Η Τουρκία προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο και για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες, το επόμενο διάστημα ενδέχεται να μην εισάγει καθόλου φυσικό αέριο από Gazprom.
Στα εγκαίνια του παρέστησαν οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Τουρκίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπογραμμίζοντας τη σημασία του για την τροφοδοσία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με ρωσικό αέριο.
Όπως ανακοινώθηκε ο αγωγός θα παραμείνει εκτός λειτουργίας έως τα μέσα Αυγούστου λόγω εργασιών επισκευής, αν και τον προηγούμενο μήνα είχε επίσης διακοπεί η λειτουργία του για προγραμματισμένη συντήρηση.
Μείωση 70% των εισαγωγών από Ρωσία
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο άλλος αγωγός μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου προς την Τουρκία, ο Blue Stream διέκοψε τη λειτουργία του τον Μάιο και παρά το γεγονός ότι επρόκειτο να μείνει εκτος λειτουργίας για μερικές εβδομάδες, παραμένει κλειστός ακόμα και σήμερα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Τουρκία έχουν μειωθεί τους τελευταίους μήνες κατά περίπου 70% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ πλέον η Gazprom έρχεται στην τρίτη θέση μεταξύ των προμηθευτών της Τουρκίας με το Αζερμπαϊτζάν στην πρώτη θέση και το Ιράν στη δεύτερη.
Η Τουρκία έχει αντικαταστήσει σημαντικό μέρος των εισαγωγών σε φυσικό αέριο αγωγών, με LNG προερχόμενο κυρίως από τις ΗΠΑ, αξιοποιώντας τη συγκυρία των χαμηλών τιμών.
Μεγάλη διαθεσιμότητα LNG
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η Τουρκία εξαρτάται κυρίως από ρωσικό, ιρανικό και, πιο πρόσφατα, αζέρικο αέριο αγωγών, αλλά η μεγάλη διαθεσιμότητα LNG σε συνδυασμό με την πτώση των τιμών του πετρελαίου, μείωσαν το κόστος του και φαίνεται ότι η Άγκυρα εκμεταλλεύεται την ευκαιρία, κυρίως χάρη στην έγκαιρη ανάπτυξη αρκετών πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) τα τελευταία χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Απρίλιο του 2020, το LNG των ΗΠΑ αντιπροσώπευε το 10% των όγκων φυσικού αερίου, σε σύγκριση με το 0% μόλις πριν από τρία χρόνια.
Έτσι η Τουρκία, που το 2016 κάλυπτε το 50% των αναγκών για φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσω αγωγών έχει μειώσει την εξάρτηση σε μόλις 14% σήμερα.
Αιτία και οι ρήτρες «take-or-pay»
Ένας άλλος σημαντικός λόγος της αντικατάστασης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου είναι η ακαμψία των μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας που δεσμεύουν την Τουρκία με ρήτρες «take-or-pay». Σύμφωνα με εκτιμήσεις τα τουρκικά χρέη προς την Gazprom φθάνουν τα 2 δισ. δολ, λόγω της αποτυχίας εκπλήρωσης της ρήτρας.
Εκτιμάται δε ότι η Τουρκία θα επικαλεστεί λόγους ανωτέρας βίας, εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19 για να τεκμηριώσει την αποτυχία απορρόφησης των συμβολαιοποιημένων ποσοτήτων, αν και αυτό το επιχείρημα εκτιμάται ότι δεν χρησιμεύσει ως βιώσιμη βάση για πιθανή διαιτησία.
Αυτό σημαίνει ότι μακρές διαπραγματεύσεις περιμένουν την Άγκυρα και τη Μόσχα για να προσπαθήσουν να βρουν κοινό έδαφος για το μέλλον των συμβάσεων προμήθειας.
www.worldenergynews.gr
