Μετά την επιτυχημένη αντιμετώπιση –από υγειονομικής πλευράς- της κρίσης του κορωνοϊού, το μεγάλο στοίχημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι η επανεκκίνηση της οικονομίας, και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καλείται να δώσει…«ρεύμα» στην προσπάθεια αυτή.
Και το πράττει ήδη, υλοποιώντας με συνέπεια και αποφασιστικότητα την ενεργειακή του ατζέντα που φέρει ξεκάθαρο αναπτυξιακό πρόσημο. Επιπροσθέτως, είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με το European Green Deal που έχει αναδειχθεί ως κεντρικό εργαλείο οικονομικής επανεκκίνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία που προωθούνται, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ (ύψους 750 δις. ευρώ σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν) είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο που να εξυπηρετούν τον κεντρικό ευρωπαϊκό στόχο της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων και τους επιμέρους άξονες προς την κατεύθυνση αυτή (απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ΑΠΕ, ενεργειακή εξοικονόμηση). Είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε αυτή τη μεγάλη «δύναμη πυρός» -που αντιστοιχεί σε ένα δεύτερο ΕΣΠΑ για την Ελλάδα, με κεφάλαια της τάξης των 32 δις. ευρώ- για να κερδίσουμε το στοίχημα της βιώσιμης, πράσινης ανάπτυξης.
1.Στο πλαίσιο αυτό, σε πρώτο πλάνο μπαίνει το εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης και το συνολικό masterplan για την Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών που αναμένεται να παρουσιαστεί στο τέλος του καλοκαιριού. Θα περιλαμβάνει ενισχυμένα φορολογικά κίνητρα για τη προσέλκυση επενδύσεων, συγκεκριμένες χρήσεις γης για τα λιγνιτωρυχεία που αποδεσμεύονται, δράσεις για την ανάπτυξη της εναλλακτικής γεωργίας, της βιομηχανίας, των υπηρεσιών, καθώς και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των επενδύσεων. Με τον νέο σχεδιασμό της ΕΕ, οι πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που θα αποτελέσουν κεντρικό πυλώνα για την χρηματοδότηση των αναπτυξιακών παρεμβάσεων αυξάνονται σημαντικά σε 1,7 δις. ευρώ από 294 εκατ. ευρώ σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο. Σε συνδυασμό με τα κεφάλαια από το επόμενο ΕΣΠΑ, το «Ταμείο Γιούνκερ», τις πιστωτικές γραμμές της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κλπ, τα διαθέσιμα κεφάλαια από την Ευρώπη για την απολιγνιτοποίηση υπολογίζεται ότι θα είναι της τουλάχιστον 5 δις. ευρώ. Η μεγάλη πρόκληση είναι η βέλτιστη αξιοποίηση όλων των πόρων –ευρωπαϊκών και εθνικών- που έχουμε στη διάθεσή μας. Ήδη έχουμε δώσει σημαντικά βήματα γραφής με την έγκριση από το Πράσινο Ταμείο έργων ύψους 31,4 εκατ. ευρώ για τη Φλώρινα, την Πτολεμαΐδα, το Αμύνταιο, την Κοζάνη, την Μεγαλόπολη που θα «τρέξουν» το αμέσως επόμενο διάστημα. «Ξεκλειδώσαμε» την καταβολή του λιγνιτικού πόρου –κεφάλαια 136 εκατ. ευρώ-, δίνουμε βιώσιμες λύσεις στο θέμα των τηλεθερμάνσεων των λιγνιτικών πόλεων και συνεχίζουμε.
2. Δεύτερος μεγάλος πυλώνας είναι η ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, στις οποίες θα στηριχθεί το ενεργειακό μείγμα του μέλλοντος. Ήδη πήραμε μια πρόγευση της νέας ενεργειακής τάξης πραγμάτων στις αρχές Ιουνίου, όταν για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1950, δεν λειτούργησε καμία λιγνιτική μονάδα. Ενθαρρύνουμε τις νέες επενδύσεις στις ΑΠΕ με ρυθμίσεις που επιταχύνουν και απλοποιούν την αδειοδοτική διαδικασία. Στον πρόσφατο περιβαλλοντικό νόμο, επικεντρωθήκαμε στο πρώτο στάδιο, την Άδεια Παραγωγής, τώρα προχωράμε στην απλοποίηση των επόμενων φάσεων, έως την Άδεια Λειτουργίας. Προτεραιότητα για το επόμενο διάστημα είναι και η υλοποίηση του σχεδιασμού για μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Υπενθυμίζω το μνημόνιο συνεργασίας της ΔΕΗ με την γερμανική RWE προς την κατεύθυνση αυτή, τη συμφωνία των ΕΛΠΕ με τη γερμανική Juwi για τη κατασκευή του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου των Βαλκανίων στην περιοχή της Κοζάνης, το project της ΔΕΗ Ανανεώσιμες στη Μεγαλόπολη.
3. Στη «γραμμή» της προστασίας του περιβάλλοντος με παρεμβάσεις που έχουν αναπτυξιακή διάσταση κινούνται οι πρωτοβουλίες μας για πράσινες μεταφορές. Εμβληματικό μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή είναι το νομοσχέδιο για την ηλεκτροκίνηση, το πρώτο αποφασιστικό βήμα για την μετάβαση σε μετακινήσεις χαμηλών ρύπων. Κάνουμε την αρχή με ένα οικολογικό «μπόνους» ύψους 100 εκατ. ευρώ, για την περίοδο έως το τέλος του 2021, που θα είναι μόνο η αρχή. Δίνουμε κίνητρα για την αγορά ΙΧ, ταξί, δικύκλων και ηλεκτρικών ποδηλάτων, ενισχύουμε τα φορολογικά κίνητρα που είχαν ήδη δοθεί από το 2019 με έμφαση στις εταιρείες, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών φόρτισης στο Εθνικό οδικό δίκτυο, τους Δήμους, αλλά και στις υφιστάμενες και νέες κατοικίες. Επίσης, δίνουμε αναπτυξιακά κίνητρα (εκπτώσεις φόρου, επιδοτήσεις, μείωση εργοδοτικών εισφορών, επιτάχυνση αδειοδοτήσεων) για τις επιχειρήσεις που θα δημιουργήσουν παραγωγικές μονάδες στην αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης (π.χ. παραγωγή μπαταριών και φορτιστών) στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, καθώς θέλουμε να αναπτύξουμε την ηλεκτροκίνηση κατά τρόπο που να δημιουργεί προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία.
4. Η εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές περνά από την ηλεκτροκίνηση, η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια (που αναλογούν στο 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) «περνά» από την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Στο πλαίσιο αυτό, ετοιμαζόμαστε εντατικά για τον τρίτο κύκλο του «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον» που θα βγει εντός του φθινοπώρου. Πρόκειται για πρόγραμμα που αποτελεί σημαντική στήριξη για τα νοικοκυριά, τον κατασκευαστικό κλάδο και για τα νοικοκυριά. Μέχρι στιγμής, έχουν δοθεί περί τα 650 εκατ. ευρώ για δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης και με τον τρίτο κύκλο το κονδύλι θα φτάσει το 1 δις. ευρώ. Για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027 οι πόροι για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων θα πολλαπλασιαστούν, στο πλαίσιο και της προτεραιότητας που δίνει η ΕΕ σε τέτοιες δράσεις μέσω του λεγόμενου Renovation Wave, για το οποίο προβλέπονται 91 δις. ευρώ ετησίως σε εγγυήσεις και δάνεια σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό. Και δεν θα προέλθουν μόνο από τα κοινοτικά ταμεία, αλλά και από δάνεια με ευνοϊκούς όρους για τους καταναλωτές, καθώς και φορολογικά κίνητρα. Το δε εύρος των προγραμμάτων επεκτείνεται, αφού ετοιμάζουμε και το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για την αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων καθώς και προγράμματα εξοικονόμησης για τη βιομηχανία. Η επίτευξη των στόχων του Εθνικού Στόχου για την Ενέργεια και το Κλίμα προϋποθέτει μεγάλη επιτάχυνση στο «μέτωπο» της ενεργειακής αναβάθμισης που αποτελεί ακόμα έναν μοχλό ώθησης της ανάπτυξης.
5. Κομβική θέση στο εγχείρημα της επανεκκίνησης της οικονομίας επέχουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για μια πιο ανταγωνιστική, διαφανή και με ελκυστικότερες τιμές αγορά ενέργειας. Αυτές αποτελούσαν προτεραιότητα και προ κορωνοϊού, τώρα όμως αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την εκκίνηση του Target Model, το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει στις 17 Σεπτεμβρίου, με μια μικρή καθυστέρηση λόγω του Covid-19. To νέο μοντέλο της χονδρεμπορικής αγοράς θα λειτουργήσει επ’ ωφελεία των παραγωγών, προμηθευτών και καταναλωτών ενέργειας και θα φέρει την εγχώρια αγορά ενέργειας πιο κοντά στην ευρωπαϊκή, μέσω της σύζευξης με την ιταλική αγορά που θα ακολουθήσει. Είμαστε στην τελική φάση των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επίλυση της χρόνιας εκκρεμότητας που αφορά στη μονοπωλιακή θέση της ΔΕΗ στην λιγνιτική παραγωγή. Η λύση που προωθούμε δημιουργεί καλύτερους όρους για τους ιδιώτες παραγωγούς, χωρίς όμως να επιβαρύνει τη ΔΕΗ, όπως συνέβη με τις ΝΟΜΕ. Έχουμε δε ήδη καταλήξει σε καταρχήν συμφωνία με την Κομισιόν για την παράταση του μηχανισμού της διακοψιμότητας και του μεταβατικού μηχανισμού αποζημίωσης ευελιξίας (TFRM).
Η προσπάθεια που κάνουμε για τη βιομηχανία δεν σταματά εδώ, καθώς επεξεργαζόμαστε δέσμη μέτρων για τη μείωση του κόστους του βιομηχανικού ρεύματος. Αυτά περιλαμβάνουν –μεταξύ άλλων- τη θέσπιση νέων χαμηλότερων συντελεστών για τις χρεώσεις χρήσης συστήματος της ενεργοβόρου βιομηχανίας, τη διατήρηση του μηχανισμού αντιστάθμισης για το κόστος των ρύπων CO2 , τη σύσταση ενός νέου μηχανισμού στήριξης ΥΚΩ, με έμφαση στις ανάγκες της μέσης τάσης και ένα νέο πληροφοριακό σύστημα μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ, για επιλέξιμους βιομηχανικούς καταναλωτές. Παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις και βρισκόμαστε σε διαρκή διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς για την αποτελεσματική στήριξη της βιομηχανίας.
6. Τέλος –αλλά όχι λιγότερο σημαντικό- προχωράμε στις ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στις διεθνείς αγορές λόγω της πανδημίας. Είναι ωστόσο εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι εν μέσω κορωνοϊού –που συμπίεσε τις τιμές του πετρελαίου και επηρέασε γενικότερα την αγορά των υδρογονανθράκων, οδηγώντας εκ των πραγμάτων σε αναβολή της διαδικασίας για τα ΕΛΠΕ- εκδηλώθηκε σημαντικό ενδιαφέρον τόσο για τη ΔΕΠΑ Υποδομών, όσο και για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Με τον περιβαλλοντικό νόμο ανοίξαμε τον δρόμο για την περαιτέρω μείωση του ποσοστού του Δημοσίου στον ΑΔΜΗΕ, η ΔΕΗ με τους συμβούλους της προετοιμάζει τον διεθνή διαγωνισμό για την εκχώρηση ποσοστού 49% με ισχυρά δικαιώματα μειοψηφίας στον ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος αναμένεται το φθινόπωρο. Σύντομα θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση της Υποθαλάσσιας Αποθήκης Φυσικού Αερίου της Καβάλας, ενώ παράλληλα προχωρούμε και τις διαδικασίες για τη ΛΑΡΚΟ. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων που θα μας βοηθήσουν να πραγματοποιήσουμε τα φιλόδοξα σχέδιά μας για την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου που θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της νέας, απελευθερωμένης, ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
--------------------
Το άρθρο του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη περιλαμβάνεται στην ετήσια έκδοση GREEK ENERGY 2020 του energypress
