Ήδη διατυπώνονται προειδοποιήσεις και συστάσεις, οι ναύλοι έχουν αυξηθεί σημαντικά (κυρίως στα δεξαμενόπλοια), κάποια πλοία αλλάζουν ρότα, ενώ οι αξιολογήσεις κινδύνου αναδιαμορφώνουν τον προγραμματισμό των εμπορευματικών μεταφορών, τα ασφάλιστρα και -το πιο σημαντικό- το κλίμα στην αγορά ενέργειας σε πραγματικό χρόνο.
Οι μεταφορείς πετρελαίου μπορεί να έχουν ανακάμψει εν μέρει από τον πανικό που εκφράστηκε κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο οποίος οδήγησε την τιμή του πετρελαίου σε άνοδο 7%, αλλά αυτό δεν έχει τελειώσει και η αστάθεια παραμένει υψηλή.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι ναύλοι των δεξαμενόπλοιων για πλοία που μεταφέρουν προϊόντα διύλισης πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες ημέρες, καθώς η ανταλλαγή πυρών μεταξύ Ισραήλ και Ιράν καθιστά τη μεταφορά καυσίμων μέσω των Στενών του Ορμούζ πιο επικίνδυνη.
Στοιχεία του Baltic Exchange δείχνουν ότι το κόστος μεταφοράς καυσίμων από τη Μέση Ανατολή στην Ανατολική Ασία αυξήθηκε σχεδόν 20%, ενώ οι ναύλοι προς την Ανατολική Αφρική αυξήθηκαν περισσότερο από 40%. Οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές δεξαμενόπλοιων είχαν σταματήσει τις προσφορές πλοίων στη Μέση Ανατολή, καθώς οι εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης.
Δεν έχουν σημειωθεί ακόμη σημαντικές επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στον Περσικό Κόλπο, αλλά η αγορά βρίσκεται σε αναταραχή. Μεγάλοι εξαγωγείς στην περιοχή, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χρησιμοποιούν την οδό για να μεταφέρουν πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές.
Τα ενδεικτικά επίπεδα υποδηλώνουν ότι οι ναύλοι συνέχισαν να αυξάνονται την Τρίτη, σύμφωνα με ναυλομεσίτες και ιδιοκτήτες.
Οι τιμές αναφοράς για ένα μεσαίου μεγέθους πλοίο που μεταφέρει προϊόντα διυλισμένου πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή στην Ιαπωνία, γνωστό ως TC1, αυξήθηκαν στις 136 μονάδες Worldscale τη Δευτέρα από 114 την Πέμπτη. Το κόστος για μικρότερα πλοία που εκτελούν την ίδια διαδρομή, ή TC5, αυξήθηκε στις 167 μονάδες, από 139 δύο συνεδρίες πριν.
Το αντίστοιχο επίπεδο για τα μεσαίου μεγέθους δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν καύσιμα από τον Περσικό Κόλπο στην Ανατολική Αφρική, ή τη διαδρομή TC17, εν τω μεταξύ, ήταν στα 287 σημεία παγκόσμιας κλίμακας τη Δευτέρα, έναντι 202 πριν από δύο συνεδριάσεις.
Κατακόρυφη πτώση
Σύμφωνα με το Reuters οι κρατήσεις για VLCC για δρομολόγια από τη Μέση Ανατολή προς την Ασία μειώθηκαν κατακόρυφα την περασμένη Παρασκευή, με τους ναύλους να έχουν αυξηθεί περισσότερο από 20%, φτάνοντας περίπου το Worldscale 55 μέχρι τη Δευτέρα - ένα ισχυρό σημάδι για τους ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων ώστε να υιοθετήσουν μια στάση «wait and see».
Οι αναλυτές της LSEG σημείωσαν ότι ενώ τα πλοία παραμένουν διαθέσιμα στον Κόλπο για εξερχόμενες ναυλώσεις, τα νέα συμβόλαια στερεύουν, υπογραμμίζοντας μια ξαφνική επιφυλακτικότητα σε ολόκληρη την αγορά.
Το Reuters αναφέρει επίσης ότι οι μικρότεροι πλοιοκτήτες συγκρατούν επίσης τις προσφορές πλοίων, με τις ναυλώσεις εξαγωγών να κοστολογούνται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τον Κόλπο, εκτός εάν προσαρμοστούν οι όροι κινδύνου. Οι τιμές των δεξαμενόπλοιων καθαρών προϊόντων δείχνουν επίσης σημάδια πίεσης: κάποτε 3,3-3,5 εκατομμύρια δολάρια ανά ταξίδι, οι μεσίτες αναμένουν τώρα προσφορές κοντά στα 4,5 εκατομμύρια δολάρια.
To τίμημα της ασφάλειας
Στο επίκεντρο αυτής της μετατόπισης βρίσκεται η Frontline, η μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαιοφόρων στον κόσμο. Ο διευθύνων σύμβουλος Λαρς Μπάρσταντ επιβεβαίωσε στους Financial Times ότι η εταιρεία έχει αναστείλει εντελώς τις νέες κρατήσεις για ταξίδια στον Κόλπο. «Δεν συνάπτουμε συμβόλαια για να πάμε στον Κόλπο», είπε. Ο Μπάρσταντ εξήγησε ότι τα πλοία που βρίσκονται ήδη στην περιοχή θα αναχωρήσουν υπό ναυτική συνοδεία, προσθέτοντας: «Το εμπόριο θα γίνει πιο αναποτελεσματικό και, φυσικά, η ασφάλεια έχει ένα τίμημα».
Το Bloomberg επιβεβαιώνει ότι και άλλες μεγάλες εταιρείες δεξαμενόπλοιων έχουν επίσης ακυρώσει συμβόλαια στον Κόλπο, επικαλούμενο την αυξανόμενη ανησυχία για πιθανές κινήσεις αντιποίνων από το Ιράν μετά τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις εναντίον των ενεργειακών του εγκαταστάσεων. Οι πελάτες και οι ναυλωτές αντιμετωπίζουν τώρα συρρίκνωση της χωρητικότητας - μια τάση που μπορεί να επηρεάσει τις περιφερειακές και παγκόσμιες πιέσεις στις τιμές των καυσίμων.
Premium
Η αυστηροποίηση της προθυμίας των δεξαμενόπλοιων ρέει άμεσα στις ασφαλιστικές αγορές. Οι traders υπολογίζουν ότι τα δεξαμενόπλοια που διασχίζουν τα ύδατα του Κόλπου απαιτούν πλέον επιπλέον ασφάλιση έναντι κινδύνου πολέμου ύψους 3-8 δολαρίων ανά βαρέλι, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος μεταφοράς. Αυτό το πρόσθετο κόστος μεταβάλλει τα οικονομικά των συναλλαγών αργού πετρελαίου, ωθώντας τα μοντέλα τιμολόγησης προς τα πάνω.
Τα λιμάνια και οι ναυτιλιακές υπηρεσίες δημοσιοποιούν προληπτικά μέτρα. Το ελληνικό υπουργείο ναυτιλίας έχει δώσει οδηγίες στα πλοία υπό ελληνική σημαία να αναφέρουν ταξίδια μέσω ζωνών υψηλού κινδύνου, όπως ο Κόλπος του Άντεν ή το Ορμούζ, επιβάλλοντας την τήρηση λεπτομερών αρχείων καταγραφής ταξιδιού. Ομοίως, οι UK Maritime Trade Operations συμβουλεύουν ελάχιστη ανάπτυξη πληρώματος στο κατάστρωμα και αυστηρά πρωτόκολλα αναφοράς. Κάθε συμβουλή σηματοδοτεί ότι οι εθνικές σημαίες αντιμετωπίζουν τα ύδατα ως ζώνες σύγκρουσης χαμηλού βαθμού.
Μη παραδοσιακές απειλές
Μια πρόσφατη ανάλυση της CIMSEC υπογραμμίζει επίσης ότι ο Δυτικός Ινδικός Ωκεανός αντιμετωπίζει πλέον ένα «διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο απειλών» - από τη ναυτική παρακολούθηση και τις ηλεκτρονικές παρεμβολές έως τις κρατικές ανατρεπτικές τακτικές. Τονίζει ότι οι κλιμακούμενες απειλές απαιτούν ευρύτερες ανθεκτικές αντιδράσεις, αναγνωρίζοντας τις ναυτιλιακές εταιρείες ως τους πρώτους που ανταποκρίνονται σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον απειλών.
Πρόσφατα περιστατικά παρεμβολών στην πλοήγηση, τα οποία επισημάνθηκαν από αναλυτές της LSEG, υποδεικνύουν επίσης περισσότερους κινδύνους πέρα από τους πυραύλους. Αυτές οι «ηλεκτρονικές ενέδρες» ανησυχούν επίσης τις ασφαλιστικές εταιρείες και τις ναυτιλιακές εταιρείες.
Αλλαγή ρότας
Η ανάφλεξη στην περιοχή αναγκάζει ορισμένους πλοιοκτήτες να επιδείξουν επιπλέον προσοχή τόσο στην Ερυθρά Θάλασσα όσο και στα Στενά του Ορμούζ, μια κρίσιμη πύλη προς την παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία – και ένα ζωτικό σημείο εισόδου για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που καταπλέουν στο τεράστιο λιμάνι Τζεμπέλ Άλι του Ντουμπάι.
Ο Γιάκομπ Λάρσεν, επικεφαλής ασφαλείας της Bimco, η οποία εκπροσωπεί τους παγκόσμιους πλοιοκτήτες, δήλωσε ότι η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν φαίνεται να κλιμακώνεται
Η Bimco, η οποία συνήθως δεν ενθαρρύνει τα πλοία να μένουν μακριά από ορισμένες περιοχές, δήλωσε ότι η κατάσταση έχει εισαγάγει ένα στοιχείο αβεβαιότητας.
Αυξημένες απειλές
«Οι συνθήκες και η ανοχή στον κίνδυνο ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των πλοιοκτητών. Φαίνεται ότι οι περισσότεροι πλοιοκτήτες επιλέγουν επί του παρόντος να προχωρήσουν, ενώ κάποιοι φαίνεται να απέχουν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Λάρσεν στο CNBC.
«Κατά τη διάρκεια περιόδων αυξημένων απειλών για την ασφάλεια, οι ναύλοι μεταφοράς και οι μισθοί των πληρωμάτων συχνά αυξάνονται, δημιουργώντας ένα οικονομικό κίνητρο για ορισμένους να αναλάβουν τον κίνδυνο να περάσουν από ζώνες συγκρούσεων. Ενώ αυτές οι δυναμικές μπορεί να φαίνονται στοιχειώδεις, είναι οι ίδιοι οι μηχανισμοί που έχουν στηρίξει το παγκόσμιο εμπόριο μέσω συγκρούσεων και πολέμων εδώ και αιώνες», πρόσθεσε.
Επιπτώσεις
Τα Στενά του Ορμούζ, που συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με την Αραβική Θάλασσα, αναγνωρίζονται ως ένα από τα σημαντικότερα σημεία διέλευσης πετρελαίου στον κόσμο .
Το 2023, η ροή πετρελαίου μέσω της πλωτής οδού ανήλθε κατά μέσο όρο σε 20,9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης υγρών πετρελαίου.
Η αδυναμία διέλευσης του πετρελαίου από την θαλάσσια αυτή αρτηρία, έστω και προσωρινά, μπορεί να εκτοξεύσει τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας, να αυξήσει το κόστος μεταφοράς και να δημιουργήσει σημαντικές καθυστερήσεις στον εφοδιασμό.
Παράλληλα με το πετρέλαιο, το σημείο είναι επίσης «κλειδί» για το παγκόσμιο εμπόριο εμπορευματοκιβωτίων. Αυτό συμβαίνει επειδή τα λιμάνια σε αυτήν την περιοχή (Τζέμπελ Αλί και Χορ Φακκάν) είναι κόμβοι μεταφόρτωσης, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμεύουν ως ενδιάμεσα σημεία στα παγκόσμια ναυτιλιακά δίκτυα.
Η πλειονότητα των όγκων φορτίου από αυτά τα λιμάνια προορίζεται για το Ντουμπάι, το οποίο έχει γίνει κόμβος για την κίνηση εμπορευμάτων με υπηρεσίες τροφοδοσίας στον Περσικό Κόλπο, τη Νότια Ασία και την Ανατολική Αφρική.
