Τα drafts των κοινοτικών guidlines για τα έργα CCS στην Ευρώπη αναμένεται να ανακοινωθούν αυτή την εβδομάδα, θέτοντας πλέον σε νέα βάση επενδύσεις σε αποθηκευτικούς χώρους, όπως το Prinos CCS της Energean, εκτιμώμενου κόστους 1 δισ. ευρώ.
Την στροφή της Ε.Επιτροπής, που μέχρι πριν λίγο καιρό τηρούσε αρκετά επιφυλακτική στάση απέναντι στην τεχνολογία CCS, επιβεβαιώνουν οι δηλώσεις του επικεφαλής της DG Clima, Kurt Vandenberghe.
Σε πρόσφατη τοποθετήση του (2023 Europe Forum on Carbon Capture & Storage), ο Γενικός Διευθυντής της DG Clima αναγνώρισε τις επενδύσεις CCS ως μια στρατηγική τεχνολογία για την επίτευξη μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος. Και σε αυτήν την λογική κινούνται τα κείμενα που θα ανακοινωθούν από εβδομάδα - στην διαμόρφωση τους υπάρχει και ελληνική συμμετοχή μέσω ΕΔΕΥΕΠ - δίνοντας μια πρώτη εικόνα για την στήριξη των CCS projects και πως αυτά «κουμπώνουν» με τις πολιτικές μείωσης του ανθρακικού αποτύπωματος για τη βαριά ευρωπαική βιομηχανία.
Στην Ελλάδα, το ενδιαφέρον στρέφεται στον Πρίνο, για τον οποίο τόσο η Energean, όσο και η ΕΔΕΥΕΠ έχουν γίνει αποδέκτες ενδιαφέροντος από βιομηχανίες που θέλουν να μειώσουν τα ολοένα και μεγαλύτερα κόστη τους από τις ετήσιες εκπομπές CO2.
Οι υπολογισμοί μιλούν για 30 εκατ τόνους το χρόνο που αφορούν διυλιστήρια, ηλεκτροπαραγωγούς, μεταλλευτικές επιχειρήσεις και φυσικά τσιμεντοβιομηχανίες. Στο συνέδριο «The Green Cement Conference» που διεξάγεται την Τρίτη στην Αθήνα, θα τεθούν όλες οι τελευταίες εξελίξεις για καθαρές τεχνολογίες, τεχνικές για την εξάλειψη των εκπομπών άνθρακα από την παραγωγή τσιμέντου και φυσικά την τεχνολογία CCS.
Εξελίξεις όπως οι νέες κοινοτικές κατευθυντήριες οδηγίες θα αναζοπυρώσουν την συζήτηση για την ανάπτυξη και στην Ελλάδα υπόγειων ή υποθαλάσσιων ταμιευτηρίων, μέσω των οποίων η βαριά βιομηχανία της χώρας, μπορεί να αποκομίσει οφέλη 6 δισ ευρώ. Η εκτίμηση ανήκει στην ΕΔΕΥΕΠ, όταν σε συνεργασία με την KPMG είχαν παρουσιάσει τον Απρίλιο την Λευκή Βίβλο για τις επενδύσεις CCS.
Το Prinos CCS της Energean
Κυρίως όμως οι εξελίξεις σε ευρωπαικό επίπεδο αναβαθμίζουν έργα όπως το Prinos CCS της Energean. Εργο που μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την Ελλάδα και την Ανατολική Ευρώπη, καθώς ελάχιστοι παρόμοιοι χώροι υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή. Από τις 18 προτάσεις που έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο της νέας λίστας έργων PCI/PMI, μόλις 3 βρίσκονται στην ΝΑ Ευρώπη
Στο θέμα αναφέρεται με εκτενές της άρθρο στον τόμο του Energypress «GREEK ENERGY 2023», η Δρ Κατερίνα Σάρδη, Country Manager και Ceo της Energean στην Ελλάδα.
Η εταιρεία έχει λάβει από την ΕΔΕΥΕΠ το δικαίωμα διερεύνησης για την ολοκλήρωση των μελετών που αφορούν στον χαρακτηρισμό του ταμιευτήρα ως χώρου αποθήκευσης CO2. Το βάθος του βρίσκεται στα 2 χιλιόμετρα, όταν για την αποθήκευση CO2 θεωρείται κρίσιμο ένα βάθος τουλάχιστον 800 μέτρων.
Το κοίτασμα του Πρίνου έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να χρηματοδοτηθεί με περίπου 100 εκατ. ευρώ για την επένδυση που θέλει να κάνει η Energean. Ενα project, ικανό να ξεκινήσει με αποθήκευση μικρής κλίμακας (έως 1 εκατ. μετρικούς τόνους ετησίως), όπως εξάλλου και προβλέπεται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης με άδεια λειτουργίας από το δ΄ τρίμηνο του 2025, ενώ θα ήταν εφικτό να επεκταθεί σε εμπορική κλίμακα (για παράδειγμα περί τους 2,5-3 εκατ. τόνους ετησίως) περί τα τέλη του 2027 - αρχές του 2028 προκειμένου να εξυπηρετήσει την βιομηχανία.
Οσο για την ΕΔΕΥΕΠ έχει σε εξέλιξη έρευνες για τη δυνατότητα αποθήκευσης ρύπων και σε άλλες περιοχές της χώρας, σε γεωλογικούς ταμιευτήρες των Γρεβενών, της Μαγνησίας αλλά και της Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Το πανόραμα των έργων CCS διεθνώς
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 ανήλθαν πέρυσι σε 36,8 δισ. τόνους, δηλαδή στο ιστορικά υψηλότερο επίπεδο (International Energy Agency -IEA, “CO2 Emissions in 2022”), καθιστώντας ακόμη πιο πιεστική την ανάγκη για CCS projects.
Για να αντιληφθεί κανείς πόσο πίσω είμαστε, ο ΙΕΑ εκτιμά ότι για να πετύχουμε το σενάριο του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών, ειδικά στην Ευρώπη, (έκθεση “CO2 Storage Resources and their Development”) απαιτείται η αποθήκευση 1,190 δισ. τόνων CO2 ετησίως. Κι αυτό, όταν το 2022 λειτουργούσαν αποθηκευτικοί χώροι συνολικής δυναμικότητας 64 εκατ. τόνων, ενώ η δυναμικότητα της Ευρώπης αναμένεται να φθάσει τα 203 εκατ. τόνους το 2030.
Χωρίς όμως δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, θα είναι πρακτικά αδύνατο να πετύχουμε τον στόχο για θερμοκρασία στον πλανήτη λιγότερο από +1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, όπως έχει δηλώσει και η Επίτροπος Κάντρι Σίμσον.
Η πραγματικότητα αυτή έχει αρχίσει να γίνει αντιληπτή από επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και οργανισμούς. Στην Ολλανδία, η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τις κρατικές χρηματοδοτήσεις σε έργα δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 από 5 σε 13 δισ. ευρω. Σε Ευρώπη και Ηνωμένο Βασίλειο, βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης συνολικά 73 CCS projects. Και στο τελευταίο του report το Global CCS Institute, αναφέρει ότι πέρυσι η τρέχουσα δυναμικότητα των ανά τον κόσμο projects προσέγγιζε τα 250 εκατ. τόνους CO2 ετησίως, έχοντας τετραπλασιαστεί από το 2017 και μετά.
Επίσης, έχει την αξία του ότι το EU Innovation Fund, έπειτα από δύο προσκλήσεις υποβολής αιτήσεων, επέλεξε συνολικά 12 projects προς χρηματοδότηση σε Γαλλία, Σουηδία, Γερμανία, Βέλγιο, Πολωνία, Βουλγαρία και Ισλανδία. Ενώ έχει διπλασιάσει στα 3 δισ. ευρώ την συνολική χρηματοδότηση στον 3ο κύκλο ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη.
