Σε αχαρτογράφητα νερά δείχνει να μπαίνει η αποκρατικοποίηση των ΕΛΠΕ, μετά τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης του διαγωνισμού για τη διάθεση ποσοστού 50,1% σε στρατηγικό επενδυτή.
Η αποκάλυψη των υποψήφιων επενδυτών που προσήλθαν στον διαγωνισμό από το ΤΑΙΠΕΔ, την περασμένη Πέμπτη, προκάλεσε μούδιασμα στην πλευρά των μετόχων αλλά και της κυβέρνησης, καθώς δεν επιβεβαιώθηκαν οι αρχικές προσδοκίες ούτε ως προς τον αριθμό προσέλευσης –ανέμεναν τουλάχιστον 10 σε αυτή τη φάση– ούτε ως προς τη σύνθεση των υποψηφίων.
Στον διαγωνισμό προσήλθαν δύο από τους κορυφαίους traders στη διεθνή αγορά του πετρελαίου και φυσικού αερίου, και συγκεκριμένα η ολλανδική Vitol και η ελβετική Glencore, και ακόμη τρία επενδυτικά σχήματα εξωτικής απόχρωσης, εκ των οποίων τα δύο –σύμφωνα με τις πρώτες ανεπίσημες εκτιμήσεις– δεν φαίνεται να πληρούν τα κριτήρια του διαγωνισμού. Πρόκειται για τις εταιρείες Gupta Family Group, βιομηχανικός όμιλος με δραστηριότητες στα μέταλλα, την ενέργεια και τη ναυτιλία, Carbon Asset Management, που αποτελεί τον επενδυτικό βραχίονα του Al Shaheen Group, και Alrai Group Holdings Ltd, με έδρα το Αμμάν της Ιορδανίας και δραστηριότητα σε πολλούς τομείς και κυρίως στη βιομηχανία και στο trading.
Από τον διαγωνισμό απουσιάζουν εταιρείες από τον κλάδο της διύλισης, όπως η αυστριακή OMV και η ουγγρική ΜΟL, στις οποίες απευθύνθηκαν οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ, αλλά και εταιρείες από τον χώρο up stream (δραστηριότητες υδρογονανθράκων), παρά τις προσπάθειες των συμβούλων να φέρουν έστω μία μεγάλη εταιρεία του κλάδου για να προσδώσουν στον διαγωνισμό μεγαλύτερο κύρος και κυρίως να διαμορφώσουν συνθήκες ανταγωνισμού στη δεύτερη φάση και να μεγιστοποιήσουν το τίμημα. Πιέσεις σε αυτή την κατεύθυνση ασκήθηκαν, σύμφωνα με πληροφορίες, στην ισπανική Repsol (δραστηριοποιείται ήδη στην εγχώρια αγορά) αλλά και στην ιταλική ΕΝΙ. Η τελευταία μάλιστα φέρεται να είχε πει το ναι, αλλά οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία δεν επέτρεψαν τελικά τη συμμετοχή της, φέρνοντας τη μεγάλη ανατροπή ως προς τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του διαγωνισμού. Οι ίδιες πληροφορίες επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον της αζέρικης Socar για από κοινού συμμετοχή με ισπανική και ελληνική εταιρεία, προκειμένου να αποφύγει μια κατάληξη σαν και αυτή στην ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ.
Οι πιθανότητες πάντως προσέλκυσης επενδυτών από τον χώρο του up stream ήταν ούτως ή άλλως μικρές και αυτό το γνώριζαν τόσο οι σύμβουλοι ιδιωτικοποίησης όσο και οι μέτοχοι των ΕΛΠΕ. Οι μεγάλες πολυεθνικές μπορούν να δραστηριοποιηθούν στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων βάσει του θεσμικού πλαισίου που υπάρχει και το οποίο αξιοποιούν ήδη οι Total, ExxonMobil, Repsol και Εdison. Ο τομέας της διύλισης δεν βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος αυτών των εταιρειών, αντιθέτως μάλιστα εδώ και πολλά χρόνια ακολουθούν στρατηγική αποεπένδυσης. Μόλις πρόσφατα η ΕxxonMobil ανακοίνωσε την πώληση διυλιστηρίου στη Σικελία. Οσο για τις ευρωπαϊκές εταιρείες από τον κλάδο της διύλισης, παρά το γεωγραφικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα ΕΛΠΕ για την επέκτασή τους στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, φαίνεται ότι αξιολόγησαν τις επιπτώσεις από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, που αυξάνει σημαντικά τα κόστη για τις εταιρείες. Μόνο από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών για το περιβάλλον, η παραγωγή των ευρωπαϊκών διυλιστηρίων επιβαρύνεται με ένα κόστος της τάξης των 4 δολαρίων ανά μετρικό τόνο, πάνω από τα διυλιστήρια τρίτων χωρών.
Η πολιτική αυτή θα αξιολογηθεί και από τους δύο traders, Vitol και Glencore, οι οποίοι αποτελούν και τους βασικούς διεκδικητές των ΕΛΠΕ και που η ισχυρή κεφαλαιακή βάση τους επιτρέπει να επενδύσουν το ποσόν περίπου του 1,5 δισ. ευρώ που απαιτεί η εξαγορά του 50,1% των ΕΛΠΕ. Το ενδιαφέρον της Vitol για την ευρύτερη περιοχή πιστοποιεί η εξαγορά, προ περίπου ενός έτους, της μεγαλύτερης εταιρείας εμπορίας πετρελαιοειδών της Τουρκίας έναντι 1,5 δισ. ευρώ.
Προβληματισμός εκφράζεται από εμπλεκόμενες πλευρές πάντως και ως προς την αντιμετώπιση της συμμετοχής της Glencore στο τελικό στάδιο του διαγωνισμού, λόγω της συμμετοχής της σε ποσοστό 20% στη ρωσική Rosneft και των διατυπωμένων γεωπολιτικών αντιδράσεων του αμερικανικού παράγοντα στην ενίσχυση της ρωσικής παρουσίας στην περιοχή.
Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν διαμορφώνεται κάποια ξεκάθαρη εικόνα για το πώς θα εξελιχθεί ο διαγωνισμός των ΕΛΠΕ. Σύμφωνα μάλιστα με κάποιες εκτιμήσεις, δεν αποκλείεται να αναζητηθούν εκ νέου εναλλακτικά σενάρια με κοινό παρανομαστή τη διασφάλιση των προϋπολογιζόμενων εσόδων ύψους 500 εκατ. ευρώ στα κρατικά ταμεία.
Ποιοι είναι οι υποψήφιοι επενδυτές
Η Vitol είναι ιδιωτική εταιρεία που ιδρύθηκε στο Αμστερνταμ το 1996 και σήμερα εδρεύει στη Γενεύη. Εμπορεύεται επτά εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και προϊόντων την ημέρα και το 2017 εμφάνισε έσοδα ύψους 181 δισ. δολαρίων. Η Vitol είχε επιχειρήσει να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα καταθέτοντας πρόταση για τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων στην Κρήτη, η οποία δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ενώ μέσω ελβετικής θυγατρικής της έχει λάβει άδεια εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας 50 MW. Ως trader έχει συνεργαστεί τόσο με τον όμιλο της Μotor Oil όσο και των ΕΛΠΕ. Το 2017 η Vitol εξαγόρασε την τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία Petrol Ofici, η οποία ανήκε στην αυστριακή ΟΜV, έναντι 1,45 δισ. δολαρίων, ενώ την περίοδο αυτή ενδιαφέρεται για την εξαγορά του νιγηριανού τμήματος της βραζιλιάνικης Petrobras. Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής των επενδύσεων της εταιρείας (10/5/2018), η μελλοντική ανάπτυξη της Vitol θα προέλθει όλο και περισσότερο από το φυσικό αέριο και το LNG.
• Clencore. H εταιρεία ιδρύθηκε το 1974 και εδρεύει στο Βaar Zug της Ελβετίας. Παράγει και εμπορεύεται ένα ευρύ φάσμα μετάλλων και ορυκτών, ενέργειας και γεωργικών προϊόντων. Η Clencore τροφοδοτεί την αγορά με 6 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ενώ διαθέτει πετρελαϊκά assets στo Σταντ, το Καμερούν και 2 στη Γουινέα. Η εταιρεία σε συνεργασία με το Qatar Investment Authority (κρατικό fund του Κατάρ) είναι ένας από τους μεγαλύτερους μετόχους της ρωσικής πετρελαϊκής Rosneft. H Glencore τροφοδοτεί την αγορά με 6 εκατ. βαρέλια σε ημερήσια βάση. Διαθέτει πετρελαϊκά assets στο Τσαντ, στο Καμερούν και 2 στη Γουινέα.
• Gupta Family. Ο όμιλος Gupta Family Group (GFC Alliance) καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων από μέταλλα, πρώτες ύλες, ενέργεια και φυσικούς πόρους, ως μίντια και real estate. Ομως η πληροφορία για «ξεπάγωμα» περιουσιακών στοιχείων 20 εκατ. δολαρίων που αφορούν συνεργασία με τον πρώην πρόεδρο της Ν. Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters στις 28/4, γεννά ερωτήματα για τη φερεγγυότητα του ομίλου. Ειδικότερα, σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC στις 14/2/2018, ο πρώην πρόεδρος της Ν. Αφρικής είχε κατηγορηθεί για σχέσεις διαφθοράς με τους Gupta Family, τους οποίους άφηνε να παρεμβαίνουν σε υπουργικά meetings, με αποτέλεσμα να διατυπωθούν κατηγορίες για ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος. Τελικά, όπως αναφέρει το Reuters σύμφωνα με δημοσίευμα των EWN news, τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία «ξεπάγωσαν» 2 μόλις μέρες πριν ολοκληρωθεί η προθεσμία για τον διαγωνισμό των ΕΛΠΕ.
Το γκρουπ έχει ενεργή παρουσία στο trading πετρελαίου και καυσίμων, καθώς και στην ενέργεια, με υδροηλεκτρικούς σταθμούς, μονάδες βιοντίζελ κ.λπ.
Το γκρουπ έχει ενεργή παρουσία στο trading πετρελαίου και καυσίμων, καθώς και στην ενέργεια, με υδροηλεκτρικούς σταθμούς, μονάδες βιοντίζελ κ.λπ.
Ο τζίρος της GFC Alliance ξεπερνά τα 13 δισ. δολάρια, ενώ η ενεργειακή θυγατρική του, η Simec Group, είχε κύκλο εργασιών 2,4 δισ. δολάρια. Οι επιχειρήσεις της οικογένειας Gupta, με ρίζες από την Ινδία, που ξεκίνησαν πριν από περίπου 50 χρόνια όμως αναπτύχθηκαν σημαντικά στη Νότιο Αφρική και έχουν εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, έχουν την έδρα στη Βρετανία.
• Carbon Asset Management. Eίναι εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων και πλούτου, με έδρα τη Βιέννη, που έχει συστήσει ο αραβικός επενδυτικός όμιλος Al Shaheen Group από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
• Alrai Group. Πρόκειται για μία εταιρεία με έδρα το Αμμάν της Ιορδανίας και μεγάλη εμπειρία στην κατασκευή σημαντικών projects σε Μέση Ανατολή, Ιράκ, κ.λπ., ιδρύθηκε το 1962.
Ο όμιλος έχει παρουσία σε πολλούς τομείς και κυρίως στη βιομηχανία, στο contracting και στο trading. Ο κλάδος του oil & gas αποτελεί το 14% του συνόλου δραστηριοτήτων του.
ΠΗΓΗ : kathimerini
