Μια από τις πιο παραγνωρισμένες παθογένειες του ελληνικού συστήματος εξωτερικής πολιτικής είναι ο επαρχιωτισμός του.
Το ότι δηλαδή λειτουργεί μέσα στο στενό πλαίσιο της γεωπολιτικής "γειτονιάς", αδιαφορώντας για το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως, το διεθνές σύστημα είναι ένα και ενιαίο και ό,τι συμβαίνει σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου ασκεί επιδράσεις στο σύνολο.
Έτσι, ο κοσμογονικός ανταγωνισμός, που βρίσκεται..
εδώ και μερικά χρόνια εν εξελίξει αναφορικά με τον έλεγχο των εγγύς ευρασιατικών υδάτων έχει περάσει απαρατήρητος από τη δημόσια συζήτηση στη χώρα μας. Όμως, ο ανταγωνισμός αυτός θέτει νέα δεδομένα και στο Δίκαιο της Θάλασσας, που με τη σειρά τους έχουν τεράστιες δυνητικές επιδράσεις στο ελληνοτουρκικό σύστημα.
Η αρχή αυτού του ανταγωνισμού ξεκίνησε από τις αξιώσεις της Κίνας στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Για να το πούμε με όσο το δυνατόν λιγότερα λόγια, η Κίνα αντιλαμβάνεται ολόκληρη τη Νότιο Σινική Θάλασσα ως χώρο εθνικής κυριαρχίας, ως προέκταση του εδάφους της προς τη θάλασσα. Σε μια από τις πιο πρόσφατες, από τις πολυπληθείς μελέτες που εκδίδονται στις ΗΠΑ αναφορικά με τον ανταγωνισμό τους με την Κίνα, υπό τον τίτλο China’s vision of victory, του Jonathan D. T. Ward, το δεύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στο "Γαλάζιο Εθνικό Έδαφος" (Blue National Soil) της Κίνας, δηλαδή τη Νότιο Σινική Θάλασσα.
Το κινεζικό "γαλάζιο έδαφος"
Ο συσχετισμός με τη "Γαλάζια Πατρίδα" της Τουρκίας είναι εμφανής. Και ας μην βιαστεί κανείς να πει ότι αυτή είναι μια κινεζική ιδιαιτερότητα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τη Ρωσία στον Αρκτικό. Συγκεκριμένα, η διαφαινόμενη τήξη των αρκτικών πάγων στερεί από τη Ρωσία το "Μεγάλο Παγωμένο Τείχος", που εξασφάλιζε την από Βορρά προστασία της. Έτσι, για τους Ρώσους η απόλυτη κυριαρχία στον Αρκτικό είναι μονόδρομος.
Με άλλα λόγια, είναι απλά αδιανόητο για τη Ρωσία να βρίσκονται αμερικανικά αντιτορπιλικά στα 13 ναυτικά μίλια έξω από τις σιβηριανές ακτές. Έτσι, λοιπόν, και ο Αρκτικός αντιμετωπίζεται από τη Ρωσία σαν "Γαλάζια Πατρίδα". Δηλαδή, ως χώρος πλήρους εθνικής κυριαρχίας, πολύ περισσότερο από ό,τι προβλέπει το γράμμα του ισχύοντος Δικαίου της Θάλασσας για τα χωρικά ύδατα και δραματικά περισσότερο από ό,τι προβλέπει για την ΑΟΖ.
Παρόμοιες απόψεις φαίνεται να έχει και η Βραζιλία και η Ινδία και φυσικά και οι ΗΠΑ. Αυτές οι χώρες διαχρονικά αντιμετωπίζουν μια τεράστια θαλάσσια έκταση, εύρους τουλάχιστον χιλίων χιλιομέτρων ένθεν και ένθεν των ακτών τους στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό, ως χώρο όπου μπορούν να πράξουν ό,τι απαιτείται για να εξασφαλίζουν την ασφάλεια τους, αδιαφορώντας για τους περιορισμούς του διεθνούς δικαίου.
Με άλλα λόγια, έχει ξεκινήσει ήδη μια διαδικασία που τείνει να μετατρέψει την ΑΟΖ, ιδιαίτερα δε στις κλειστές θάλασσες, σε χώρο σχεδόν πλήρους εθνικής κυριαρχίας, περίπου ισότιμο με τη στεριά. Αυτή η άτυπη αναβάθμιση της ΑΟΖ φαίνεται και από το πώς η διεθνής κοινότητα είχε αντιμετωπίσει τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις βορειοκορεατικών βαλλιστικών πυραύλων πριν από μερικά χρόνια. Τα διεθνή ΜΜΕ (των ελληνικών συμπεριλαμβανομένων) είχαν καυτηριάσει το γεγονός ότι οι πύραυλοι αυτοί είχαν καταλήξει στην ΑΟΖ της Ιαπωνίας. Δηλαδή, αντιμετώπισαν την ΑΟΖ, όχι ως χώρο αποκλειστικής άσκησης οικονομικών δικαιωμάτων, αλλά ως χώρο σχεδόν εθνικής κυριαρχίας.
Θύλακοι σε ξένο "θαλάσσιο έδαφος"
Αυτή η νέα διεθνοπολιτική πραγματικότητα είναι αναπόφευκτο ότι θα επηρεάσει και το ελληνοτουρκικό σύστημα. Για την ακρίβεια ήδη το επηρεάζει. Η ορολογία της "Γαλάζιας Πατρίδας", που χρησιμοποιεί η Τουρκία είναι επιδεικτικά ξεκάθαρη για το πώς αντιλαμβάνεται η Άγκυρα το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Αναλυτικότερα, η άτυπη μετατροπή της ΑΟΖ σε χώρο εθνικής κυριαρχίας αυτομάτως τοποθετεί την Τουρκία και την Ελλάδα σε μια γεωπολιτική δυσαρμονία, πρωτοφανή στην ιστορία των δύο χωρών.
Με βάση τη δυναμική του "γαλάζιου εθνικού εδάφους" που διαμορφώνεται διεθνώς, αν η Τουρκία επιτύχει να μην έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα τα ελληνικά νησιά, ή επιβάλει στην Ελλάδα να μην ασκεί σε αυτά τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τότε προκύπτει σοβαρό πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας. Κι αυτό, λόγω των γεωπολιτικών ζυμώσεων που βρίσκονται σήμερα εν εξελίξει διεθνώς και τείνουν να μετατρέψουν --ατύπως πλην αποφασιστικώς-- την ΑΟΖ σε χώρο περίπου εθνικής κυριαρχίας.
Τα ελληνικά νησιά (συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης) μετατρέπονται στην καλύτερη περίπτωση σε χώρο ασαφούς κυριαρχίας. Κατά κάποιον τρόπο "ιμιοποιούνται". Επομένως, όλο το Αιγαίο μεταβάλλεται σε μια "υπεργκρίζα ζώνη" και στη χειρότερη ενσωματώνεται μέσα σε τουρκικό "θαλάσσιο έδαφος". Στην τελευταία περίπτωση, ακόμη και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις, πολλά ελληνικά νησιά θα γίνουν κάτι σαν το Λεσότο στη Νότιο Αφρική. Δηλαδή θα είναι θύλακοι μέσα στον χώρο εθνικής κυριαρχίας του αντιπάλου.
Η νέα διεθνής πραγματικότητα
Στην πράξη, από τη στιγμή που τα νησιά δεν θα έχουν κυριαρχικά δικαιώματα, θα θεωρούνται προεκτάσεις του "περιβάλλοντος κράτους", δηλαδή της Τουρκίας, με ό,τι αυτό σημαίνει και για την εθνική κυριαρχία επί του εδάφους αυτών. Με άλλα λόγια, η νέα διεθνής πραγματικότητα στις κλειστές θάλασσες του πλανήτη τείνει να ενοποιήσει τη στεριά με τη θάλασσα σε μια ενιαία και αδιαίρετη ενότητα, με αποτέλεσμα αν χαθεί ή να "γκριζάρει" το θαλάσσιο κομμάτι αυτής της ενότητας, να χάνεται, ή έστω να "γκριζάρεται" και το χερσαίο.
Δυστυχώς, αυτή η νέα δυνητική διεθνής γεωπολιτική πραγματικότητα έχει περάσει απαρατήρητη(;) από τις ελληνικές ελίτ με αποτέλεσμα στο ελληνικό σύστημα εξουσίας απειλούν να κυριαρχήσουν τραγικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που προωθούν την άποψη ότι οφείλουμε να αντιληφθούμε «την αλήθεια των άλλων», δηλαδή της Τουρκίας και να συμβιβαστούμε!
Επιπροσθέτως, η πολιτική της μη άσκησης των θαλάσσιων κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, χάριν υποτίθεται μετριοπάθειας, όπως είναι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ και η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, καθίσταται πλέον εγκληματικά επικίνδυνη. Από τη στιγμή που οι εγγύς θάλασσες τείνουν να μετατραπούν σε προέκταση της στεριάς, αν δεν τις αντιμετωπίζεις ως τέτοιες, τότε ατύπως περνάς το μήνυμα ότι ούτε οι στεριές είναι δικές σου. Και αν δεν είναι δικές σου είναι κάποιου άλλου. Τόσο απλά.
Έτσι, ο κοσμογονικός ανταγωνισμός, που βρίσκεται..
εδώ και μερικά χρόνια εν εξελίξει αναφορικά με τον έλεγχο των εγγύς ευρασιατικών υδάτων έχει περάσει απαρατήρητος από τη δημόσια συζήτηση στη χώρα μας. Όμως, ο ανταγωνισμός αυτός θέτει νέα δεδομένα και στο Δίκαιο της Θάλασσας, που με τη σειρά τους έχουν τεράστιες δυνητικές επιδράσεις στο ελληνοτουρκικό σύστημα.
Η αρχή αυτού του ανταγωνισμού ξεκίνησε από τις αξιώσεις της Κίνας στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Για να το πούμε με όσο το δυνατόν λιγότερα λόγια, η Κίνα αντιλαμβάνεται ολόκληρη τη Νότιο Σινική Θάλασσα ως χώρο εθνικής κυριαρχίας, ως προέκταση του εδάφους της προς τη θάλασσα. Σε μια από τις πιο πρόσφατες, από τις πολυπληθείς μελέτες που εκδίδονται στις ΗΠΑ αναφορικά με τον ανταγωνισμό τους με την Κίνα, υπό τον τίτλο China’s vision of victory, του Jonathan D. T. Ward, το δεύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στο "Γαλάζιο Εθνικό Έδαφος" (Blue National Soil) της Κίνας, δηλαδή τη Νότιο Σινική Θάλασσα.
Το κινεζικό "γαλάζιο έδαφος"
Ο συσχετισμός με τη "Γαλάζια Πατρίδα" της Τουρκίας είναι εμφανής. Και ας μην βιαστεί κανείς να πει ότι αυτή είναι μια κινεζική ιδιαιτερότητα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τη Ρωσία στον Αρκτικό. Συγκεκριμένα, η διαφαινόμενη τήξη των αρκτικών πάγων στερεί από τη Ρωσία το "Μεγάλο Παγωμένο Τείχος", που εξασφάλιζε την από Βορρά προστασία της. Έτσι, για τους Ρώσους η απόλυτη κυριαρχία στον Αρκτικό είναι μονόδρομος.
Με άλλα λόγια, είναι απλά αδιανόητο για τη Ρωσία να βρίσκονται αμερικανικά αντιτορπιλικά στα 13 ναυτικά μίλια έξω από τις σιβηριανές ακτές. Έτσι, λοιπόν, και ο Αρκτικός αντιμετωπίζεται από τη Ρωσία σαν "Γαλάζια Πατρίδα". Δηλαδή, ως χώρος πλήρους εθνικής κυριαρχίας, πολύ περισσότερο από ό,τι προβλέπει το γράμμα του ισχύοντος Δικαίου της Θάλασσας για τα χωρικά ύδατα και δραματικά περισσότερο από ό,τι προβλέπει για την ΑΟΖ.
Παρόμοιες απόψεις φαίνεται να έχει και η Βραζιλία και η Ινδία και φυσικά και οι ΗΠΑ. Αυτές οι χώρες διαχρονικά αντιμετωπίζουν μια τεράστια θαλάσσια έκταση, εύρους τουλάχιστον χιλίων χιλιομέτρων ένθεν και ένθεν των ακτών τους στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό, ως χώρο όπου μπορούν να πράξουν ό,τι απαιτείται για να εξασφαλίζουν την ασφάλεια τους, αδιαφορώντας για τους περιορισμούς του διεθνούς δικαίου.
Με άλλα λόγια, έχει ξεκινήσει ήδη μια διαδικασία που τείνει να μετατρέψει την ΑΟΖ, ιδιαίτερα δε στις κλειστές θάλασσες, σε χώρο σχεδόν πλήρους εθνικής κυριαρχίας, περίπου ισότιμο με τη στεριά. Αυτή η άτυπη αναβάθμιση της ΑΟΖ φαίνεται και από το πώς η διεθνής κοινότητα είχε αντιμετωπίσει τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις βορειοκορεατικών βαλλιστικών πυραύλων πριν από μερικά χρόνια. Τα διεθνή ΜΜΕ (των ελληνικών συμπεριλαμβανομένων) είχαν καυτηριάσει το γεγονός ότι οι πύραυλοι αυτοί είχαν καταλήξει στην ΑΟΖ της Ιαπωνίας. Δηλαδή, αντιμετώπισαν την ΑΟΖ, όχι ως χώρο αποκλειστικής άσκησης οικονομικών δικαιωμάτων, αλλά ως χώρο σχεδόν εθνικής κυριαρχίας.
Θύλακοι σε ξένο "θαλάσσιο έδαφος"
Αυτή η νέα διεθνοπολιτική πραγματικότητα είναι αναπόφευκτο ότι θα επηρεάσει και το ελληνοτουρκικό σύστημα. Για την ακρίβεια ήδη το επηρεάζει. Η ορολογία της "Γαλάζιας Πατρίδας", που χρησιμοποιεί η Τουρκία είναι επιδεικτικά ξεκάθαρη για το πώς αντιλαμβάνεται η Άγκυρα το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Αναλυτικότερα, η άτυπη μετατροπή της ΑΟΖ σε χώρο εθνικής κυριαρχίας αυτομάτως τοποθετεί την Τουρκία και την Ελλάδα σε μια γεωπολιτική δυσαρμονία, πρωτοφανή στην ιστορία των δύο χωρών.
Με βάση τη δυναμική του "γαλάζιου εθνικού εδάφους" που διαμορφώνεται διεθνώς, αν η Τουρκία επιτύχει να μην έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα τα ελληνικά νησιά, ή επιβάλει στην Ελλάδα να μην ασκεί σε αυτά τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τότε προκύπτει σοβαρό πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας. Κι αυτό, λόγω των γεωπολιτικών ζυμώσεων που βρίσκονται σήμερα εν εξελίξει διεθνώς και τείνουν να μετατρέψουν --ατύπως πλην αποφασιστικώς-- την ΑΟΖ σε χώρο περίπου εθνικής κυριαρχίας.
Τα ελληνικά νησιά (συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης) μετατρέπονται στην καλύτερη περίπτωση σε χώρο ασαφούς κυριαρχίας. Κατά κάποιον τρόπο "ιμιοποιούνται". Επομένως, όλο το Αιγαίο μεταβάλλεται σε μια "υπεργκρίζα ζώνη" και στη χειρότερη ενσωματώνεται μέσα σε τουρκικό "θαλάσσιο έδαφος". Στην τελευταία περίπτωση, ακόμη και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις, πολλά ελληνικά νησιά θα γίνουν κάτι σαν το Λεσότο στη Νότιο Αφρική. Δηλαδή θα είναι θύλακοι μέσα στον χώρο εθνικής κυριαρχίας του αντιπάλου.
Η νέα διεθνής πραγματικότητα
Στην πράξη, από τη στιγμή που τα νησιά δεν θα έχουν κυριαρχικά δικαιώματα, θα θεωρούνται προεκτάσεις του "περιβάλλοντος κράτους", δηλαδή της Τουρκίας, με ό,τι αυτό σημαίνει και για την εθνική κυριαρχία επί του εδάφους αυτών. Με άλλα λόγια, η νέα διεθνής πραγματικότητα στις κλειστές θάλασσες του πλανήτη τείνει να ενοποιήσει τη στεριά με τη θάλασσα σε μια ενιαία και αδιαίρετη ενότητα, με αποτέλεσμα αν χαθεί ή να "γκριζάρει" το θαλάσσιο κομμάτι αυτής της ενότητας, να χάνεται, ή έστω να "γκριζάρεται" και το χερσαίο.
Δυστυχώς, αυτή η νέα δυνητική διεθνής γεωπολιτική πραγματικότητα έχει περάσει απαρατήρητη(;) από τις ελληνικές ελίτ με αποτέλεσμα στο ελληνικό σύστημα εξουσίας απειλούν να κυριαρχήσουν τραγικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που προωθούν την άποψη ότι οφείλουμε να αντιληφθούμε «την αλήθεια των άλλων», δηλαδή της Τουρκίας και να συμβιβαστούμε!
Επιπροσθέτως, η πολιτική της μη άσκησης των θαλάσσιων κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, χάριν υποτίθεται μετριοπάθειας, όπως είναι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ και η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, καθίσταται πλέον εγκληματικά επικίνδυνη. Από τη στιγμή που οι εγγύς θάλασσες τείνουν να μετατραπούν σε προέκταση της στεριάς, αν δεν τις αντιμετωπίζεις ως τέτοιες, τότε ατύπως περνάς το μήνυμα ότι ούτε οι στεριές είναι δικές σου. Και αν δεν είναι δικές σου είναι κάποιου άλλου. Τόσο απλά.
(sipress)
