Βήματα τα οποία θα πρέπει να γίνουν στους προβλεπόμενους χρόνους, με δεδομένο ότι η υποδομή πρόκειται να λάβει επιδότηση 150 εκατ. ευρώ από το RRF και, κατά συνέπεια, θα πρέπει να ξεκινήσει να λειτουργεί στις αρχές του 2026.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Energean «ανεβάζει ρυθμούς» στην ωρίμανση του πρότζεκτ, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, έχει ήδη εκκινήσει τις διαδικασίες για την μετατροπή της άδειας έρευνας που έχει λάβει από την ΕΔΕΥΕΠ, σε άδεια αποθήκευσης. Επίσης, ήδη δρομολογεί την ανάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ), για την 1η φάση του έργου.
Η έγκριση της ΜΠΚΕ -μετά την ολοκλήρωση της εκπόνησής της και της δημόσιας διαβούλευσης- αποτελεί ένα από τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν μέσα στο 2024. Το ίδιο ισχύει και για τη χορήγηση της άδειας αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ, αλλά και για τη διενέργεια του Market Test για την αποτύπωση του ενδιαφέροντος αξιοποίησης της υποδομής. Έτσι, τόσο η εκδήλωση μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος από υποψήφιους χρήστες, όσο και η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών, είναι απαραίτητο να «τρέξει» μέσα στο έτος που διανύουμε.
Τα ορόσημα του 2025
Ο λόγος είναι πως η Δοκιμή Αγοράς -και πιο συγκεκριμένα η πετυχημένη έκβασή της- αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την Τελική Επενδυτική Απόφαση της Energean. Με τη σειρά του, το FID δεν μπορεί να αποφασισθεί αργότερα από το 1ο τρίμηνο του 2025, ώστε να δρομολογηθεί η διενέργεια της γεώτρησης, που θα καταστήσει λειτουργική την υποδομή. Η γεώτρηση θα πρέπει με τη σειρά της να διεξαχθεί το αργότερο μέχρι το τέλος του 2025, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την έναρξη λειτουργίας της υποδομής.
Παράλληλα, θα πρέπει προς το τέλος του 2025 με τις αρχές του 2026, να εκδοθεί η άδεια λειτουργίας του πρότζεκτ. Έτσι, πλέον η αποθήκη θα είναι έτοιμη να υποδεχθεί τις πρώτες ποσότητες CO2, τηρώντας την προθεσμία του RRF.
Στην πραγματικότητα μάλιστα, η παραπάνω αλληλουχία των σχεδόν σειριακών βημάτων -καθώς τα περισσότερα δεν μπορούν να υλοποιηθούν αν δεν έχουν εκπληρωθεί τα προηγούμενα- θα εξασφαλίσει ότι η υποδομή θα είναι έτοιμη εγκαίρως. Εξίσου εγκαίρως θα πρέπει όμως να είναι έτοιμοι και όλοι οι υπόλοιποι «κρίκοι» της αλυσίδας αξίας στο CO2, καθώς η πρεμιέρα του Prinos CCS θα έχει πρακτικό αντίκρισμα μόνον αν τότε έχουν υλοποιηθεί τα πρότζεκτ δέσμευσης CO2 των χρηστών της, όπως και ένα (έστω πρόσκαιρο σε πρώτη φάση) σχέδιο μεταφοράς των εκπομπών στον Πρίνο.
Υπενθυμίζεται ότι στην πρώτη φάση το Prinos CCS θα έχει ετήσια δυναμικότητα αποθήκευσης 1 εκατ. τόνων CO2. Για την ανάπτυξή του, θα απαιτηθούν κεφάλαια άνω των 400-500 εκατ. ευρώ, ενώ αν συνυπολογισθεί όλη η αλυσίδα αξίας (δέσμευση CO2 στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις εκπομπής και δίκτυο μεταφοράς), οι επενδύσεις αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ.
Εκκρεμεί η αρμόδια Διεύθυνση στο ΥΠΕΝ
Αν και είναι αρκετά απαιτητικές οι χρονικές προθεσμίες για όλους τους «κρίκους» της αλυσίδας αξίας, εκτιμάται ότι όλες οι εμπλεκόμενες εταιρείες θα υλοποιήσουν μέσα στους προβλεπόμενους χρόνους τις απαιτούμενες επενδύσεις. Επομένως, μεγαλύτερο παράγοντα αβεβαιότητας αποτελούν οι διαδικασίες που ο ορίζοντας ολοκλήρωσής τους δεν εναπόκειται στις ίδιες τις εταιρείες – με κυριότερες τις αδειοδοτήσεις.
Ωστόσο, αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι το γεγονός ότι έως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τις αδειοδοτήσεις των έργων που θα πρέπει να γίνουν τόσο στην αποθήκη όσο και στις εγκαταστάσεις των χρηστών.
Μάλιστα, τα δεδομένα από τα συγκεκριμένο «μέτωπο» εγείρουν σημαντική ανησυχία, με δεδομένο ότι αν εξαιρεθούν οι άδειες για το Prinos CCS που είναι αρμοδιότητας της ΕΔΕΥΕΠ, ακόμη δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το ποιες υπηρεσίες θα αναλάβουν τις υπόλοιπες αδειοδοτήσεις που θα χρειαστούν οι εταιρείες. Είναι ενδεικτικό ότι στο ΥΠΕΝ δεν έχει ακόμη ιδρυθεί μία αρμόδια Διεύθυνση έργων δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS), στο πρότυπο των Διευθύνσεων π.χ. για την ηλεκτρική ενέργεια ή για τις ΑΠΕ & τα εναλλακτικά καύσιμα.
Επομένως, προς ώρας παραμένει «κενό» στο αδειοδοτικό πλαίσιο που θα ανοίξει τον δρόμο για την υλοποίηση των αναγκαίων συνοδών έργων για την ανάπτυξη της αποθήκης στον Πρίνο. Το ίδιο ισχύει και για την αδειοδότηση που θα χρειαστούν μία μεγάλη σειρά από υποδομές για την υπόλοιπη αλυσίδα αξίας – όπως τις εγκαταστάσεις δέσμευσης CO2 στις βιομηχανίες, το τέρμιναλ υγροποίησης του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και το δίκτυο μεταφοράς του (πλοία, οχήματα) στο Prinos CCS.
Οι emitters και το δίκτυο μεταφοράς
Όσον αφορά την πηγή προέλευσης του CO2 που θα οδεύει στον Πρίνο, υποψήφιες είναι οι εγκαταστάσεις των 8 βιομηχανιών με τις οποίες η Energean έχει υπογράψει μη δεσμευτικές συμφωνίες. Στη σχετική λίστα συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων οι τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝ και ΗΡΑΚΛΗΣ (Holcim), οι οποίες δρομολογούν τη δέσμευση των εκπομπών στις μονάδες τους στο Καμάρι Βοιωτίας και στο Μηλάκι Ευβοίας, αντίστοιχα.
Παράλληλα, μαζί με το Prinos CCS, στα Έργα Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI) για υποδομές αποθήκευσης CO2 έχει ενταχθεί και η δημιουργία από τον ΔΕΣΦΑ ενός δικτύου για τη συγκέντρωση των ποσοτήτων CO2 και τη μεταφορά τους στην αποθήκη στον Πρίνο. Το δίκτυο αυτό προβλέπει την κατασκευή ενός ειδικού αγωγού CO2 που θα συνδέει εγκαταστάσεις δέσμευσης όπως αυτές των ΤΙΤΑΝ και ΗΡΑΚΛΗΣ, συγκεντρώνοντας τους όγκους CO2 σε λιμάνι κοντά στην Ελευσίνα.
Εκεί το CO2 θα υγροποιείται και θα αποθηκεύεται προσωρινά σε ειδική εγκατάσταση, μέχρι τη φόρτωσή του σε πλοία CO2 που θα το μεταφέρουν διά θαλάσσης στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης του Πρίνου. Υπενθυμίζεται ότι το δίκτυο αυτό θα χρηματοδοτηθεί με 75 εκατ. ευρώ από το REPowerEU.
