Το βασίλειο χρησιμοποιεί την ένταση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας προκειμένου να αποκατασταθεί ως παράγοντας μεγάλης βαρύτητας όχι μόνο στις αγορές της ενέργειας, αλλά και στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.
Δύσκολα χρόνια
Η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας πέρασε τέσσερα δύσκολα χρόνια. Η δολοφονία του αρθρογράφου της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 2018 αμαύρωσε άσχημα την εικόνα του βασιλείου. Ο πόλεμος στην Υεμένη, όπου το Ριάντ πολεμά τους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούτι, έχει διαρκέσει υπερβολικά πολύ, βλάπτοντας τη φήμη του ως περιφερειακού ηγεμόνα.
Το 2020, οι τιμές του πετρελαίου βυθίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid, συντρίβοντας την οικονομία της Σαουδικής Αραβίας. Στη συνέχεια, ο Τζο Μπάιντεν έφτασε στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2021 με μια υπόσχεση, που δόθηκε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές, να μετατρέψει το βασίλειο σε "παρία" της διεθνούς σκηνής.
Αναζωογόνηση
Πλέον, ωστόσο οι Σαουδάραβες έχουν επιστρέψει στο προσκήνιο - λίγο περισσότερο από έναν χρόνο από τότε που ο Μπάιντεν ανέλαβε καθήκοντα αντικαθιστώντας τον πιστό τους σύμμαχο, Ντόναλντ Τραμπ. Η αναζωογόνηση έχει αρχίσει εδώ και λίγο καιρό, ωστόσο η κρίση στην Ουκρανία - και οι φόβοι για διακοπή των ρωσικών ενεργειακών ροών - την επιταχύνουν.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), το Ριάντ ελέγχει το 55% της παγκόσμιας ικανότητας παραγωγής αργού πετρελαίου που μπορεί να αξιοποιηθεί σε σύντομο χρονο προκειμένου να μετριαστεί οποιαδήποτε διακοπή στις διεθνείς ροές μαύρου χρυσού. Είναι ένα ισχυρό εργαλείο σε έναν κόσμο που ανησυχεί για την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και τον πληθωρισμό.
Με το αργό τύπου Brent να πλησιάζει τα 100 δολάρια το βαρέλι και την παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας στον υψηλότερο ετήσιο μέσο όρο, το Ριάντ κερδίζει περισσότερα χρήματα από κάθε άλλη φορά από τότε που ανέβηκε στον θρόνο ο βασιλιάς Σαλμάν τον Ιανουάριο του 2015. Σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις, το βασίλειο θα κερδίσει 375 δισεκατομμύρια δολάρια από το πετρέλαιο που θα αντλήσει φέτος, το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό στην ιστορία του. Είναι υπερδιπλάσιο από τα 145 δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία άντλησε το 2020.
Ψυχρότητα
Ο Μπάιντεν έχει αποφύγει να μιλά με τους Σαουδάραβες - ειδικά με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MBS), ο οποίος διευθύνει τις καθημερινές υποθέσεις του βασιλείου. Όταν οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, ο Λευκός Οίκος επέλεξε να αξιοποιήσει το Στρατηγικό Απόθεμα Πετρελαίου των ΗΠΑ προκειμένου να μην χρειαστεί ο Μπάιντεν να παρέμβει προσωπικά στους Σαουδάραβες, κάνοντάς τους "μασάζ" για να αντλήσουν περισσότερο πετρέλαιο.
Πράγματι, χρειάστηκε να περάσει περίπου ένας χρόνος μεταξύ των δύο απευθείας κλήσεων του Μπάιντεν στον βασιλιά Σαλμάν. Τον Φεβρουάριο του 2021, η συζήτησή τους αφορούσε την "επαναξιολόγηση" της σχέσης ασφαλείας της Ουάσιγκτον με το Ριάντ, συμπεριλαμβανομένης της ανατροπής της απόφασης του Τραμπ οι ΗΠΑ να κατατάξουν τους Χούτι στις τρομοκρατικές οργανώσεις.
Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, εάν υποθέσουμε ότι ο Μπάιντεν ανέφερε έστω και κατ' ελάχιστον το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο Λευκός Οίκος δεν ανέφερε το θέμα στην ανακοίνωσή του για τη συνομιλία. Αυτό που περιλάμβανε, ωστόσο, ήταν μια αναφορά στη σημασία την οποία δίνουν οι ΗΠΑ στη "σταθερότητα του παγκόσμιου ενεργειακού εφοδιασμού".
Αλλαγή ρότας
Η προεκλογική υπόσχεση Μπάιντεν να μετατραπεί η Σαουδική Αραβία σε "παρία" κατέρρευσε εντελώς τη στιγμή που οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύτηκαν στα 100 δολάρια το βαρέλι. Η βενζίνη λιανικής στις ΗΠΑ βρίσκεται τώρα σε υψηλό οκτώ ετών, σχεδόν στα 3,50 δολ. ανά γαλόνι. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, το Ριάντ έχει μετατραπεί από παρίας σε "εταίρο" στη διαχείριση της αγοράς πετρελαίου - μέσα σε μόλις 12 μήνες.
Ο Μπάιντεν κράτησε πίσω τις γροθιές του τον Φεβρουάριο του 2021, όταν σε μια επίσημη έκθεση αναφέρθηκε ότι ο διάδοχος του σαουδαραβικού θρόνου είχε εγκρίνει προσωπικά την επιχείρηση για τη σύλληψη ή τη δολοφονία του Κασόγκι. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ενέκρινε κυρώσεις σε συνεργάτες του πρίγκιπα αλλά όχι στο ίδιο το συγκεκριμένο μέλος της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας.
Το πετρέλαιο δεν είναι ο μόνος τομέας ενδιαφέροντος της Σαουδικής Αραβίας στον οποίο ο τόνος της Ουάσιγκτον έχει αλλάξει. Η Υεμένη είναι ο άλλος. Τις τελευταίες εβδομάδες, Αμερικανοί διπλωμάτες τονίζουν πόσο πολύ έχει υποστηρίξει το Ριάντ τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για τον τερματισμό του πολέμου, ενώ κατηγορούν τους Χούτι για την έναρξη νέων επιθέσεων. "Χρειάζονται δύο για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και να τερματιστεί ο πόλεμος και αυτή τη στιγμή το βάρος βαρύνει τους Χούτι", δήλωσε ο Μπρετ ΜακΓκερκ, συντονιστής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, μιλώντας σε ψηφιακό συνέδριο του Carnegie Endowment για τη Διεθνή Ειρήνη.
Ο Μπάιντεν υπονόησε μάλιστα ότι θα μπορούσε να χαρακτηρίσει εκ νέου τους Χούτι ως τρομοκρατική ομάδα, ανατρέποντας την ίδια του την απόφαση πριν από έναν χρόνο.
Ο "σκόπελος" του MBS
Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα μήνυμα το οποίο ο Μπάιντεν αρνήθηκε να στείλει στη Σαουδική Αραβία: το να μιλήσει απευθείας με τον MBS.
Άλλοι ηγέτες οι οποίοι ήταν ένθερμοι επικριτές του Ριάντ το έχουν ήδη πράξει. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν συναντήθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με τον πρίγκιπα τον Δεκέμβριο. Ο Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, μίλησε στο τηλέφωνο μαζί του στα τέλη του περασμένου έτους.
Η Ουάσιγκτον πρέπει να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα. Είναι απλώς θέμα χρόνου: ο MBS δεν πρόκειται να πάει πουθενά. Είναι 36 ετών. Ο πατέρας του είναι 86. Επιπλέον, παρά τον παγκόσμιο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, η ζήτηση για πετρέλαιο δεν εξαφανίζεται. Η Σαουδική Αραβία - και η κυρίαρχη δυναστεία της - θα παραμείνει σημαντική δύναμη στις δεκαετίες που έρχονται.
(του Τζαβιέρ Μπλας, Bloomberg, capital.gr)
