Οι σχετικές νομοθετικές διατάξεις περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου του ΥΠΟΙΚ για τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή πριν από λίγα 24ωρα.
Το σχέδιο του ΥΠΕΝ ακολουθεί την αρχιτεκτονική που έχει αποκαλύψει το energypress (βλέπε εδώ, εδώ και εδώ). Όπως αναφέρεται στις σχετικές διατάξεις, η διασφάλιση της επάρκειας θα γίνει με την προσθήκη καινούριου παραγωγικού δυναμικού στο νησί – είτε με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού, είτε με νέες συμβατικές μονάδες.
Για να καλυφθούν οι αιχμές φορτίου της επόμενης θερινής περιόδου, θα πρέπει έως την 1η Ιουλίου να προστεθούν στο νησί επιπλέον 60 Μεγαβάτ κατʼ ελάχιστον, ενώ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024 όλες οι μονάδες που θα εκτιμηθούν ως απαραίτητες για την κάλυψη της τοπικής ζήτησης, μέχρι να ενταχθεί πλήρως η Κρήτη στο διασυνδεδεμένο σύστημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με τις διατάξεις του ΥΠΕΝ δίνεται παράλληλα η δυνατότητα χρήσης των υφιστάμενων πετρελαϊκών σταθμών της ΔΕΗ, ακόμη κι αν έχουν εξαντληθεί οι ώρες λειτουργίας που έλαβαν κατά παρέκκλιση της κοινοτικής Οδηγίας 201/75/Ε.Ε. σχετικά με τους περιορισμούς για τις εκπομπές ρύπων από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Όσον αφορά την προσθήκη νέου δυναμικού, το υπουργείο θεσπίζει τη δυνατότητα για τη μεταφορά, την εγκατάσταση και λειτουργία, όχι μόνο των υφιστάμενων αλλά και προστιθέμενων μονάδων.
Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος
Η εκτίμηση του απαραίτητου νέου χαρτοφυλακίου, αλλά και των χαρακτηριστικών του, θα γίνει από τον ΑΔΜΗΕ. Ο Διαχειριστής στη συνέχεια θα προχωρήσει σε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος στις εταιρείες που διαθέτουν την 1η Μαρτίου 2024 άδειες παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στην Κρήτη. Πέραν της ΔΕΗ, άδειες κατέχουν επίσης η ΗΡΩΝ για τη μεταφορά της μονάδας ανοικτού κύκλου (ΗΡΩΝ Ι), ισχύος 147 Μεγαβάτ, και η Motor Oil για την ανάπτυξη μίας μονάδας 120 Μεγαβάτ, με καύσιμο υγραέριο (LPG).
Πάντως, από τις σχετικές κρούσεις που ήδη έχουν γίνει στις δύο εταιρείες, έχει διαφανεί πως δεν προτίθενται να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια. Έτσι, όπως αναφέρεται και στις ρυθμίσεις, η ανάληψη θα γίνει από τη ΔΕΗ, καθώς «εφόσον δεν υποβληθούν προτάσεις που πληρούν τα κριτήρια της πρόσκλησης, η σύμβαση συνάπτεται με παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στη νήσο Κρήτη».
Μάλιστα, όπως έχει ήδη γράψει το energypress, το σχέδιο της ΔΕΗ για την επάρκεια του νησιού περιλαμβάνει και τη μεταφορά της ΗΡΩΝ Ι στο νησί. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπεται πως αρχικά η επιχείρηση θα προχωρήσει σε διετή εκμίσθωση (leasing) της μονάδας (δηλαδή μέχρι το 2025), ενώ στη συνέχεια θα την εξαγοράσει.
Σε κάθε περίπτωση, η εταιρεία που θα προκύψει από τη διαδικασία επιλογής, θα υπογράψει σχετική σύμβαση (από την 1η Ιουλίου 2024 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025) με τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ. Στο τέλος της σύμβασης, το δυναμικό παραγωγής που είναι εγκατεστημένο θα παραμείνει στην Κρήτη.
Κοινοποίηση στην Κομισιόν
Για το διάστημα μέχρι το τέλος του 2025, οι νέες μονάδες θα αποζημιωθούν τόσο για το σταθερό τους κόστος (κόστος ενοικίασης, αγοράς, μεταφοράς, εγκατάστασης μονάδων, συντήρησης και τήρησης αποθέματος ασφαλείας), όσο και για το μεταβλητό τους κόστος (κόστος καυσίμων και εκπομπών CO2). Όσον αφορά το σταθερό κόστος, το 75% θα καταβληθεί σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025, και το εναπομείναν 25% σε δύο ισόποσες ετήσιες δόσεις - η πρώτη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2026 και η δεύτερη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2027.
Όσον αφορά το μεταβλητό κόστος, αυτό θα αποζημιώνεται από τον ΔΕΔΔΗΕ σε μηνιαία βάση (όπως ισχύει και με τις υφιστάμενες μονάδες). Οι αποζημιώσεις θα καταβάλλονται μέσω των ΥΚΩ. Μάλιστα, το σχετικό σχήμα πρόκειται να κοινοποιηθεί στην Κομισιόν προς έγκριση. Ωστόσο, στην περίπτωση που δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, τότε η απόδοση των οφειλόμενων θα καλυφθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, κατά προτεραιότητα.
Επίσης, το πλήρες κόστος του πρόσθετου δυναμικού παραγωγής θα ληφθεί υπόψη στον σχεδιασμό των διαγωνισμών ψυχρής εφεδρείας, με τον τρόπο που θα αποφασίσει η ΡΑΑΕΥ, συνυπολογίζοντας και μια εύλογη απόδοση επί της αρχικής επένδυσης, κατ’ αναλογία της μεθοδολογίας που εφαρμόζει η Ρυθμιστική Αρχή για τον υπολογισμό του απαιτούμενου εσόδου στα έργα δικτύου ηλεκτρισμού.
«Μοντέλο Κρήτης» στα υπόλοιπα νησιά
Παράλληλα, με άλλη νομοθετική διάταξη στο ίδιο νομοσχέδιο, το «μοντέλο Κρήτης» υιοθετείται και στα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά τα οποία πρόκειται να ενταχθούν κι αυτά στο ηπειρωτικό σύστημα μέσα στην 10ετία, μέσω των έργων του ΑΔΜΗΕ (Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο). Ορίζεται εξαρχής πως τις διαδικασίες για την ενίσχυση της ενεργειακής επάρκειας θα αναλάβει η ΔΕΗ, καθώς «η άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα [θα χορηγηθεί] σε παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στα Μ.Δ.Ν.».
Η ενίσχυση θα γίνει και πάλι είτε με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού παραγωγής, είτε με νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες. Η άδεια θα διαρκεί τουλάχιστον μέχρι και το 2028, με δυνατότητα επικαιροποίησης ανάλογα με την πρόοδο των διασυνδέσεων. Επίσης, για τον προσδιορισμό των αναγκών για πρόσθετο δυναμικό, θα συνυπολογίζονται τυχόν αποσύρσεις υφιστάμενου δυναμικού. Επομένως, η ΔΕΗ θα μπορεί να «τρέξει» παράλληλα και το πρόγραμμα απόσυρσης των απαρχαιωμένων πετρελαϊκών σταθμών, το οποίο όπως έχει γράψει το energypress, προβλέπει να κλείσουν σταδιακά 41 μονάδες μέχρι και το 2028.
Για το πρόσθετο δυναμικό παραγωγής, προβλέπεται αποζημίωση για το πλήρες κόστος του πρόσθετου αυτού δυναμικού. Η αποζημίωση αυτή θα καταβάλλεται μέσω του μηχανισμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), με χρόνο απόσβεσης τα 10 έτη. Και πάλι το σχήμα ενίσχυσης θα κοινοποιηθεί στην Κομισιόν, ενώ αν δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, τότε και σε αυτή την περίπτωση θα επιστρατευθεί το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
