Ίσως ξεπερνά και το κοίτασμα Zor της Αιγύπτου!
- του Κωστή Σταμπολή για την εφημερίδα «εστία»
Συγκρατημένος ενθουσιασμός επικρατεί στο επιτελείο της ExxonMobil, της παραχωρησιούχουεταιρείας μαζί με την Hellenic Energy, των ερευνητικών περιοχών νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς προχωρεί η ανάλυση των σεισμικών στοιχείων που προέκυψαν από τις έρευνες που ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο από την Νορβηγική PGS. Μια σειρά από υποσχόμενους στόχους, όπως εμφανίζονται στον χάρτη (βλέπε Γράφημα 1, στόχοι A, B, C, D), έχουν ήδη εντοπιστεί, γεγονός που επισπεύδει τις διαδικασίες για τον σχεδιασμό των ερευνητικών γεωτρήσεων. Με την πρώτη ερευνητική γεώτρηση, σύμφωνα με πληροφορίες, να προγραμματίζεται για το Β΄ εξάμηνο του 2024 σε απόσταση 40 ναυτικών μιλίων νοτιοδυτικά της Παλαιόχωρας και σε βάθος μέχρι 4.500 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.
Όπως μας εξηγούν γεωλόγοι πετρελαίου που έχουν πρόσβαση στα ερευνητικά στοιχεία, οι στόχοι εντοπίζονται σε κοραλλιογενείς υφάλους σε κυκλική διάταξη. Αυτοί δημιουργήθηκαν επί 9 εκατομμύρια χρόνια, ήτοι μεταξύ 15 εκατομμύρια έως 6 εκατομμύρια, περίοδος Μεσο-Μιόκαινο. Οι διαστάσεις τους κυμαίνονται από 150 τετρ. χλμ. μέχρι 500 τετρ. χλμ. το καθένα βάσει της επεξεργασίας των δεδομένων της Νορβηγικής εταιρείας PGS. Επειδή η σάρωση ήταν πολύ αραιή, 10 χιλιόμετραx10 χιλιόμετρα, εντοπίστηκαν μόνον οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που έχουν μέγεθος ίσο ή μεγαλύτερο του κοιτάσματος Ζόρ στην Αίγυπτο που έχει έκταση 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Υπάρχουν και μικροί κοραλλιογενείς ύφαλοι, τύπου Γλαύκου και Καλυψώ, τους οποίους φαίνεται να έχει εντοπίσει η Exxon-Mobil που έκανε πάλι μέσω PGS πολύ πυκνότερη σάρωση, 2.5 χιλιόμετραx2.5 χιλιόμετρα την περίοδο 2022/2023. Αυτούς τους γνωρίζει προς το παρόν μόνον η ExxonMobil.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλοι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι βρίσκονται σε βάθος 4.5 χιλιομέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας και είναι καλυμμένοι με ένα αδιαπέρατο στρώμα άλατος πάχους 1.5-2 χιλιομέτρων. Αυτό θεωρείται ως ένα πολύ θετικό στοιχείο, καθώς προστατεύει το κοίτασμα και δεν υπάρχει διαφυγή αερίου.
Όπως μας πληροφορεί ο Ομότιμος Καθηγητής Γεωλογίας με έδρα το Calgary του Καναδά, Αντώνης Φώσκολος, «αυτό το στρώμα που δημιουργήθηκε όταν αποξηράνθηκε η Μεσόγειος, πριν 5 εκατομμύρια χρόνια, δεν σφράγισε μόνο τους κοραλλιογενείς υφάλους αλλά και όλες τις παλαιολιμνοθάλασσες και όλες τις παλαιοτάφρους. Εμείς είχαμε 5 παλαιοτάφρους, την Ελληνική (Hellenique Trench), και τις τάφρους των Πτολεμαίου, Πλινίου, Στράβωνα και Αναξίμανδρου) που ήταν γεμάτοι από φυτά που ευδοκίμησαν για 1 εκατομμύριο χρόνια. Έτσι η αναερόβιος και εν ψυχρώ αποσύνθεση της φυτικής βιομάζας από τα μεθανοβακτήρια, δημιούργησε το βιογενές μεθάνιο που έχει αποθηκευτεί στους κοραλλιογενείς υφάλους που δημιουργήθηκαν κατά το Μέσο Μιόκαινο και το οποίο είναι σφραγισμένο ερμητικά λόγω του αλατούχου καλύμματος.»
«Πολλές φορές το βιογενές φυσικό αέριο το οποίο παράγεται επί 5 εκατομμύρια χρόνια και ένας Θεός ξέρει για πόσα ακόμα χρόνια θα παράγεται (κάτω από την Κρήτη έχουμε ένα εργοστάσιο αενάου παραγωγής βιογενούς μεθανίου) διαφεύγει προς την ατμόσφαιρα είτε από ρωγμές που υπάρχουν στον πυθμένα της θάλασσας είτε από τα λασποηφαίστεια που υπάρχουν, 291 τον αριθμό κάτω από την Κρήτη, (βλέπε Γράφημα 2) είτε μετατρέπεται σε υδρίτες, παγωμένο μεθάνιο όταν βγαίνει από θαλάσσιο βάθος 2-3 χιλιομέτρων όπου η πίεση είναι 250-300 ατμόσφαιρες και η θερμοκρασία στους 2 βαθμούς κελσίου, όρα αντίστοιχες εικόνες. Άρα κοραλλιογενείς ύφαλοι με πορώδες γύρω στο 50% γεμάτοι από φυσικό αέριο απαντώνται όπου υπάρχουν λασποηφαίστεια και υδρίτες… Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.»
Σύμφωνα με γεωλόγους πετρελαίου που έχουν άμεση γνώση των ερευνών στην Κρήτη, η επιλογή του στόχου που έκανε η ExxonMobil (Γράφημα 4), εκεί που πρόκειται να γίνει η πρώτη γεώτρηση το 2024, έχει σημασία, διότι η εταιρεία σκοπεύει να εγκαταστήσει την πλατφόρμα άντλησης στο κέντρο γύρω από το οποίο υπάρχουν οι 4 κοραλλιογενείς ύφαλοι με ποσότητες φυσικού αερίου, και ενδεχομένως να αποτελέσει την μεγαλύτερη ανακάλυψη της ExxonMobil τα τελευταία 50 χρόνια.
Σε o,τι αφορά στις εκτιμήσεις για το μέγεθος του κοιτάσματος ανοικτά της Παλαιόχωρας, που αποτελεί και τον πρώτο στόχο της ExxonMobil, αυτό υπολογίζεται στα 3.5 τρισεκ. κυβικά μέτρα (tcm) ενώ είναι πολύ ενωρίς να εκτιμηθεί με κάποια ακρίβεια, σε αυτό το πρώιμο στάδιο, το ακριβές μέγεθος που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί εμπορικά. Κατά την συνήθη πρακτική θα χρειασθούν δυο ή και τρεις γεωτρήσεις, προκειμένου να επιβεβαιωθεί το ακριβές μέγεθος του κοιτάσματος, με την προϋπόθεση, ότι θα είναι επιτυχής η πρώτη ερευνητική γεώτρηση.
Με βάση την μεθοδολογία που έχει ακολουθηθεί μέχρι σήμερα, εκτιμάται από τους ανωτέρω γεωλόγους ότι τα δυο μεγάλα ερευνητικά τεμάχια (11 και 12) νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, βλέπε (Γράφημα 4), θα έχουν δυναμικότητα περίπου 5.0 tcm το κάθε ένα, ενώ το τεμάχιο 10, όπου παραχωρησιούχος είναι η Hellenic Energy, το μέγεθος είναι σαφώς μικρότερο της τάξης του 1.0 tcm. Άρα, συνολικά μιλάμε για κοιτάσματα συνολικού μεγέθους 11 tcm στην ευρύτερη περιοχή βόρεια και δυτικά της Κρήτης. Και εάν αυτά τα νούμερα ακούγονται πολύ υψηλά, οι ανωτέρω γεωλόγοι, αποτιμώντας τα κοιτάσματα βιογενούς αερίου κατά μήκος της Μεσογειακής Ράχης, και εντός της Ελληνικής ΑΟΖ, τα εκτιμούν σε 30 tcm. Ανάλογα υψηλές είναι και οι εκτιμήσεις τους για αποθέματα αργού πετρελαίου τα οποία τοποθετούνται στα 75-80 δισεκ. βαρέλια.
Μπορεί στο τέλος της ημέρας για οικονομικούς και τεχνικούς λόγους η εκμετάλλευση να γίνει σε πολύ μικρότερη κλίμακα, πάντως ένα είναι βέβαιο. Και αυτό αφορά την σημασία της περιοχής ως νέου κέντρου εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ευρώπη, το οποίο, σε συνδυασμό με τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου, έχει όλες τις προδιαγραφές να αναδειχθεί σε μια νέα Βόρειο Θάλασσα. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα έχει συμφέρον να επιθυμεί να προχωρήσει στην έρευνα και αξιοποίηση των κοιτασμάτων που διαθέτει, και μάλιστα το συντομότερο δυνατόν, για μια σειρά από πολύ σοβαρούς λόγους:
(α) Η χώρα μας έχει τεράστια εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα, που το 2022 εκτιμάται ότι έφθασε το 78% λόγω της εισαγωγής 100% μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και τελευταία φ. αερίου, αλλά και ηλεκτρισμού από τις γειτονικές χώρες
(β) Οι ανωτέρω εξαγωγές το 2022 κόστισαν €13,2 δισεκ. που αντιστοιχεί στο 7,11% του ΑΕΠ και 65,5% του ελλειμματικού ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. Αυτό εξηγεί και τον λόγο γιατί είναι τόσο υψηλό το έλλειμμα.
(γ) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), όσο επιθυμητές και εάν είναι, αδυνατούν να καλύψουν τον μεγάλο όγκο της ενεργειακής κατανάλωσης, ο οποίος αντιστοιχεί στις μεταφορές, στην θερμική παραγωγή ηλεκτρισμού, στα κτήρια και στις καλλιέργειες. Το 95% της παραγόμενης ενέργειας από τις ΑΠΕ κατευθύνεται στην ηλεκτροπαραγωγή, και θα χρειαστούν πολλές δεκαετίες ακόμα για να μετατραπεί η ενεργειακή υποδομή της χώρας σε πλήρως ηλεκτρική (όπως είναι το όραμα πολλών), και μάλιστα με ανυπολόγιστο κόστος.
