Σε μια συγκυρία όπου τα σύννεφα στον ουρανό της Αν.Μεσογείου πυκνώνουν, η Άγκυρα επιχαίρει με το βραχυκύκλωμα στον GSI, και που δεν είναι καθόλου απίθανη μια ενεργοποίηση του τουρκολυβικού μνημόνιου, με έρευνες σε περιοχές κάτω από τη μέση γραμμή όπως την αντιλαμβάνεται η Αθήνα, η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στα μάτια των ΗΠΑ αποκτά πρωτεύουσα σημασία.
Σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, η κυβέρνηση ετοιμάζεται αύριο να υποδεχτεί τον υπ. Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Σύμβουλου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Ντάγκ Μπέργκαμ, το τάιμινγκ της επίσκεψης του οποίου συμπίπτει με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τα οικόπεδα της Κρήτης και της Ν.Πελοποννήσου. Και μάλλον υποδηλώνει ότι θα πρέπει να θεωρείται σίγουρη η επισημοποίηση σήμερα του ενδιαφέροντος από τη Chevron.
Στο σενάριο που η Chevron κατέβει στο διαγωνισμό, (η διορία για την υποβολή των προσφορών να κλείνει στις 17.00) έχοντας προφανώς εξασφαλίσει τη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης, το τουρκικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» θα υποστεί πλήγμα, όπως και η ουσία του παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου, καθώς το ανατολικό κρητικό τεμάχιο, «Νότια της Κρήτης 2», καλύπτει κατά 20%-25% τη συγκεκριμένη θαλάσσια έκταση.
Σε μια τέτοια περίπτωση καταρρίπτονται και οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης της Τρίπολης, με τους χάρτες που δημοσίευσε, ισχυριζόμενη ότι πρόκειται για περιοχές δικής της δικαιοδοσίας.
Τα παραπάνω δεν αποκλείουν ωστόσο τυχόν κύρωση το επόμενο διάστημα του τουρκολιβυκού μνημονίου από το κοινοβούλιο της Αν.Λιβύης και την ενεργοποίηση του, με τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών ή σε μια πιο ακραία εκδοχή ερευνητικών γεωτρήσεων σε περιοχές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πεδίο έντασης με την Ελλάδα.
Η «αναγέννηση» του Κάθετου Διαδρόμου
Το δεύτερο στοίχημα που θέλει να κερδήσει η Αθήνα είναι να εκμεταλλευθεί τη βαρύτητα που αποδίδει στο Κάθετο Διάδρομο η Ουάσινγκτον, η οποία έχει καταστήσει σαφές στην κυβέρνηση ότι βλέπει τη μεταξύ τους συνεργασία στον τομέα του LNG, ως μια από τις σημαντικότερες διεθνώς.
Τόσο η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκιλφόιλ, όσο και όπως μετέφερε χθες ο κ. Μπέργκαμ στον έλληνα υπουργό Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, έχουν πολύ υψηλά στην ατζέντα τους τον Κάθετο Διάδρομο (Vertical Corridor) μεταφοράς αερίου από την Ελλάδα έως την Ουκρανία, ως το μέσο για την απόλυτη κυριαρχία του αμερικανικού αερίου στη περιοχή.
Στόχος που εντάσσεται φυσικά στη πρόσφατη συμφωνία ΕΕ - ΗΠΑ για τους δασμούς και τον όρο για ετήσιες αγορές αμερικανικών ενεργειακών προιόντων από τους ευρωπαίους αξίας 250 δισ δολ το χρόνο (750 δισ στη τριετία), με το LNG να κατέχει τον πρωτεύοντα ρόλο.
Οι προκλήσεις για τις χώρες διέλευσης
Στη πράξη το ισχυρό αμερικανικό ενδιαφέρον «αναγεννά» τον Vertical Corridor που το τελευταίο διάστημα αντιμετωπίζει ουκ ολίγα προβλήματα, μην έχοντας ακόμη πείσει τους προμηθευτές ότι είναι πιο ανταγωνιστικός για τη μεταφορά αερίου από το Αιγαίο στην Ουκρανία έναντι άλλων φθηνότερων διόδων (μέσω Ουγγαρίας και Πολωνίας).
Την ανάγκη να καταστεί πιο ελκυστικός, ανέδειξε στις χθεσινές δηλώσεις του από το διεθνές ενεργειακό «Gastech Forum» του Μιλάνου και ο κ. Παπασταύρου. «... Πρέπει να υπάρξει ένα οικονομικά αποδοτικό προϊόν που να δίνει τη δυνατότητα το LNG να φτάνει στην Ελλάδα και στη συνέχεια να κινείται βόρεια..», σημείωσε, χωρίς «ο προμηθευτής να χρειάζεται να αντιμετωπίσει πέντε διαφορετικά ρυθμιστικά και φορολογικά συστήματα στις χώρες διέλευσης».
Αναφορά που παραπέμπει στις «παιδικές ασθένειες» που ταλαιπωρούν ακόμη το έργο, από τα αιτήματα των προμηθευτών για περαιτέρω μείωση της ταρίφας και την χρονική επέκταση του προιόντος με την ενιαία τιμή διαμετακόμισης πέραν του Οκτωβρίου, μέχρι την αύξηση της χωρητικότητας της συγκεκριμένης όδευσης με νέες επενδύσεις από τις χώρες της διαδρομής.
Στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ακόμη ο Κάθετος Διάδρομος αναφέρθηκαν από τη πρόσφατη ΔΕΘ και οι επικεφαλής κάποιων TSOs χωρών της περιοχής, αναδεικνύοντας και τη διάσταση των τιμών στις οποίες πωλούν το LNG οι Αμερικανοί παραγωγοί. «Αν πραγματικά θέλουν να κυριαρχήσει το αμερικανικό αέριο στη περιοχή και να εκτοπίσει το ρωσικό θα πρέπει να προβούν με τη σειρά τους σε σημαντικά discounts», όπως έλεγε χαρακτηριστικά συνομιλητής μας και επικεφαλής σημαντικού Διαχειριστή της περιοχής.
Πήρε κεφάλι το αμερικανικό LNG
Τα επίσημα πάντως στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο δείχνουν ότι το 81% των εισαγωγών LNG της Ελλάδας προήλθε από τις ΗΠΑ, όπως είπε χθες ο κ. Παπασταύρου.
Τα ανεπίσημα μάλιστα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για τον Αύγουστο δείχνουν ότι για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, οι εισαγωγές αμερικανικού LNG έχουν πάρει τα σκήπτρα στην εγχώρια αγορά, και αποτελούν πλέον τη νούμερο ένα πηγή προμήθειας, υποσκελίζοντας το ρωσικό.
Τα φορτία που ξεφορτώθηκαν στη Ρεβυθούσα το μήνα Αύγουστο, αντιστοιχούσαν σε 2,75 TWh έναντι 2,57 TWh που μπήκαν στο ελληνικό σύστημα από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (κυρίως ρωσικό, μέσω Σιδηροκάστρου), όπως δείχνουν και τα σχετικά στοιχεία κατανομών του έλληνα Διαχειριστή.
Ταυτόχρονα, το αμερικανικό καύσιμο εμφανίζεται ως η βασική επιλογή των χωρών της ΝΑ Ευρώπης για να καλύψουν την απώλεια των περίπου 14-15 δισ. κυβικών μέτρων κατ’ έτος του ρωσικού φυσικού αερίου που απορροφά η περιοχή μέσω του αγωγού TurkStream, εφόσον υλοποιηθούν τα σχέδια της ΕΕ για σταδιακή κατάργηση όλων των ρωσικών όγκων ως τα τέλη του 2027.
Σύμφωνα με όσα τόνισαν παράγοντες του χώρου σε εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη πρόσφατη ΔΕΘ, το αμερικανικό αέριο μέσω του Κάθετου Διαδρόμου θα μπορούσε να προσφέρει όγκους περίπου 10 δισ κυβικών μέτρων στις χώρες της περιοχής, στα οποία αν προστεθούν τα 7-8 δισ που αναμένεται να παράγει από το 2027 το κοίτασμα Neptun Deep της Ρουμανίας, και οι αυξανόμενοι όγκοι από το Αζερμπαϊτζάν, είναι προφανές ότι οι χαμένες ρωσικές ροές θα καλυφθούν και με το παραπάνω.
Η ναυπηγική βιομηχανία
Το δεύτερο κεφάλαιο στο οποίο λέγεται ότι θα δώσει βάρος η αμερικανική αντιπροσωπεία, υπό τον Νταγκ Μπέργκαμ, αφορά τη ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, τομέας που συνδέεται ευθέως με τις business γύρω από το φυσικό αέριο. Το έκανε σαφές χθες, μιλώντας στο Αθηναικό Πρακτορείο, ο νέος Επιτετραμμένος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζος Χακ, φέρνοντας το παράδειγμα των Ναυπηγείων Ελευσίνας.
«…Στα ναυπηγεία της Ελευσίνας, οι ΗΠΑ, μέσω του Development Finance Corporation (DFC) δέσμευσαν 125 εκατομμύρια για τη βελτίωση των ναυπηγείων, ώστε να είναι σε θέση να εξυπηρετούν πλοία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου και να προμηθεύονται περισσότερο, ιδίως αμερικανικό LNG, μέσω του Κάθετου Διαδρόμου…», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το κάδρο της αμερικανικής παρουσίας στην Ελλάδα, πέραν της πιθανολογούμενης έλευσης της Chevron στο εγχώριο παιχνίδι των υδρογονανθράκων, της υφιστάμενης παρουσίας της ExxonMobil και φυσικά των σχεδίων του Λευκού Οίκου να γίνει η Ελλάδα κόμβος για το US LNG στη περιοχή, συμπληρώνει και η είδηση από τη χθεσινή συνάντηση του έλληνα υπουργού με τον Executive Vice President for Commercial & Strategy και CFO της Conoco Phillips, Andy O’Brian. Το αμερικανικό στέλεχος εξέφρασε το ενδιαφέρον του ομίλου να διερευνήσει -στο άμεσο μέλλον- ευκαιρίες επιχειρηματικής δραστηριότητας για εισαγωγές LNG στην Ελλάδα.
