Υπάρχουν όμως και στοιχήματα που "παίζονται" τη χρονιά αυτή, από την έκβαση των οποίων θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η μορφή που θα λάβει, για πολλά ακόμα χρόνια, το ενεργειακό περιβάλλον.
Το πρώτο φυσικά ερώτημα είναι ποιός θα είναι ο υπουργός της ενέργειας. Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει συμπληρώσει ενάμιση χρόνο στην οδό Μεσογείων, είναι σε θέση να υποστηρίξει έναν απολογισμό με μεταρρυθμιστικά και διαχειριστικά επιτεύγματα, και θα μπορούσε άνετα να αλλάξει κυβερνητικό πόστο. Οι πληροφορίες από το κυβερνητικό ρεπορτάζ λένε ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανό εάν ο ανασχηματισμός που έχει δρομολογηθεί θα είναι τελικά δομικός. Εάν όχι, δεν αποκλείεται ο κ. Χατζηδάκης να παραμείνει στη θέση του.
Η ομαλοποίηση στη λειτουργία του target model
Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο αγκάθι που έχει να ξεπεράσει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι το να "στρώσει" η λειτουργία του target model. Η μεγάλη αύξηση της χονδρεμπορικής τιμής (λόγω της εκτόξευσης στην αγορά εξισορρόπησης) έχει δημιουργήσει εκρηκτικό κλίμα καθώς οδηγεί σε αναδιάταξη της επιχειρηματικής εικόνας και σε επιβάρυνση των βιομηχανικών και άλλων καταναλωτών.
Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα μορατόριουμ, με "αυτοσυγκράτηση" των παιχτών, ωστόσο χωρίς τη λήψη αποφάσεων και μάλιστα άμεσα, εκτιμάται ότι είναι δύσκολο να υπάρξει ανεκτή ισορροπία.
Ας σημειωθεί ότι στο πρώτο τρίμηνο της χρονιάς έχει προγραμματιστεί ένα ακόμα βήμα για το target model, η σύζευξη της προημερήσιας αγοράς με την αγορά της Βουλγαρίας.
Τα τιμολόγια της βιομηχανίας
Δεύτερο θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα είναι η επίτευξη συμφωνίας για τα τιμολόγια ρεύματος των πολύ ενεργοβόρων βιομηχανικών καταναλωτών. Θα έλεγε κανείς ότι αυτό είναι μια διμερής υπόθεση ανάμεσα στη ΔΕΗ (που θεωρεί ότι πρέπει οι χρεώσεις να προσαρμοστούν στα δεδομένα του target model) και τους εγχώριους επιχειρηματικούς κολοσσούς που επιδιώκουν τη συνέχιση της προνομιακής τιμολόγησής τους.
Ωστόσο το ενεργειακό κόστος είναι καθοριστικό για τη βιομηχανική υπόσταση της χώρας και ως εκ τούτου το θέμα έχει ιδιαίτερη πολιτική και οικονομική βαρύτητα. Αυτή τη στιγμή τα υφιστάμενα βιομηχανικά τιμολόγια έχουν λήξει και η ΔΕΗ έχει δώσει δίμηνη παράταση μετά το πέρας της οποίας, έχει προειδοποιήσει, αν δεν υπάρξει συμφωνία, θα πάψει να εκπροσωπεί τις ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή
Τα χρονικά περιθώρια είναι επίσης στενά, σε ότι αφορά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες για τη λήψη μέτρων, εκ μέρους της χώρας μας, για πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ.
Το διακύβευμα της υπόθεσης είναι πλέον μικρότερο, καθώς η λιγνιτική παραγωγή έχει μειωθεί δραματικά, ωστόσο κάποιες πλευρές του θέματος έχουν μεγάλη σημασία για την αγορά, ενώ η ελληνική πλευρά έχει συνδέσει την όλη υπόθεση με τη διεκδίκηση αποζημίωσης στη ΔΕΗ για το γεγονός ότι διατηρεί σε λειτουργία, παρότι ζημιώνεται, αρκετές λιγνιτικές μονάδες.
Η πρόοδος των αποκρατικοποιήσεων
Το 2021 θα είναι η χρονιά που θα ολοκληρωθούν, κατά πάσα πιθανότητα, οι ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις (ΔΕΠΑ Υποδομών, ΔΕΠΑ Εμπορίας, ΔΕΔΔΗΕ, Υπόγεια Αποθήκη Αερίου στη Ν. Καβάλα και ΛΑΡΚΟ). Εδώ τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους, ωστόσο το μεγάλο αγκάθι αφορά τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και την εκκρεμότητα με τις οικονομικές απαιτήσεις της εταιρείας ELFE οι οποίες σύντομα θα κριθούν δικαστικά. Εάν η ΔΕΠΑ χάσει τη δίκη τότε η αποκρατικοποίηση αυτή τινάζεται στον αέρα.
Η νέα αρχιτεκτονική στις ΑΠΕ
Μέσα στους πρώτους μήνες του νέου έτους το ΥΠΕΝ θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για να ξεκαθαρίσει το τοπίο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας υπό το φως του μεγάλου επενδυτικού ενδιαφέροντος που συνεχίζει να εκδηλώνεται.
Σε εκκρεμότητα βρίσκεται η ολοκλήρωση της απλοποίησης της αδειοδοτικής διαδικασίας, αλλά και η δημιουργία πλαισίου για αποθήκευση, offshore αιολικά και υδρογόνο. Σε εκκρεμότητα επίσης η οριστική διαμόρφωση του σχήματος των διαγωνιστικών διαδικασιών ΑΠΕ, με κρίσιμο θέμα, μεταξύ άλλων, τον τρόπο διεξαγωγής των διαγωνισμών για τα πολύ μικρά φωτοβολταϊκά (500άρια) και τα έργα ενεργειακών κοινοτήτων.
Ο Μόνιμος Μηχανισμός Ισχύος
Ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα, από το οποίο θα καθοριστεί η νέα αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρισμού είναι η διαμόρφωση και υποβολή στην Ε.Ε. του νέου Μόνιμου Μηχανισμού Ισχύος. Πρόκειται για βασικό εργαλείο μέσω του οποίου θα συμπληρωθεί το target model και θα ξεκαθαρίσει το τοπίο μέσα στο οποίο θα κληθούν να δραστηριοποιηθούν, τόσο οι εταιρείες θερμικής παραγωγής, όσο και οι προμηθευτές, αλλά και οι ΑΠΕ.
Τα έργα του Ταμείου Ανασυγκρότησης
Μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η έγκαιρη και παραγωγική αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανασυγκρότησης. Στον ενεργειακό τομέα αυτό αφορά πολύ σημαντικά projects, όπως η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και η εν γένει ψηφιοποίηση των δικτύων, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις στο σύστημα μεταφοράς, η επέκταση του προγράμματος εξοικονομώ-αυτονομώ, η ανάπτυξη δημόσιων υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, η εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης ενέργειας κ.λπ.
Η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών
Αντίστοιχα μεγάλο είναι το στοίχημα της έναρξης εφαρμογής του master plan για τη μετάβαση των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης (αλλά και νησιών) στην μετά το λιγνίτη εποχή. Πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο εγχείρημα η υλοποίηση του οποίου θα τραβήξει σε βάθος χρόνου, ωστόσο η χρονιά αυτή είναι καθοριστική, αλλά και ενδεικτική των δυνατοτήτων που μπορούν να υπάρξουν.
Οι επιχειρηματικές μάχες του 2021
Σε επιχειρηματικό επίπεδο, δεν είναι φυσικά η νέα χρονιά που θα διαμορφώσει το χάρτη του ανταγωνισμού. Οι δυνάμεις είναι από χρόνια παρούσες (δραστηριοποιούνται μάλιστα οι ισχυρότεροι εγχώριοι όμιλοι και αρκετοί ξένοι) και προσαρμόζουν πάντα την πρακτική τους με βάση τα νέα δεδομένα.
Παρόλα αυτά, μπορεί κανείς να δεί τα πιόνια να στήνονται στη σκακιέρα για παλιές και νέες επιχειρηματικές "παρτίδες" οι οποίες θα λάβουν εντός του 2021 καθοριστική τροπή.
Τα μερίδια της λιανικής
Ενδιαφέρουσα, αν μη τι άλλο, η μάχη για τα μερίδια λιανικής στο ρεύμα και στο αέριο. Η εφαρμογή του target model δημιουργεί νέες συνθήκες, με κύριο χαρακτηριστικό την ισχυροποίηση των μεγάλων καθετοποιημένων παικτών. Δεν αποκλείεται να δούμε, μαζί με την αναδιάταξη των μεριδίων, και επάνοδο σε πιο "κλειστή" αγορά, με την έννοια ότι και η ΔΕΗ έχει πλέον πιο επιθετική και πιο σύγχρονη εμπορική πολιτική. Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι η χρονιά αυτή θα χαρακτηριστεί από κινήσεις συγκέντρωσης μέσω εξαγορών, συγχωνεύσεων κλπ.
Οι νέες μονάδες αερίου
Εξελίξεις θα υπάρξουν σίγουρα και στη μάχη για τη δημιουργία νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο. Η λειτουργία του target model, η ενδυνάμωση των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, αλλά και η διαμόρφωση του Μόνιμου Μηχανισμού Ισχύος είναι τα στοιχεία που θα καθορίσουν πόσοι και ποιοί από τους μεγάλες παίκτες που έχουν άδειες για νέες μονάδες θα προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο.
Για μια θέση στις ΑΠΕ
Μάχες και μάλιστα σκληρές θα δοθούν για μια θέση στο νέο τοπίο των ΑΠΕ καθώς υπάρχει ένα τεράστιο δυναμικό αιτήσεων και αδειών (που ξεπερνάει κατά πολύ τα 100 Γιγαβάτ) που αναζητά τρόπους να "μεταφραστεί" σε εγκατεστημένη ισχύ. Πέραν των γνωστών ελληνικών και ξένων ομίλων του χώρου, στις ΑΠΕ επιδιώκουν να επενδύσουν πολλοί εγχώριοι επιχειρηματίες από άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, πολύ μεγάλος αριθμός ξένων εταιρειών και funds, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος ελλήνων μικροεπενδυτών για τους οποίους τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα.
Ο ανταγωνισμός αναμένεται σκληρός και συνεπώς οι τιμές στις δημοπρασίες θα πέσουν χαμηλότερα, ενώ μια καινούργια αγορά, εκείνη των διμερών συμβολαίων ανάμεσα σε παραγωγούς και προμηθευτές η μεγάλους καταναλωτές, αναμένεται να ξεκινήσει τα πρώτα βήματα.
Στον τομέα των ΑΠΕ δεν πρέπει να αγνοεί κανείς την επιχειρηματική διελκυστίνδα που αναμένεται να ενταθεί τη χρονιά αυτή, όσο προχωρά η εφαρμογή του target model, στο χώρο των Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ), των επιχειρήσεων δηλαδή που εκπροσωπούν τους σταθμούς ΑΠΕ στις τέσσερις αγορές του χρηματιστηρίου ενέργειας.
Ούτε, από την άλλη, το μεγάλο ανταγωνισμό στον τομέα του εξοπλισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που πάει μαζί με την αναμενόμενη μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση νέων φωτοβολταϊκών και αιολικών στη χώρα μας.
Η αποθήκευση ενέργειας
Μάχες θα δοθούν και για την κατάληψη θέσεων στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας (στο κεντρικό σύστημα ή στα νησιά) με μεγάλους ελληνικούς και ξένους ομίλους να τοποθετούνται ήδη και να δημιουργούν συμφέροντα.
Το νέο πεδίο της ηλεκτροκίνησης
Ραγδαία αναμένεται επίσης η επιχειρηματική δραστηριότητα και ανταγωνισμός στις business που δημιουργεί η ηλεκτροκίνηση. Δεν μιλάμε φυσικά μόνον για τις κινήσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας, όσο στην προσπάθεια εταιρειών να "πιάσουν θέσεις" στους τομείς της φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και στην παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών.
Η προίκα των αποκρατικοποιήσεων
Επιχειρηματικές μάχες, τέλος, και μάλιστα με παίκτες πολύ μεγάλου βεληνεκούς, θα δοθούν το 2021 στα πεδία των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων. Για τη ΔΕΠΑ Υποδομών και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας τα ονόματα είναι γνωστά (με τη δεύτερη να θεωρείται ικανή να αναδιατάξει το τοπίο στη λιανική της ενέργειας). Για τον ΔΕΔΔΗΕ με την σπουδαία "προίκα" το ενδιαφέρον από το εξωτερικό έχει προδιαγραφεί. Για την Υπόγεια Αποθήκη της Νότιας Καβάλας τα τρία σχήματα που θα ανταγωνιστούν είναι επίσης γνωστά, με τη συμμετοχή ισχυρών ονομάτων. Τέλος γα τη διεκδίκηση της ΛΑΡΚΟ είναι πιθανόν να δούμε να εξελίσσεται μεγάλη μάχη και μάλιστα με τη συμμετοχή πολύ ισχυρών εγχώριων παικτών.
