητικών νέων υποδομών όπως ο αγωγός φυσικού αερίου East Med.
Συζητήσαμε επίσης για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, την εξαιρετική συνεργασία μας στο πλαίσιο του Μηχανισμού 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) για το Eastern Mediterranean Gas Forum αλλά και τις ενδεχόμενες επενδύσεις από Αμερικανικές εταιρίες στον ελληνικό κλάδο ενέργειας και ιδιαίτερα σε υποδομές και ΑΠΕ.
