Σε αυτό το πρώιμο στάδιο της κρίσης, είναι αρκετά δύσκολο να υπολογισθεί ή έστω να εκτιμηθεί η καταστροφική επίδραση που αναμένεται να έχει η πανδημία στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές.
Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι το σύνολο των ενεργειακών εμπορευμάτων έχουν επηρεαστεί αρνητικά από την τεράστια μείωση τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς. Σε αντιστοιχία με την πλειονότητα των χωρών παγκοσμίως, η Ελλάδα ανακοίνωσε ένα ιδιαίτερο καθεστώς καραντίνας, περιορίζοντας την κυκλοφορία για όλους τους πολίτες.
Τα αυστηρά μέτρα που ακολούθησαν επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν σημαντικά την οικονομική ανάπτυξη, και αναμένεται να οδηγήσουν σε μια αναπόφευκτη ύφεση. Λαμβάνοντας υπόψη την περίπτωση της ελληνικής ενεργειακής αγοράς, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα σχέδιο που στοχεύει να λειτουργήσει ως μηχανισμός εγγύησης για τους ενεργειακούς προμηθευτές, με στόχο να προφυλάξει τον κλάδο από πιθανές μελλοντικές κρίσεις ρευστότητας.
Σε γενικές γραμμές, η συνολική κατανάλωση ενέργειας για το 2020 στην Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί κατά σχεδόν 11% λόγω της πανδημίας, ωστόσο το επόμενο έτος εκτιμάται μια γρήγορη ανάκαμψη της συνολικής ζήτησης. Η μείωση που παρατηρείται για τη φετινή χρονιά οφείλεται στη μείωση της συνολικής ζήτησης για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Σύμφωνα με τις τωρινές προβλέψεις, σε χρονικό ορίζοντα δύο ετών, η κατανάλωση ενέργειας θα επανέλθει στα επίπεδα των προηγούμενων προβλέψεων, οι οποίες περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Όσον αφορά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), το μερίδιο που καταλαμβάνουν στην αγορά δεν φαίνεται να επηρεάζεται κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, ενώ, αντιθέτως, η διείσδυσή τους στο σύστημα αυξάνεται σταδιακά. Σε γενικές γραμμές, η ανοδική πορεία των ΑΠΕ βρίσκεται σε αντίθετη κατεύθυνση από την κατανάλωση ενέργειας προερχόμενη από ορυκτά καύσιμα, η οποία θα συνεχίσει να μειώνεται.
Το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας, αναμένεται να αυξηθεί αλλά με μικρότερη ένταση για το 2020, κυρίως λόγω καθυστερήσεων που σχετίζονται με την κατασκευή νέων έργων. Αυτή η πτώση του ρυθμού αύξησης δεν αναμένεται να είναι σημαντική, και υπολογίζεται γύρω στο 2% σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβλέψεις.
Οι ΑΠΕ συνεισφέρουν σημαντικά και στην παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας στην Ελλάδα η οποία, παρά την κρίση του κορονοϊού, αναμένεται να ακολουθήσει ανοδική τάση, η οποία ωστόσο είναι μειωμένη κατά 11,3% σε σύγκριση με τις προβλέψεις πριν την εξάπλωση του ιού.
Στα μέσα της δεκαετίας που διανύουμε, οι ΑΠΕ αναμένεται να αντιπροσωπεύουν το 75% της συνολικής ενέργειας που παράγεται στην Ελλάδα, καθώς η παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας από λιγνίτη και πετρέλαιο θα ακολουθήσει πτωτική πορεία.
Όσον αφορά την εξέλιξη των καθαρών εισαγωγών ενέργειας, προβλέπεται μια τεράστια πτώση, σχεδόν 15%, για το 2020, η οποία οφείλεται στη συνολική κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης. Αυτή η πτώση θα υποχωρήσει το 2021, όταν οι εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων αναμένεται να αυξηθούν κατά 6% σε σχέση με τα επίπεδα του 2020.
Η ανακοίνωση επιβολής περιοριστικών μέτρων που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Μαρτίου του 2020, είχε ως άμεσο αντίκτυπο και την πτώση της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η πτωτική πορεία συνεχίστηκε μέχρι τα τέλη Απριλίου, με τη μέγιστη μείωση να διακρίνεται κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, όπου παρατηρήθηκε πτώση του συνολικού φορτίου ηλεκτρικής ενέργειας κατά 32.4% και 35.5% σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 2018 και του 2019. Όπως είναι ευρέως γνωστό, υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής δραστηριότητας και της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η έντονη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύει την αναμενόμενη πτώση της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας η οποία πιθανότατα να αγγίξει ανησυχητικά επίπεδα για τον Απρίλιο του 2020. Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο χρόνο βρίσκονταν σε ανοδική τροχεία, η συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, αναμένεται πως θα φτάσει στα προ-κορονοϊού επίπεδα περί τα τέλη του 2021.
Σχήμα 1: Εξέλιξη της Συνολικής Ζήτησης για Ηλεκτρική Ενέργεια στην Ελλάδα (GWh)
Στη συνέχεια, παρατηρείται σημαντική μείωση αναφορικά με τις μέσες ημερήσιες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η μείωση είναι σημαντική από τις αρχές του έτους, όμως ιδιαίτερα μέσα στον Απρίλιο, παρατηρούμε μια μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 27,5 € ανά ΜWh.
Η τιμή αυτή θεωρείται ιδιαιτέρως χαμηλή για μέση μηνιαία τιμή στην Ελλάδα, καθώς η συνηθισμένη διακύμανση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνονταν από 40 έως 60 €/ΜWh τα προηγούμενα δύο χρόνια. Παρά την απότομη πτώση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, μια σύγκριση μεταξύ διαφόρων χωρών της ΕΕ αποκαλύπτει ότι τον Απρίλιο του 2020, η Ελλάδα είχε τη δεύτερη υψηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό οφείλεται κυρίως στις διαφοροποιήσεις του ενεργειακού μίγματος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Για παράδειγμα, μερικές χώρες όπως η Γαλλία, εκμεταλλεύονται τη φθηνή πυρηνική ενέργεια και απολαμβάνουν τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που κατά μέσο όρο κυμάνθηκαν στα 12,2 €/MWh για ολόκληρο τον Απρίλιο του 2020. Συνολικά, αναμένουμε ότι το γενικότερο περιβάλλον των χαμηλών τιμών στην Ελλάδα, δεν θα συνεχιστεί στους επόμενους μήνες, με βάση το γεγονός ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας θα επιστρέψει γρήγορα στα προ-κρίσης επίπεδα.
Σχήμα 2: Ημερήσια Τιμή Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα (€/ΜWh)
Τέλος, στα θετικά επακόλουθα της τρέχουσας κρίσης, η συνολική ποσότητα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί κατά περισσότερο από 26.5% το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019, ωστόσο, καθώς η οικονομία θα επιστρέψει σταδιακά στα προηγούμενα επίπεδα μια μικρή αύξηση θα ακολουθήσει το 2021. Συνολικά, οι εκπομπές θα ακολουθήσουν μια πτωτική πορεία έως το 2025, φτάνοντας το επίπεδο των 50.8 MtCO2, το οποίο είναι ελαφρώς χαμηλότερο από το επίπεδο των πρότερων προβλέψεων. Επιπλέον, οι πτώση των συνολικών εκπομπών ενισχύεται από την επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης που πραγματοποιείται σήμερα στην Ελλάδα και τη σταδιακή απόσυρση των μονάδων καύσης λιγνίτη, καθώς οι φθηνές εισαγωγές φυσικού αερίου τον καθιστούν λιγότερο ανταγωνιστικό.
(energypress)
