Μήλον της Έριδος η «Αφροδίτη»

Αν και έχουν περάσει σχεδόν 7 χρόνια από την ανακάλυψη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο θαλασσοτεμάχιο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ το 2011, εντούτοις μέχρι σήμερα βρίσκεται ακόμη στην αναμονή ως… Πηνελόπη, αφού δεν έχει καταστεί δυνατή μια τελική συμφωνία για εμπορική εκμετάλλευσή του. 

Η συνεχιζόμενη καθυστέρηση εξεύρεσης λύσης οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ισραηλινοί ζητούν να έχουν λόγο στη διαχείριση του κοιτάσματος, αφού ισχυρίζονται πως ένα πολύ μικρό ποσοστό εκτείνεται στο κοίτασμα «Ιshai» της δικής τους ΑΟΖ.

Διαχειριστές του ισραηλινού κοιτάσματος είναι, μεταξύ άλλων, η εταιρεία Israel Opportunity Energy Resources LP. Πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος της Opportunity έδωσε συνέντευξη στον ιστότοπο petroleum-economist, παραθέτοντας τη δική του εκτίμηση για την εκμετάλλευση του «Αφροδίτη», του «Ishai» και του «Λεβιάθαν», σχολιάζοντας γενικότερα το ενεργειακό μέλλον της περιοχής.

«Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αναπτυχθούν αυτοί οι πόροι λόγω της συρροής των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου και της βελτίωσης της γεωπολιτικής κατάστασης», δήλωσε ο κ. Rony Halman, ο οποίος διετέλεσε και πρώην ανώτερος αξιωματικός των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (IDF). «Οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Αιγύπτου είναι οι καλύτερες που έχουν εδώ και χρόνια, ίσως και οι καλύτερες που υπήρξαν ποτέ. Πρέπει λοιπόν να αξιοποιήσουμε τη θετική γεωπολιτική κατάσταση, διότι, όπως γνωρίζουμε, τίποτα δεν μπορούμε να θεωρήσουμε δεδομένο στη Μέση Ανατολή».

Μέχρι 2 δις το διακύβευμα

Η συμφωνία του Σεπτεμβρίου μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για τον προγραμματισμένο αγωγό μήκους 645 χλμ. από την «Αφροδίτη» προς την Αίγυπτο αποτέλεσε έκπληξη, όπως ανέφερε ο κ. Halman, ο οποίος χαρακτήρισε την απόφαση ως παραβίαση της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ των δυο χωρών του 2010, όπου σύμφωνα με τον ίδιο συμφωνήθηκε και συνεργασία για συνεκμετάλλευση οποιουδήποτε κοιτάσματος. Όπως είπε, το Ισραήλ θα μπορούσε να χάσει μεταξύ 1-2 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε φόρους και δικαιώματα αν οι εταίροι της «Αφροδίτης» εξορύξουν φυσικό αέριο από την ισραηλινή πλευρά της ΑΟΖ.

Ο επικεφαλής της ισραηλινής εταιρείας σχολίασε και το γεγονός ότι πριν από μερικούς μήνες η κυπριακή Κυβέρνηση προχώρησε σε επαναδιαπραγμάτευση με την κοινοπραξία Noble - Delek Group - Shell, για αλλαγή του συμβολαίου και ειδικότερα για τις πρόνοιες που αφορούν έσοδα από τη γεώτρηση του «Αφροδίτη», όταν οι εταιρείες υποστήριξαν ότι τα σημερινά επίπεδα τιμών πρέπει να αυξηθούν προκειμένου να καταστεί βιώσιμο το έργο.

«Αυτή είναι μια πραγματική συμφωνία, αυτό δεν είναι μόνο δημόσιες σχέσεις», λέει ο Halman, προσθέτοντας «είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί πιέζουν, δεδομένου ότι οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί φέτος. Οι τιμές του περασμένου έτους ήταν περίπου 4,5 δολάρια ανά εκατομμύριο βρετανικές θερμικές μονάδες, αλλά τώρα έχουν διπλασιαστεί και το δυναμικό κέρδους είναι 10 φορές υψηλότερο, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας είναι σταθερό κόστος. Έτσι, έχουν ένα κίνητρο για να το κάνουν».

Ζητά παρέμβαση της Knesset

Ο κ. Halman εξέφρασε μάλιστα την πρόθεσή του να ασκήσει πίεση στην ισραηλινή κυβέρνηση για να παρέμβει στη διαμάχη για την «Αφροδίτη». «Θα ζητήσω από την Knesset να εφαρμόσουν τη συμφωνία του 2010, η οποία θα αποτρέψει την Κύπρο να προχωρήσει μονομερώς σε αναπτυξιακό πρόγραμμα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Στο ερώτημα αν μια τέτοια κίνηση θα έθετε σε κίνδυνο την εικόνα της γεωπολιτικής αρμονίας που περιέγραψε μεταξύ Κύπρου-Ισραήλ, ο κ. Halman απάντησε αρνητικά.

«Είμαι ακόμα αισιόδοξος ότι μπορούμε να πείσουμε την κυπριακή πλευρά να συνεργαστεί σύμφωνα με τη νομική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών». Όπως σημειώνεται, αν οι εταίροι του «Ishai» κατάφεραν να παραπέμψουν την υπόθεση στη διεθνή διαιτησία, θα μπορούσαν να παρακωλύσουν την πρόοδο στην ανάπτυξη της «Αφροδίτης» ενδεχομένως για χρόνια.

Οι επιλογές συμφωνίας

Στο πλαίσιο αυτό, τονίζεται πως μια συμφωνία ενοποίησης μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου θα ήταν σαφώς ένα βήμα προς τα εμπρός, καθώς θα επέτρεπε την από κοινού ανάπτυξη και κατανομή των εσόδων από τις «κοινές δεξαμενές». Όπως λέει ο πρόεδρος της Israel Opportunity, «υπάρχουν δύο τρόποι να πάμε προς τα εμπρός. Ο πρώτος είναι μια συμφωνία ενοποίησης, που σημαίνει ότι υπάρχει συνεργασία όχι μόνο σε εμπορικό επίπεδο αλλά και σε γεωπολιτικό επίπεδο. Η εναλλακτική λύση είναι μια αμιγώς εμπορική συμφωνία σε επιχειρηματικό επίπεδο». Θεωρητικά, συνέχισε, οποιαδήποτε από αυτές τις επιλογές θα μπορούσε να συμφωνηθεί καθώς αμφότερα τα μέρη έχουν ήδη δεσμευτεί μέσω των συμφωνιών του 2010.

Πρόταση Κύπρου για διεθνή διαιτησία

Υπενθυμίζεται ότι το ισραηλινό Υπουργείο Ενέργειας δήλωσε ότι το «Ishai» είναι εμπορική ανακάλυψη, με πιθανά αποθέματα περίπου 10 δισ. κυβικών μέτρων. Οι κάτοχοι των δικαιωμάτων του ισχυρίστηκαν ότι η εξαγωγή φυσικού αερίου στην κυπριακή πλευρά θα οδηγούσε και στην εξόρυξη φυσικού αερίου από το «Ishai».

Η κυπριακή πλευρά και η κοινοπραξία που εκμεταλλεύεται την «Αφροδίτη» (Noble με Delek Group και Shell), απέρριψαν τους ισχυρισμούς ότι οποιοδήποτε μέρος του πεδίου τους εκτείνεται στα ύδατα του Ισραήλ. Το προηγούμενο διάστημα, σύμφωνα με ισραηλινά ΜΜΕ, έκαναν διαβήματα στον Επίτροπο Πετρελαίων του Ισραήλ, Yosi Wurzburger, αλλά και στον Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ, Yuval Steinitz, επιδιώκοντας να μάθουν τα βήματα της ισραηλινής κυβέρνησης, προκειμένου να διαφυλαχθούν, όπως υποστήριζαν, τα δικαιώματα του Ισραήλ στο «Αφροδίτη». Μάλιστα, Κύπρος και Ισραήλ έθεσαν και στο τραπέζι τη λύση της διεθνούς διαιτησίας προκειμένου να δώσουν τέλος στην επταετή διαφορά τους αναφορικά με τα δικαιώματα εκμετάλλευσης στο κοίτασμα «Αφροδίτη».

Ασία βλέπει το Ισραήλ

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΚΟΙΤΑΖΕΙ ΓΙΑ ΕΞΑΓΩΓΗ ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΡΟΛΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΣΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ ΜΕΣΩ ΣΤΑΘΜΟΥ LNG

Σε πρόσφατή ανάλυσή του, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής για την Ασία και τον Ειρηνικό στο Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ, Gilad Cohen, έθεσε το θέμα ανοίγματος του Ισραήλ προς την ασιατική ενεργειακή αγορά και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος προς αυτήν την κατεύθυνση.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε αρχικά στην προοπτική κατασκευής του αγωγού East Med, τονίζοντας, ωστόσο, πως το Ισραήλ πρέπει να στρέψει το βλέμμα και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ινδίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Κορέας για εμπορικούς αλλά και στρατηγικούς λόγους (θα χρειαστεί να εισάγουν αυξανόμενες ποσότητες φυσικού αερίου αλλά και για να διαφοροποιήσουν τις πηγές τους).

Αναφέρει, επίσης, πως οι πρεσβευτές του Ισραήλ στην Ασία κλήθηκαν να έρθουν σε επαφή με τους αρμόδιους αξιωματούχους των χωρών στις οποίες υπηρετούν, με σκοπό τον εντοπισμό διεθνών εταιρειών που είναι ικανές για υπεράκτιες γεωτρήσεις, εντοπίζοντας δυνητικές αγορές και πελάτες για το φυσικό αέριο του Ισραήλ και τον εντοπισμό εταιρειών που ειδικεύονται στην υγροποίηση φυσικού αερίου (ΥΦΑ-LNG).

«Είναι σαφές ότι το Ισραήλ δεν θα μπορέσει να εξάγει αέριο προς την ασιατική ήπειρο μέσω αγωγού λόγω της απόστασης. Ως εκ τούτου, το Ισραήλ θα πρέπει να εξουσιοδοτήσει τις ασιατικές επιχειρήσεις να έρθουν στο Ισραήλ για να αναπτύξουν θαλασσοτεμάχια, να δημιουργήσουν μια υπεράκτια εγκατάσταση ΥΦΑ και να στείλουν το αέριο στην Ασία», αναφέρει.

«Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ΥΦΑ στον κόσμο -η Ιαπωνία, η Κορέα, η Κίνα και η Ινδία- είναι μια τεράστια δυνητική αγορά για το φυσικό αέριο του Ισραήλ. Μεγάλες εταιρείες από την Κορέα, τη Σιγκαπούρη και την Αυστραλία έχουν αναπτύξει τεχνογνωσία στην υγροποίηση φυσικού αερίου. Για το Ισραήλ υπάρχουν διάφορες επιλογές υγροποίησης σε υπάρχουσες εγκαταστάσεις στην Αίγυπτο, ή ίσως στην Κύπρο, καθώς και σε μια μελλοντική εγκατάσταση ανοικτής θάλασσας στο Ισραήλ. Οι ειδικοί επί του θέματος δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι μέχρι το 2025 το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου φυσικού αερίου θα είναι σε υγροποιημένο αέριο», σημειώνει.

Ρωσο-τουρκικό συνέδριο για Ενέργεια

Μια ομάδα Τούρκων και Ρώσων εμπειρογνωμόνων στον τομέα της ενέργειας συναντήθηκαν την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να συζητήσουν την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών, ειδικά στον τομέα του φυσικού αερίου. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας Anadolu συνδιοργάνωσε με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS τη συνάντηση στρογγυλής τραπέζης εμπειρογνωμόνων Τουρκίας-Ρωσίας, η οποία περιελάμβανε δύο συνεδρίες με τίτλο «Φυσικό Αέριο στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα και ο αγωγός TurkStream στο μέλλον του φυσικού αερίου της Τουρκίας».

Οι συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων πανεπιστημιακών και ενεργειακών εμπειρογνωμόνων και από τις δύο χώρες, συζήτησαν επίσης τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας στον τομέα της ενέργειας, καθώς και τρέχοντα και μελλοντικά έργα, ιδίως τον αγωγό αερίου TurkStream.

(του Μάριου Πουλλάδου, Σημερινή)