Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2024

Γιατί υποχωρούν οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, παρά το δριμύ ψύχος και την κρίση σε Μέση Ανατολή και Ερυθρά Θάλασσα

Παρά το ήπιο ξεκίνημα του χειμώνα, μετά τις γιορτές ένα κύμα ψύχους σάρωσε μεγάλο μέρος της Ευρώπης και γιγάντια δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν καύσιμα μέσω της Ερυθράς Θάλασσας επέλεξαν την κατά πολύ μακρύτερη διαδρομή γύρω από ην Αφρική, προκειμένου να αποφύγουν επίθεση των Χούθι. 

Και οι δύο αυτοί παράγοντες σε συνδυασμό με την κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή θα έπρεπε να είχαν ωθήσει τις τιμές του φυσικού αερίου υψηλότερα. Αντίθετα, αυτές συνέχισαν να πέφτουν.

Και μπορεί να είναι νωρίς ακόμα για να πει κανείς ότι η ενεργειακή απειλή για την Ευρώπη, έχει παρέλθει, εν τούτοις είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι τα χειρότερα από τον εφιάλτη, που εκτόξευσε τους λογαριασμούς ενέργειας και ώθησε τον πληθωρισμό σε υψηλά πολλών ετών είναι στο παρελθόν.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Η Ευρώπη επωφελείται από τη συγκέντρωση ρεκόρ αποθεμάτων φυσικού αερίου το περασμένο έτος, μαζί με τη βοήθεια των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έναν αρχικά σχετικά ήπιο χειμώνα. Η υποτονική οικονομική ανάπτυξη παίζει επίσης ρόλο, περιορίζοντας τη ζήτηση ενέργειας σε μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις όπως η Γερμανία.

Όπως γράφει το Bloomberg, αυτό ήταν αρκετό για να τονώσει την εμπιστοσύνη σε όλα τα γραφεία συναλλαγών ότι η περιοχή βρίσκεται σε αρκετά σταθερή βάση για να περάσει τον υπόλοιπο χειμώνα με αρκετό φυσικό αέριο. Οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς διαπραγματεύονται επί του παρόντος στα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα, περίπου το ένα δέκατο των επιπέδων αιχμής το 2022.

Νέα πραγματικότητα

Ωστόσο, έχοντας ξεπεράσει την κρίση, η Ευρώπη έχει βρεθεί σε μια νέα πραγματικότητα που έχει τη δική της λίστα προκλήσεων.

Τώρα βασίζεται περισσότερο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις διακοπές αυτής της παραγωγής ενέργειας. Με την απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου, από το οποίο ήταν υπερβολικά εξαρτημένη πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, έπρεπε επίσης να αναζητήσει αλλού για να καλύψει τις ανάγκες της σε καύσιμα. Αυτό σημαίνει ότι θα διεκδικήσει μερίδιο ξένων φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου από άλλα μέρη του κόσμου.

«Απλώς κοιτάζοντας τις τιμές, φαίνεται ότι η κρίση έχει τελειώσει», δήλωσε ο Balint Koncz, επικεφαλής εμπορίας φυσικού αερίου στη MET International στην Ελβετία. «Ωστόσο, τώρα βασιζόμαστε σε παγκόσμιους παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να αλλάξουν γρήγορα».

«Οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν ξανά, ακόμη και σε αυτήν την περίοδο θέρμανσης, εάν υπάρξει ξαφνική διακοπή του εφοδιασμού ή παρατεταμένη περίοδος κρύου καιρού», είπε.

Οι κίνδυνοι

Ένας βασικός κίνδυνος είναι η Μέση Ανατολή εν μέσω επιθέσεων σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, μια διαδρομή που χρησιμοποιεί το Κατάρ για να στείλει LNG στην Ευρώπη. Τα δεξαμενόπλοια πετρελαίου και φυσικού αερίου αποφεύγουν την περιοχή, και επιλέγουν να περιηγηθούν στο νότιο άκρο της Αφρικής. Σύμφωνα με στοιχεία της Kpler, σε μια τύική ημέρα περίπου δύο έως τρία πλοία LNG χρησιμοποιούν πλέον το πέρασμα αυτό.

Εναλλακτική ενέργεια

Οι τιμές του φυσικού αερίου μειώθηκαν σχεδόν κατά 60% το 2023 και κατά ένα επιπλέον 12% από την αρχή του έτους φέτος, γεγονός που θα συμβάλει στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας των καταναλωτών.

"Αυτός είναι ο δεύτερος χειμώνας που βιώνει η Ευρώπη χωρίς ρωσικό αέριο", δήλωσε ο Kim Fustier, επικεφαλής της ευρωπαϊκής έρευνας πετρελαίου και φυσικού αερίου της HSBC Holdings Plc. "Το γεγονός ότι υπάρχει τώρα ένα προηγούμενο - ο χειμώνας 2022-2023 που κύλησε χωρίς προβλήματα - βοηθά να ηρεμήσουν τα νεύρα των εμπόρων."

Η ανάπτυξη των ΑΠΕ

Η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη σημαίνει μείωση του μεριδίου φυσικού αερίου στο μείγμα ενέργειας της ηπείρου. Η αύξηση των ανεμογεννητριών και των ηλιακών εγκαταστάσεων συνέβαλε στη μείωση της ανάγκης για καύσιμα, μαζί με την ανάκαμψη της γαλλικής πυρηνικής παραγωγής πέρυσι.

Αλλά υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά, με πολλές πιθανές προσκρούσεις. Μια συμφωνία διαμετακόμισης αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας λήγει στα τέλη του τρέχοντος έτους - και είναι απίθανο να ανανεωθεί - που σημαίνει ότι η ήπειρος θα μπορούσε να λάβει ακόμη λιγότερο φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Ενώ υπάρχει μια τεράστια παγκόσμια επένδυση στο LNG, μεγάλο μέρος της νέας χωρητικότητας δεν θα έρθει στην αγορά πριν από το 2025 και το 2026.

Και τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συχνά, επιβαρύνοντας τα συστήματα ισχύος και μερικές φορές ενισχύοντας τη ζήτηση για φυσικό αέριο.

Τα προβλήματα στα Κανάλια

Παράλληλα, τα προβλήματα σε δύο βασικές διόδους LNG - τη Διώρυγα του Σουέζ και τη Διώρυγα του Παναμά που έχει πληγεί από την ξηρασία - επιμηκύνουν τα ταξίδια, αυξάνοντας το κόστος της ναυτιλίας. Αν και οι έμποροι δεν φαίνεται να ανησυχούν ακόμα πολύ, μια παρατεταμένη διακοπή θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό.

«Είμαστε ακόμη πολύ προσεκτικοί σχετικά με το τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια», δήλωσε χαρακτηριστικά  ο Stefan Rolle, επικεφαλής ενεργειακής πολιτικής στο υπουργείο Ενέργειας της Γερμανίας.