Η Ευρώπη έχει λάβει μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία και σήμερα λαμβάνει μόνο ένα μικρό ποσοστό των προηγούμενων ροών μέσω αγωγών. Ωστόσο, το ενδεχόμενο επανέναρξης των ροών έχει τροφοδοτήσει πρόσφατα εικασίες, καθώς ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ εντείνει τις προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου.
«Εάν, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ και η Ρωσία συμφωνήσουν στη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, τότε ένας αγωγός φυσικού αερίου για την Ευρώπη θα μπορούσε να διασφαλιστεί», δήλωσε ο Πούτιν σε ενημέρωση στη Μόσχα, η οποία μεταδόθηκε από το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο Rossiya 24 την Πέμπτη. «Αυτό θα ωφελήσει την Ευρώπη, καθώς θα λαμβάνει φθηνό ρωσικό αέριο».
Παραμένει αβέβαιο εάν οι ρωσικές ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών θα επιστρέψουν στην Ευρώπη. Η περιοχή έχει εκπονήσει σχέδιο για τη σταδιακή εξάλειψη των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας έως το 2027, αν και υπάρχουν φωνές που ζητούν την επανέναρξη των παραδόσεων λόγω της ανησυχίας για τις υψηλές τιμές ενέργειας και τις επιπτώσεις τους στην οικονομία.
Παράλληλα, μια ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου που διαρκεί τρία χρόνια θα ήταν πιθανώς προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε ενεργειακή συνεργασία. Ο Πούτιν δήλωσε την Πέμπτη ότι επιθυμεί να συζητήσει μια προτεινόμενη εκεχειρία στην Ουκρανία με τον Τραμπ, προειδοποιώντας ωστόσο ότι οποιαδήποτε ανακωχή θα πρέπει να οδηγήσει σε μια μακροπρόθεσμη επίλυση της σύγκρουσης.
Πτώση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη
Οι τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη υποχώρησαν έως και 5% μετά τις δηλώσεις του Πούτιν, πριν τελικά κλείσουν σχεδόν αμετάβλητες.
Πριν από την εισβολή, η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, μεταφέροντας καύσιμα για θέρμανση και παραγωγή ενέργειας μέσω πολλών διαδρομών σε διάφορες χώρες. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις σχέσεις – καθώς και η σχετική υποδομή – έχουν διαρραγεί.
Εταιρείες όπως η Uniper SE και η OMV AG έχουν ακυρώσει συμβάσεις με τη Gazprom PJSC, ενώ πολλές κυβερνήσεις εμφανίζονται απρόθυμες να υπογράψουν νέες συμφωνίες με τη ρωσική εταιρεία. Παρότι η ΕΕ καθυστέρησε πρόσφατα τη δημοσίευση του οδικού χάρτη για την εξάλειψη της ρωσικής ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβεβαίωσε ότι οι σχετικές προετοιμασίες συνεχίζονται.
Ο αγωγός Nord Stream, που συνδέει απευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία, υπέστη ζημιές από εκρήξεις τον Σεπτέμβριο του 2022. Ένας από τους δύο αγωγούς του Nord Stream 2 παρέμεινε άθικτος, αλλά το σύστημα αυτό δεν έχει λάβει ποτέ πιστοποίηση για χρήση από τη Γερμανία. Ένας άλλος αγωγός διέρχεται από την Πολωνία, αλλά η Ρωσία διέκοψε τις ροές το 2022 λόγω διαμάχης μεταξύ Μόσχας και Βαρσοβίας.
Τέλος, η αποκατάσταση της διέλευσης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας θα απαιτούσε διαπραγματεύσεις μεταξύ της Gazprom και της Naftogaz της Ουκρανίας, διαδικασία που ιστορικά έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρονοβόρα.
Πιθανές εκπτώσεις από το Κρεμλίνο για την επαναφορά του ρωσικού αερίου
Το Κρεμλίνο πιθανότατα θα προσφέρει σημαντικές εκπτώσεις στις τιμές του φυσικού αερίου προκειμένου να ανακτήσει πρόσβαση σε ορισμένες αγορές, σύμφωνα με τον Κρις Ουίφερ, διευθύνοντα σύμβουλο της συμβουλευτικής εταιρείας Macro-Advisory.
«Έχουμε δει το Κρεμλίνο να χρησιμοποιεί εκπτώσεις στις τιμές για μια ευρεία γκάμα υλικών, είτε για να αποκτήσει πρόσβαση σε αγορές είτε για πολιτικούς λόγους. Αναμένεται η ίδια προσέγγιση με τη Γερμανία και άλλους Ευρωπαίους πελάτες», ανέφερε τον περασμένο μήνα. «Ωστόσο, δεν πρόκειται να υπάρξει επιστροφή στην προτέρα κατάσταση. Κανείς – ούτε στην Ευρώπη ούτε στη Ρωσία – δεν αναμένει ότι οι όγκοι θα επιστρέψουν στα προ του 2022 επίπεδα».
