Χαράλαμπος Έλληνας: «Εκεί που τρυπά η Τουρκία δεν υπάρχει φυσικό αέριο»

Η συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας επηρεάζει έμμεσα και την Κύπρο, καθώς η Τουρκία χρησιμοποιεί την ίδια δικαιολογία για να οριοθετήσει την «Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» της στη Μεσόγειο, σύμφωνα με τον διεθνή εμπειρογνώμονα και σύμβουλο για θέματα υδρογονανθράκων, δρ Χαράλαμπο Έλληνα.

 «Στην πραγματικότητα, αυτή η συμφωνία αγνοεί το δικαίωμα των νησιών σε ΑΟΖ, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Κρήτης. Η Τουρκία ορίζει ότι η ‘ΑΟΖ’ της θα πρέπει να συνυπάρχει με την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα της, βασιζόμενη στις σχετικές διαστάσεις παρακείμενων ακτών, πράγμα που πλήττει πλήρως τα νησιά. Είναι μια περίεργη ερμηνεία που δεν αναφέρεται από καμία άλλη χώρα και δεν είναι σύμφωνη με τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία κυρώθηκε από 167 χώρες αλλά όχι την Τουρκία.

Η Τουρκία φαίνεται να επιλέγει αυτά που τη συμφέρουν, καθώς έχει χρησιμοποιήσει τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, για να οριοθετήσει την ‘ΑΟΖ’ της στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά δεν τις δέχεται στη Μεσόγειο. Αυτό μπορεί να αμφισβητηθεί στο πλαίσιο του εθιμικού διεθνούς δικαίου» συμπλήρωσε ο κ. Έλληνας, ο οποίος διετέλεσε και εκτελεστικός πρόεδρος της Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΚΡΕΤΥΚ).

Θέση ισχύος

Ερωτηθείς γιατί η Τουρκία προχώρησε στη συμφωνία με τη Λιβύη μετά τις επιθετικές ενέργειες στην ΑΟΖ της Κύπρου, ο κ. Έλληνας ανέφερε ότι κατά πάσα πιθανότητα, η Άγκυρα προσπαθεί να δημιουργήσει μία θέση ισχύος από την οποία τελικά θα αρχίσει διαπραγματεύσεις. «Αλλά και ως αντίδραση στην ολοένα και επεκτεινόμενη συνεργασία ανάμεσα σε όλες σχεδόν τις υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Δεν θέλει να μείνει έξω από το ενεργειακό παιγνίδι της περιοχής. 

Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας δεν έχουν διεθνώς αναγνωρισμένη νομική βάση» πρόσθεσε, επισημαίνοντας παράλληλα πως, «δεδομένου ότι η UNCLOS δεν επιβάλλεται νομικά έναντι κράτους που δεν την έχει υπογράψει και δεν την έχει επικυρώσει, ο τρόπος επίλυσης των διαφορών μπορεί τελικά να γίνει μέσω διαπραγματεύσεων ή διαιτησίας, βάσει διεθνώς αναγνωρισμένου νόμου και δικαστηρίων, και όχι με επιθετικές ενέργειες όπως επιδιώκει η Τουρκία».

Η Ελλάδα συμφωνεί;

Σημειώνεται, τέλος, ότι αναφορικά με την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να προσφύγει στη Χάγη εναντίον της Τουρκίας, ο κ. Έλληνας θεωρεί μεν ορθή την απόφαση, ωστόσο διερωτάται κατά πόσο είναι σύμφωνη η Ελλάδα με αυτή την κίνηση. «Στα διεθνή δικαστήρια οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται μόνον βάσει νομικών και γεωλογικών σημείων, αλλά και βάσει πολιτικών συσχετισμών. Και η Ελλάδα φοβάται μήπως πάρει δικαιώματα η Τουρκία στο Αιγαίο» κατέληξε.

Δεν υπάρχει φ.α.

Ο κ. Έλληνας σημείωσε, ακόμα, ότι η Τουρκία -με τις επιθετικές της κινήσεις και ενέργειες- προετοιμάζεται για τις διαπραγματεύσεις που κάποτε θα έρθουν. «Εκεί όπου η Τουρκία διενεργεί γεωτρήσεις στην Κύπρο, εκτός του ότι παρανομεί, δεν υπάρχει φυσικό αέριο. Γιατί τις κάνει τότε; Για να τα διεκδικήσει όταν θα μπουν τα θέματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η συμφωνία με τη Λιβύη δεν έχει γίνει επίσημη -η λιβυκή Βουλή δεν την έχει εγκρίνει- αλλά αυτό δεν έχει σημασία για την Τουρκία, διότι την αρκεί αυτό το χαρτί το υπογεγραμμένο με τη συμφωνημένη γραμμή, δηλαδή την ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. 

Και θα μπει σε διαπραγματεύσεις με αυτές τις διεκδικήσεις. Εάν δεν γίνουν διαπραγματεύσεις, θα κάνει ό,τι κάνει και στην Κύπρο, δηλαδή γεωτρήσεις που δεν μπορεί να μην βασίζονται πάνω σε πραγματικά γεωλογικά δεδομένα, αλλά δημιουργούνται τετελεσμένα» είπε. Όπως εξήγησε ο Χαράλαμπος Έλληνας, το φυσικό αέριο στην Κύπρο δεν βρίσκεται στις περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία. «Το φυσικό αέριο στην Κύπρο είναι κοντά στη γραμμή που διαχωρίζει την κυπριακή ΑΟΖ με την αιγυπτιακή, καθώς και κοντά στην Κρήτη – όχι στην περιοχή που διεκδικεί η Τουρκία μέσω της συμφωνίας με τη Λιβύη. Σε αυτές τις περιοχές υπάρχουν οι μεγαλύτερες πιθανότητες να ανακαλυφθεί φυσικό αέριο» διευκρίνισε.

Θα συνεχιστεί το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Εφόσον οι γεωτρήσεις θα γίνονται σε περιοχές που δεν διεκδικεί η Τουρκία, οι γεωτρήσεις θα συνεχιστούν. H ExxonMobil δεν έχει πρόβλημα, διότι στο δικό της θαλάσσιο τεμάχιο η Τουρκία δεν έχει καμία διεκδίκηση, πιστεύει ότι ανήκει στην Αίγυπτο. Η ΤΟΤΑL και η ΕΝΙ, εάν δοκιμάσουν να κάνουν γεώτρηση στο «7», κοντά στις περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία, θα έχουν προβλήματα. Για παράδειγμα στο «3» αποκλείεται να γίνει γεώτρηση, διότι εάν δοκιμάσουμε θα επέμβει η Τουρκία όπως έχει ξαναγίνει. Όμως, τα καλά μπλοκ είναι εκείνα που δεν διεκδικεί η Τουρκία, όπως το «10» της ExxonMobil. Γενικά, δεν σημαίνει ότι η Τουρκία δεν θα δυσκολέψει τις γεωτρήσεις, αλλά δεν πιστεύω ότι θα επέμβει.

Αυτό μάς δίνει μια ανάσα ανακούφισης;

Όχι. Η Τουρκία το έχει κάνει ξεκάθαρο ότι ασχέτως με το πού βρίσκονται τα θαλάσσια τεμάχια, το φυσικό αέριο της κυπριακής ΑΟΖ ανήκει και στους Τ/Κ. Επομένως, ακόμα και να χωριστεί η Κύπρος σε δύο κράτη, η Τουρκία δεν θα δεχθεί λύση που θα λέει ότι η ΑΟΖ στον νότο ανήκει στους Ε/Κ και η ΑΟΖ στον βορρά στους Τ/Κ. Δεν υπάρχει φυσικό αέριο στο βόρειο τμήμα της Κύπρου και το ξέρει. Επιπλέον, η Τουρκία παρακολουθεί τις εξελίξεις και κάνει μακροχρόνιους σχεδιασμούς. Ξέρει ότι αυτή τη στιγμή οι αγορές φυσικού αερίου είναι προβληματικές. 

Εμείς νομίζουμε ότι θέλει να έρθει να μας πάρει το φυσικό μας αέριο. Να μας πάρει τι; Άμα δεν αξίζει σχεδόν τίποτε, τι μας πάρει; Ακόμα και αυτό που συζητείται για αγωγό φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Τουρκία, μετά τη λύση του Κυπριακού, δεν είμαι σίγουρος ότι η Άγκυρα θα θέλει να αγοράσει κυπριακό φυσικό αέριο, διότι έχει φθηνό ρωσικό. Δεν πρόκειται η Τουρκία να αγοράσει ακριβότερο φυσικό αέριο, μόνον και μόνον επειδή βρήκαμε λύση του Κυπριακού. Θα το αγοράσει εάν της συμφέρει οικονομικά. Και υπάρχει μια ερώτηση για εμάς, αλλά και για την Ελλάδα. Τούτα που κάνουμε αξίζουν τον κόπο; Δηλαδή, μπαίνουμε σε αντιπαραθέσεις, αλλά ποιος είναι ο σκοπός; 

Διότι εάν το φυσικό αέριο, όπως λέω εγώ, δυσκολευόμαστε να το πουλήσουμε, ή ακόμα και εάν το πουλήσουμε οι τιμές θα είναι χαμηλές, άρα και τα κέρδη μας θα είναι χαμηλά, δεν θα γίνουμε πλούσιοι. Γιατί, λοιπόν, κάνουμε αυτά που κάνουμε, και δεν έχουμε το Κυπριακό ως προτεραιότητα, δεν βρίσκουμε μια λύση, χωρίς το φυσικό αέριο στη μέση;

(της Κατερίνας Ηλιάδη, "Πολίτης")