Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και το άλμα σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο

Καθώς αυξάνονται οι κίνδυνοι για την πρόκληση νέων συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου συνέχισαν την Παρασκευή να κινούνται ανοδικά, γεγονός που απειλεί να αποσταθεροποιήσει την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και κατ’ επέκταση την οικονομική ανάπτυξη.


Ξεκάθαρη ένδειξη της αποστροφής του επενδυτικού κινδύνου αποτέλεσε η άνοδος του χρυσού στα τέλη της εβδομάδας κοντά στα 2.000 δολάρια την ουγκιά, με την απαισιοδοξία να εξαπλώνεται σε κάθε πτυχή των αγορών. O νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου στα 140 δολάρια το βαρέλι και να φέρει τον κόσμο στα πρόθυμα της ύφεσης, δήλωσε ο Κρίπτι Γκούπτα, επικεφαλής οικονομικών ερευνών της Allianz Trade, στο τηλεοπτικό δίκτυο του Bloomberg.

Σημάδια για μια εξάπλωση του πολεμικού μετώπου ανάμεσα στη Χαμάς -η οποία θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε- και το Ισραήλ ήταν διάσπαρτα προς τα τέλη της εβδομάδας. Ένα αντιτορπιλικό των ΗΠΑ στη Ερυθρά Θάλασσα αναχαίτισε πυραύλους των Χούθι στην Υεμένη με πιθανό στόχο το Ισραήλ.

Εκτός του πολεμικού μετώπου στη Λωρίδα της Γάζας, όπου δεν είχε περάσει παροχή ανθρωπιστική βοήθεια από τη Ράφα της Αιγύπτου έως και την Παρασκευή, ο ισραηλινός στρατός  ανακοίνωσε πως έπληξε στόχους της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο. Το Ισραήλ έδωσε, επίσης, εντολή σε 22.000 πολίτες για την εκκένωση της πόλης Κιριάτ Σμονά, η οποία βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Λίβανο, ενώ επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη αναφέρθηκαν σε βάσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ.

Απευθυνόμενος στην κνεσέτ, δηλαδή το εβραϊκό κοινοβούλιο, ο υπουργός Αμύνης του Ισραήλ, Ιωάβ Γκαλάντ, έκανε λόγο την Παρασκευή για μια νέα πραγματικότητα στην εθνική ασφάλεια του Ισραήλ που θα σημαδέψει την 3η και τελική φάση του πολέμου με την Χαμάς. Αν και το Σάββατο έχει προγραμματιστεί σύνοδος στο Κάιρο για την αποτροπή μιας ευρείας ανάφλεξης στην Μέση Ανατολή, όπου θα συμμετέχουν κράτη του αραβικού και του δυτικού κόσμου, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά αμφίβολο.

Κάτω από αυτήν την τεταμένη γεωπολιτική ατμόσφαιρα, η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ κινείται πια στα 93 δολάρια το βαρέλι από τα 84 δολάρια που ίσχυαν λίγο πριν τις αιματηρές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Παρομοίως, η τιμή του αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ φλερτάρει με τα 90 δολάρια το βαρέλι όταν κυμαίνονταν στα 80 δολάρια περίπου προ δεκαπενθημέρου.  Εν ολίγοις, το κόστος του μαύρου χρυσού έχει υποστεί μια ανατίμηση της τάξεως του 10% σε μια περίοδο που η προσφορά είναι ήδη περιορισμένη λόγω των μειώσεων στην παραγωγή από τη Σαουδική και των εξαγωγών από τη Ρωσία.

Ο κρίσιμος ρόλος των Στενών του Ορμούζ

Παράλληλα, η τιμές του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά TTF έχουν αναρριχηθεί 35% μέσα σε αυτό το διάστημα, ξεπερνώντας τα 51 δολάρια τη μεγαβατώρα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης την Παρασκευή. Οι μεγαλύτεροι φόβοι για την επάρκεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) πηγάζουν από τον κίνδυνο εμπλοκής του Ιράν, το οποίο στηρίζει τόσο τη Χαμάς, όσο και τη Χεζμπολάχ. Σε ένα τέτοιο ακραίο σενάριο θα μπορούσε να παρεμποδίσει τη διέλευση των εμπορικών πλοίων μέσα από τα Στενά του Ορμούζ, απ’  όπου περνά το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και το 25% του LNG, αντίστοιχα.

Με τις εναλλακτικές διόδους να είναι ελάχιστες, το Κατάρ θα βρεθεί σε δεινή θέση καθώς δεν θα μπορεί να διοχετεύσει την παραγωγή του σε LNG στις διεθνείς αγορές. «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ισοζύγιο LNG θα ήταν μια πιθανή κλιμάκωση με τη συμμετοχή του Ιράν που θα προκαλούσε εντάσεις στα Στενά του Ορμούζ», αναφέρει σε έκθεση η Energy Aspects. Μέχρι στιγμής, ο πόλεμος της Χαμάς με το Ισραήλ έχει οδηγήσει στο κλείσιμο μονάδας LNG που προμηθεύει την Αίγυπτο, με κίνδυνο να υπάρξει μείωση των εξαγωγών από εκεί που, όμως, δεν αντιπροσωπεύουν μεγάλο ποσοστό των προμηθειών που δέχεται η Ευρώπη.