Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2019

Η Επίμονη Παρουσία των Υδρογονανθράκων στην Ενεργειακή Μετάβαση

Καθώς η κλιματική αλλαγή και τα μέτρα για την αντιμετώπισή της τείνουν να κυριαρχήσουν στην χάραξη ενεργειακής πολιτικής, έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι τόσο το πετρέλαιο όσο και το φυσικό αέριο πρόκειται σύντομα να εκλείψουν από το ενεργειακό μίγμα των περισσότερων κρατών, με τις ενεργειακές μας ανάγκες πολύ σύντομα να καλύπτονται αποκλειστικά από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Είναι δε τόσο διαδεδομένη αυτή η άποψη, ώστε σε ορισμένα κράτη -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος- όψιμοι περιβαλλοντολόγοι να φωνάζουν και απαιτούν εδώ και τώρα να σταματήσει πλήρως και δια παντός κάθε έρευνα και προσπάθεια, σε ξηρά και θάλασσα, για την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Αγνοώντας επιδεικτικά και άνευ ουδενός λογικού επιχειρήματος ότι η "ενεργειακή μετάβαση" σε ένα περιβάλλον με καθαρά καύσιμα προϋποθέτει την απανθρακοποίηση μέσω της ευρύτερης χρήσης φυσικού αερίου το οποίο, σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες διεθνών οργανισμών και αναγνωρισμένων think tanks θα αποτελέσει το καύσιμο επιλογής (fuel of choice) τα επόμενα χρόνια.

Η πρόσφατα δημοσιευθείσα ετήσια μελέτη της BP, το BP Energy Outlook 2019, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική ως προς το ρόλο τόσο του αερίου, όσο και του πετρελαίου, σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ, κατά την περίοδο της ενεργειακής μετάβασης. Με την εν λόγω μελέτη να διευκρινίζει από την αρχή ότι η βασική πρόκληση της εποχής μας παραμένει η ανάγκη για ικανοποίηση της αυξανόμενης ενεργειακής ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο και η συμμόρφωση με τους στόχους για μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου (carbon emissions).

Έτσι, σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη και στα δύο βασικά σενάρια που εξετάζει, το evolving transition και το rapid transition, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παραμένουν βασικοί πυλώνες του συστήματος ενεργειακής τροφοδοσίας του πλανήτη με εντυπωσιακή, όμως, αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ.



 Στο μεν evolving transition scenario, η συνολική παγκόσμια ενεργειακή κατανάλωση από τα 13,511 Mtoe το 2017 προβλέπεται ότι θα φθάσει τα 17,866 Mtoe το 2040 με τα ποσοστά πετρελαίου, φυσικού αερίου και ΑΠΕ να διαμορφώνονται στα 27%, 26% και 15% αντίστοιχα. Ενώ στο rapid transition scenario, όπου προβλέπεται μια πλέον γρήγορη μετάβαση σε καθαρά καύσιμα, η παγκόσμια συνολική κατανάλωση το 2040 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα στα 16,390 Mtoe με τα ποσοστά πετρελαίου, φυσικού αερίου και ΑΠΕ να διαμορφώνονται στα 23%, 26% και 29% αντίστοιχα.

Με το φυσικό αέριο να αποτελεί σταθερή επιλογή και στα δύο σενάρια, ενώ η χρήση άνθρακα υποχωρεί εντυπωσιακά στο 20% και στο 7% αντίστοιχα και στα δύο σενάρια. Το διάγραμμα που ακολουθεί απεικονίζει την μετάβαση σε ένα μίγμα χαμηλότερου άνθρακα και αυξημένης χρήσης ΑΠΕ και φυσικού αερίου στην περίπτωση του evolving transition scenario.



Και ενώ το σενάριο για την ενεργειακή μετάβαση, όπως το παρουσιάζει η τελευταία μελέτη της BP, μπορεί να θεωρηθεί ότι εκπροσωπεί συγκεκριμένα συμφέροντα προερχόμενο από μία κατά βάση πετρελαϊκή εταιρεία, δεν έχουμε παρά να συμβουλευτούμε την πλέον πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, του ΙΕΑ, το World Energy Outlook 2018, όπου και εδώ στο New Policies Scenario (το οποίο αντιστοιχεί στο Evolving Transition Scenario της ΒΡ), τα μερίδια για πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ΑΠΕ για το 2040 παρουσιάζονται ως 28,8%, 24,9% και 13,7% αντίστοιχα, δηλ. της ίδιας τάξης μεγέθους με αυτά της μελέτης της BP.

Αλλά και στο πιο προχωρημένο σενάριο του ΙΕΑ, αυτό του Sustainable Development, όπου επιδιώκεται μια πλέον γρήγορη μετάβαση σε ένα απανθρακοποιημένο περιβάλλον, τα ποσοστά συμμετοχής για πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ΑΠΕ διαμορφώνονται στα 23%, 25% και 30,3% αντίστοιχα, παρουσιάζοντας πολλές ομοιότητες με το rapid transition scenario της ΒΡ.

Τόσο η μελέτη της ΒΡ, όσο και το Outlook του ΙΕΑ, μάς βοηθούν να αντιληφθούμε την δυναμική της διαρκώς εξελισσόμενης ενεργειακής κατάστασης και της κατεύθυνσης προς την οποία αυτή οδεύει τα επόμενα 20 με 30 χρόνια, όπου πετρέλαιο και φυσικό αέριο εξακολουθούν να παραμένουν βασικές συνιστώσες του όλου ενεργειακού συστήματος, παρά την εντυπωσιακή διείσδυση των ΑΠΕ στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα.

Όπως έχουμε εξηγήσει κατ´ επανάληψη στο παρελθόν, μέσω της στήλης, μπορεί σε απόλυτα μεγέθη να παρατηρούμε μια άνευ προηγούμενου αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ (όπου το 2040 αυτές καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτροπαραγωγής, πάνω από 30%), με παράλληλη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης.

Όμως, ταυτόχρονα αυξάνεται η συνολική παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας, έτσι που οι κλασικοί υδρογονάνθρακες να καλούνται να καλύψουν το μεγάλο όγκο της ζήτησης.

Για αυτό οι επενδύσεις στην έρευνα για τη ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, που πραγματοποιούνται από τις εταιρείες σε διαρκή βάση, πρέπει να αποτελέσουν σταθερή επιδίωξη σε κάθε μορφής ενεργειακή πολιτική και προγραμματισμό που αποβλέπει στην κάλυψη των ενεργειακών μας αναγκών σε βάθος χρόνου.