Εάν οι υποψίες πολλών στην αγορά πετρελαίου αποδειχθούν αληθινές, στον "πόλεμο" μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας θα επιβιώσει ο ισχυρότερος.
Στο βασίλειο πιστεύουν ότι η ελεύθερη αγορά θα αυτορρυθμιστεί. Εάν ανησυχούν για τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, δεν το δείχνουν. "Δεν μας ανησυχούν οι τιμές στα 30 δολ. το βαρέλι", δήλωσε στις 16 Μαρτίου ο Khalid Al-Dabbagh, οικονομικός διευθυντής της κρατικής Saudi Arabian Oil Co. "Η Saudi Aramco μπορεί να αντέξει πολύ χαμηλές τιμές για πολύ καιρό, ιδιαίτερα συγκριτικά με άλλους στον κλάδο".
Καθώς οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούσαν ραγδαία εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας του κορονοϊού στην Κίνα, το Ριάντ στη συνάντηση του ΟΠΕΚ στη Βιέννη πίεζε τη Μόσχα να αυξήσει τις περικοπές στην παραγωγή που είχαν εφαρμόσει από κοινού στα τέλη του 2019. Η επιπλέον μείωση της παραγωγής μόλις κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως θα αρκούσε για να επέλθει ισορροπία στην αγορά, υποστήριζε ο πρίγκιπας Abdulaziz. Σχεδόν όλοι στη συμμαχία του ΟΠΕΚ+ συμφώνησαν μαζί του, αλλά όχι ο Ρώσος υπουργός Novak.
Η προσφορά πετρελαίου και οι προοπτικές για τη ζήτηση, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός στη συνάντηση της Βιέννης, ήταν ασαφείς − καλύτερα να διατηρηθούν οι τρέχουσες περικοπές για άλλο ένα τρίμηνο. Η Μόσχα θεωρούσε ότι οι περικοπές παραγωγής και οι υψηλότερες τιμές απλώς τροφοδοτούν τη σχιστολιθική βιομηχανία των ΗΠΑ. Αντ’ αυτού, είχε έρθει η ώρα για χαμηλότερες τιμές.
Με τις συνομιλίες στη Βιέννη σε αδιέξοδο, ο πρίγκιπας Abdulaziz έδωσε τελεσίγραφο: Αποδεχτείτε τις περικοπές παραγωγής, ειδάλλως το Ριάντ θα εγκαταλείψει συνολικά τη συμφωνία, απελευθερώνοντας ένα "κύμα" επιπλέον πετρελαίου. Ο Novak δεν έκανε πίσω στο τελεσίγραφο, το οποίο πολλοί θεώρησαν μπλόφα, και αποχώρησε από τη συνάντηση. Όταν έφυγε από το κτίριο του ΟΠΕΚ, πέρασε στην αντεπίθεση: Από την 1η Απριλίου κάθε χώρα-μέλος του ΟΠΕΚ+ θα είναι ελεύθερη να παράγει πετρέλαιο κατά βούληση.
Το σοκ στην αγορά γίνεται ακόμα και σήμερα αισθητό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ορισμένων traders και συμβούλων, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, υποχωρώντας περίπου κατά 10% σε σχέση με πέρυσι, στη μεγαλύτερη πτώση που σημειώθηκε ποτέ.
Το βασίλειο φαίνεται να είχε προετοιμαστεί ακριβώς για αυτήν τη στιγμή εδώ και αρκετές εβδομάδες. Για τους Σαουδάραβες το σχόλιο του Novak ήταν απλώς το πράσινο φως για να αυξήσουν την παραγωγή της χώρας.
Η Saudi Aramco προχώρησε στη μεγαλύτερη μείωση των τελευταίων 30 ετών στις τιμές της, προσφέροντας πρωτοφανείς εκπτώσεις στους πελάτες της, μεταξύ των οποίων η Exxon Mobil, η BP και η Chevron. Η Aramco δεσμεύτηκε επίσης να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή, έως και κατά 25%, παράγοντας την ποσότητα-ρεκόρ των άνω των 12 εκατ. βαρελιών ημερησίως.
Το αργό πετρέλαιο Brent στις 8 Μαρτίου υποχώρησε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα κατά περισσότερο από 30%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη "βουτιά" από τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991. Στις αρχές Ιανουαρίου το Brent είχε ενισχυθεί πάνω από τα 70 δολ. το βαρέλι, ενώ τώρα έχει υποχωρήσει κάτω από τα 30 δολ. Η πτώση των τιμών ήρθε σε μια ήδη τεταμένη περίοδο: Η οικονομική ανάπτυξη φαινόταν ασταθής εν όψει των επιπτώσεων του νέου κορονοϊού. Όταν η τιμή του πετρελαίου βυθίστηκε, προκάλεσε ένα φαινόμενο ντόμινο στην παγκόσμια αγορά μετοχών και χρέους.
Ο απώτερος στόχος Κρεμλίνου και Ριάντ
Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι δεν του προκαλεί έκπληξη η πτώση των τιμών και δεν βλέπει την ανάγκη να συναντηθεί με τον ΟΠΕΚ. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο "πόλεμος" των τιμών δίνει στη Μόσχα κάτι που ήθελε εδώ και καιρό: αναγκάζει τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου να ανακοινώσουν μεγάλες περικοπές δαπανών.
Το Ριάντ, από την πλευρά του, έχει εμμονή με μια αγορά ενέργειας που θα διαμορφώνεται από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Στο prospectus της IPO το 2019 η Aramco προειδοποίησε ότι η ζήτηση πετρελαίου μπορεί να φτάσει στο υψηλότερο σημείο της μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Οι Σαουδάραβες μπορεί να επιλέγουν μια εντελώς νέα στρατηγική. Ως ιδιοκτήτες ενός τεράστιου γεωλογικού πετρελαϊκού "θησαυρού", θα μπορούσαν να κινηθούν έτσι ώστε να πουλήσουν τα αποθέματά τους πιο γρήγορα και να αποφύγουν να μείνουν με ένα περιουσιακό στοιχείο που ολοένα θα χάνει αξία.
Η προσέγγιση αυτή έχει πλεονεκτήματα. Θα εξασφάλιζε ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο για το αργό πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας, καθώς οι παραγωγοί υψηλότερου κόστους θα πετάγονταν έξω από την αγορά. Οι χαμηλότερες τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν επίσης να επιβραδύνουν την υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών, ιδιαίτερα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που κατασκευάζει η Tesla Inc., και άλλων. Και αν η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μπορέσουν να οδηγήσουν αρκετούς ανταγωνιστές εκτός αγοράς, ίσως η αγορά πετρελαίου να γίνει και πάλι σφιχτή.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει
Αλλά αυτή η στρατηγική για την τόνωση των εσόδων ενέχει επίσης τεράστιο κίνδυνο. Η υψηλότερη παραγωγή, σε συνδυασμό με την ασθενέστερη ζήτηση, είναι μια "συνταγή" για χαμηλές τιμές. Εάν την ακολουθήσει το βασίλειο, και τα υπόλοιπα μέλη του ΟΠΕΚ θα υιοθετήσουν ανάλογες στρατηγικές, "πλημμυρίζοντας" την αγορά με ακόμα περισσότερο αργό πετρέλαιο και πιέζοντας ακόμα χαμηλότερα τις τιμές. Η Σαουδική Αραβία ίσα που μπορεί να το αντέξει αυτό οικονομικά.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ριάντ χρειάζεται τις τιμές πετρελαίου περίπου στα 80 δολ. το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του. Χωρίς υψηλές τιμές, η Σαουδική Αραβία θα αρχίσει να παρουσιάζει μεγάλα και επαναλαμβανόμενα ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών της, θέτοντας σε κίνδυνο την ισοτιμία μεταξύ του νομίσματός της, του ριάλ, και του δολαρίου ΗΠΑ. Από τότε που έγινε de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν προχώρησε σε μια σειρά επικίνδυνων οικονομικών και πολιτικών κινήσεων −η αλλαγή της πετρελαϊκής πολιτικής είναι από τις πιο επικίνδυνες.
Καθώς οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούσαν ραγδαία εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας του κορονοϊού στην Κίνα, το Ριάντ στη συνάντηση του ΟΠΕΚ στη Βιέννη πίεζε τη Μόσχα να αυξήσει τις περικοπές στην παραγωγή που είχαν εφαρμόσει από κοινού στα τέλη του 2019. Η επιπλέον μείωση της παραγωγής μόλις κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως θα αρκούσε για να επέλθει ισορροπία στην αγορά, υποστήριζε ο πρίγκιπας Abdulaziz. Σχεδόν όλοι στη συμμαχία του ΟΠΕΚ+ συμφώνησαν μαζί του, αλλά όχι ο Ρώσος υπουργός Novak.
Η προσφορά πετρελαίου και οι προοπτικές για τη ζήτηση, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός στη συνάντηση της Βιέννης, ήταν ασαφείς − καλύτερα να διατηρηθούν οι τρέχουσες περικοπές για άλλο ένα τρίμηνο. Η Μόσχα θεωρούσε ότι οι περικοπές παραγωγής και οι υψηλότερες τιμές απλώς τροφοδοτούν τη σχιστολιθική βιομηχανία των ΗΠΑ. Αντ’ αυτού, είχε έρθει η ώρα για χαμηλότερες τιμές.
Με τις συνομιλίες στη Βιέννη σε αδιέξοδο, ο πρίγκιπας Abdulaziz έδωσε τελεσίγραφο: Αποδεχτείτε τις περικοπές παραγωγής, ειδάλλως το Ριάντ θα εγκαταλείψει συνολικά τη συμφωνία, απελευθερώνοντας ένα "κύμα" επιπλέον πετρελαίου. Ο Novak δεν έκανε πίσω στο τελεσίγραφο, το οποίο πολλοί θεώρησαν μπλόφα, και αποχώρησε από τη συνάντηση. Όταν έφυγε από το κτίριο του ΟΠΕΚ, πέρασε στην αντεπίθεση: Από την 1η Απριλίου κάθε χώρα-μέλος του ΟΠΕΚ+ θα είναι ελεύθερη να παράγει πετρέλαιο κατά βούληση.
Το σοκ στην αγορά γίνεται ακόμα και σήμερα αισθητό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ορισμένων traders και συμβούλων, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, υποχωρώντας περίπου κατά 10% σε σχέση με πέρυσι, στη μεγαλύτερη πτώση που σημειώθηκε ποτέ.
Το βασίλειο φαίνεται να είχε προετοιμαστεί ακριβώς για αυτήν τη στιγμή εδώ και αρκετές εβδομάδες. Για τους Σαουδάραβες το σχόλιο του Novak ήταν απλώς το πράσινο φως για να αυξήσουν την παραγωγή της χώρας.
Η Saudi Aramco προχώρησε στη μεγαλύτερη μείωση των τελευταίων 30 ετών στις τιμές της, προσφέροντας πρωτοφανείς εκπτώσεις στους πελάτες της, μεταξύ των οποίων η Exxon Mobil, η BP και η Chevron. Η Aramco δεσμεύτηκε επίσης να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή, έως και κατά 25%, παράγοντας την ποσότητα-ρεκόρ των άνω των 12 εκατ. βαρελιών ημερησίως.
Το αργό πετρέλαιο Brent στις 8 Μαρτίου υποχώρησε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα κατά περισσότερο από 30%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη "βουτιά" από τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991. Στις αρχές Ιανουαρίου το Brent είχε ενισχυθεί πάνω από τα 70 δολ. το βαρέλι, ενώ τώρα έχει υποχωρήσει κάτω από τα 30 δολ. Η πτώση των τιμών ήρθε σε μια ήδη τεταμένη περίοδο: Η οικονομική ανάπτυξη φαινόταν ασταθής εν όψει των επιπτώσεων του νέου κορονοϊού. Όταν η τιμή του πετρελαίου βυθίστηκε, προκάλεσε ένα φαινόμενο ντόμινο στην παγκόσμια αγορά μετοχών και χρέους.
Ο απώτερος στόχος Κρεμλίνου και Ριάντ
Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι δεν του προκαλεί έκπληξη η πτώση των τιμών και δεν βλέπει την ανάγκη να συναντηθεί με τον ΟΠΕΚ. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο "πόλεμος" των τιμών δίνει στη Μόσχα κάτι που ήθελε εδώ και καιρό: αναγκάζει τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου να ανακοινώσουν μεγάλες περικοπές δαπανών.
Το Ριάντ, από την πλευρά του, έχει εμμονή με μια αγορά ενέργειας που θα διαμορφώνεται από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Στο prospectus της IPO το 2019 η Aramco προειδοποίησε ότι η ζήτηση πετρελαίου μπορεί να φτάσει στο υψηλότερο σημείο της μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Οι Σαουδάραβες μπορεί να επιλέγουν μια εντελώς νέα στρατηγική. Ως ιδιοκτήτες ενός τεράστιου γεωλογικού πετρελαϊκού "θησαυρού", θα μπορούσαν να κινηθούν έτσι ώστε να πουλήσουν τα αποθέματά τους πιο γρήγορα και να αποφύγουν να μείνουν με ένα περιουσιακό στοιχείο που ολοένα θα χάνει αξία.
Η προσέγγιση αυτή έχει πλεονεκτήματα. Θα εξασφάλιζε ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο για το αργό πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας, καθώς οι παραγωγοί υψηλότερου κόστους θα πετάγονταν έξω από την αγορά. Οι χαμηλότερες τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν επίσης να επιβραδύνουν την υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών, ιδιαίτερα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που κατασκευάζει η Tesla Inc., και άλλων. Και αν η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μπορέσουν να οδηγήσουν αρκετούς ανταγωνιστές εκτός αγοράς, ίσως η αγορά πετρελαίου να γίνει και πάλι σφιχτή.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει
Αλλά αυτή η στρατηγική για την τόνωση των εσόδων ενέχει επίσης τεράστιο κίνδυνο. Η υψηλότερη παραγωγή, σε συνδυασμό με την ασθενέστερη ζήτηση, είναι μια "συνταγή" για χαμηλές τιμές. Εάν την ακολουθήσει το βασίλειο, και τα υπόλοιπα μέλη του ΟΠΕΚ θα υιοθετήσουν ανάλογες στρατηγικές, "πλημμυρίζοντας" την αγορά με ακόμα περισσότερο αργό πετρέλαιο και πιέζοντας ακόμα χαμηλότερα τις τιμές. Η Σαουδική Αραβία ίσα που μπορεί να το αντέξει αυτό οικονομικά.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ριάντ χρειάζεται τις τιμές πετρελαίου περίπου στα 80 δολ. το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του. Χωρίς υψηλές τιμές, η Σαουδική Αραβία θα αρχίσει να παρουσιάζει μεγάλα και επαναλαμβανόμενα ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών της, θέτοντας σε κίνδυνο την ισοτιμία μεταξύ του νομίσματός της, του ριάλ, και του δολαρίου ΗΠΑ. Από τότε που έγινε de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν προχώρησε σε μια σειρά επικίνδυνων οικονομικών και πολιτικών κινήσεων −η αλλαγή της πετρελαϊκής πολιτικής είναι από τις πιο επικίνδυνες.
