Κυρίαρχο ερώτημα στη χρονική συγκυρία που διανύουμε είναι το αν αποδίδεται η φετινή έντονη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου διεθνώς σε συγκυριακούς ή σε δομικούς παράγοντες.
Δεδομένου του ότι το φυσικό αέριο συμπαρασύρει και τις τιμές του ηλεκτρισμού, αξίζει να εξετάσει κανείς την εικόνα στην παραγωγή του.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΙΕΑ για τις επενδύσεις στην ενέργεια, η άνοδος της ζήτησης για φυσικό αέριο φέτος είναι υψηλή και δεν συμβαδίζει με την εξέλιξη στη νέα παραγωγή αερίου και LNG, η οποία υπέστη πτώση το 2020 εξαιτίας της πανδημίας. Ταυτόχρονα, υπάρχουν έντονες γεωγραφικές παράμετροι που επηρεάζουν την εξίσωση.
Μιλώντας για την παραγωγή φυσικού αερίου μιλάμε πρώτον για έργα τα οποία συνοδεύουν το πετρέλαιο και ως εκ τούτου εξαρτώνται από τις συνολικές επενδύσεις υδρογονανθράκων και δεύτερον για έργα που αφορούν αποκλειστικά το LNG.
Στην πρώτη περίπτωση, παρατηρείται σημαντική διάβρωση των επενδύσεων τα τελευταία χρόνια. Η παραγωγή είχε ήδη μειωθεί σημαντικά πριν την πανδημία και έφτασε σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά τη διάρκειά της. Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζονται οι παραγωγικές επενδύσεις των μεγάλων ιδιωτικών και κρατικών πετρελαϊκών τα τελευταία χρόνια:
Η γενική τάση είναι σαφώς πτωτική, ενώ παρατηρείται και μια στροφή από τις ιδιωτικές προς τις κρατικές εταιρείες. Το γεγονός αυτό αποδίδεται σε δύο λόγους: Αφενός την ευρύτερη στροφή προς τις πράσινες τεχνολογίες και τις σχετικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι ιδιωτικοί όμιλοι για αποεπένδυση από αυτού του είδους τα έργα. Επίσης, αξίζει να αναφερθούμε και στην περίπτωση της σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ, όπου πέρυσι όλες οι εταιρείες αναγκάστηκαν να προβούν σε δραστικές περικοπές δαπανών και φέτος παρά την άνοδο των τιμών επιλέγουν να αποπληρώσουν τα χρέη τους παρά να επενδύσουν σε νέες γεωτρήσεις με αποτέλεσμα μια ασθενή άνοδο της παραγωγής αυτού του είδους.
Όσον αφορά το LNG, ο ΙΕΑ αναφέρει ότι το 2019 ο αριθμός των νέων έργων έφτασε σε επίπεδα-ρεκόρ με 100 νέα δις. κ.μ. και στη συνέχεια το 2020 ολοκληρώθηκε μόλις ένα νέο έργο. Πέρυσι οι επενδύσεις υποχώρησαν κατά το ένα τρίτο, αλλά φέτος προβλέται να αυξηθούν κατά δύο τρίτα στα 23 δις. δολάρια. Τα συνολικά υπό σχεδιασμό ή ανάπτυξη έργα διεθνώς για παραγωγή LNG εκτιμώνται σε 200 εκατ. τόνους ετησίως ή 220 δις. κ.μ. Την ίδια στιγμή, αναπτύσσονται διεθνώς τερματικά αεριοποίησης 200 δις. κ.μ.
Η εικόνα στις επενδύσεις και τη νέα παραγωγή LNG αποτυπώνεται στο εξής διάγραμμα:
Μια ακόμη διάσταση στην αγορά του LNG είναι η γεωγραφική, καθώς η Ασία απορρόφησε σχεδόν το σύνολο των διαθέσιμων ποσοτήτων αφήνοντας ένα μικρό μέρος για την Ευρώπη με ότι αυτό συνεπάγεται.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι και η ίδια η Ρωσία αντιμετωπίζει περιορισμούς στην παραγωγή της λόγω προγραμματισμένων συντηρήσεων σε διάφορα έργα και άλλους παράγοντες, γεγονός που κρατάει την παραγωγή και τις εξαγωγές σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η Gazprom αναμένει ότι οι πωλήσεις της προς την Ευρώπη και την Τουρκία φέτος θα ανέλθουν σε 183 δις. κ.μ. από 201 δις. το 2018.