Το ισχυρό οικονομικό κίνητρο, σε συνδυασμό με την έλλειψη ελέγχων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, έχει οδηγήσει σε έξαρση της παραβατικότητας στην εγχώρια αγορά του υγραερίου κίνησης (LPG), και ιδιαίτερα στην περιοχή της Αττικής.
Αυτό επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, επισημαίνοντας πως ενδεικτικό είναι ότι αυτή τη στιγμή, και σύμφωνα με τις αναρτήσεις της πλατφόρμας παρατηρητηρίου τιμών του υπουργείου Ανάπτυξης (fuelprices.gr), υπάρχουν περισσότερα των 50 πρατηρίων που δηλώνουν λιανική τιμή πώλησης χαμηλότερη των 0,60 ευρώ/λίτρο. Ωστόσο, η τιμή πώλησης του νόμιμου υγραερίου κινητήρων από τα διυλιστήρια είναι τις τελευταίες 20 ημέρες βρίσκεται σταθερά πάνω από το συγκεκριμένο νούμερο.
Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, το στοιχείο αυτό αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα ότι τα εν λόγω πρατήρια διαθέτουν υγραέριο κίνησης στους οδηγούς φθηνότερο από την τιμή χονδρικής των διυλιστηρίων. Κάτι που σημαίνει ότι εκμεταλλεύονται την έλλειψη ελέγχων και στην ουσία πωλούν υγραέριο θέρμανσης αντί για υγραέριο κινητήρων, το οποίο κοστίζει περίπου 0,21 ευρώ φθηνότερα και, όπως είναι φυσικό, δίνει ένα ιδιαίτερα ισχυρό κίνητρο για λαθροχειρία.
Απουσία ελέγχων
Όπως συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές, το πρόβλημα φυσικά δεν είναι καινούργιο. Πριν από δύο χρόνια εφαρμόστηκε ο φορολογικός μηχανισμός και στο υγραέριο κίνησης – η αυτόματη έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης και για τις αντλίες υγραερίου (με ποσότητα (λίτρα) και τιμή, όπως ισχύει και στα υγρά καύσιμα).
Τα οφέλη ήταν δυστυχώς προσωρινά, καθώς βρέθηκαν τρόποι ώστε η παραπάνω παράμετρος να παρακαμφθεί. Μάλιστα, φαίνεται πως η παραβατικότητα έχει πλέον αποκτήσει μεγαλύτερες διαστάσεις και από την περίοδο πριν την εφαρμογή του φορολογικού μηχανισμού.
Όπως είναι σαφές, η απουσία ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές έχει συντελέσει στην ασυδοσία των παραβατών, καθώς οι αρμόδιοι μηχανισμοί (πχ. Τελωνεία, Μετρολογία, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, ΚΕΔΑΚ κλπ) μαστίζονται από έλλειψη πόρων, μέσων, ανθρώπινου δυναμικού στους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι τύποι αντλιών επιδέχονται εύκολα παρεμβάσεις με διάφορες μεθόδους (διπλές πλακέτες, bypass φορολογικού μηχανισμού, totalizers reset κλπ), παρακάμπτονται και τα υποτυπώδη συστήματα ελέγχου.
Ζημία για τον καταναλωτή, το Δημόσιο και τον κλάδο
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι, όπου υπάρχουν «πειραγμένες» αντλίες, ο καταναλωτής πιθανότατα παραλαμβάνει βιομηχανικό υγραέριο ακατάλληλων προδιαγραφών και αμφίβολης ποσότητας. Επομένως, ο οδηγός πληρώνει ένα κακής ποιότητας υγραέριο που οδηγεί σε χαμηλή απόδοση του αυτοκινήτου του.
Η κλοπή στην ποσότητα δεν έχει μετρηθεί ποτέ και μπορεί να φτάσει και διψήφιο ποσοστό. Ζημιωμένο βέβαια είναι και το κράτος, με την απώλεια εσόδων να εκτιμάται πάνω από 20 εκατ. ευρώ τον χρόνο, από διαφυγόντες φόρους και δασμούς .
Επίσης, οι τεχνητά χαμηλές τιμές λιανικής δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Ως αποτέλεσμα, βάλλονται οικονομικά οι σωστοί επαγγελματίες του κλάδου, δηλαδή τα πρατήρια και οι εταιρίες εμπορίας.
Ανάγκη για τη λήψη μέτρων
Το θέμα είναι επίκαιρο, καθώς είναι σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την περιστολή του λαθρεμπορίου, όμως ενώ συζητούνται λύσεις, η αγορά καταρρέει. Σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς, για να αντιμετωπισθεί είναι επιτακτική η ανάγκη για αποτελεσματική σφράγιση των αντλιών, ώστε να μην επιδέχονται επεμβάσεις από τους επιτήδειους, καθώς και οι σχολαστικοί έλεγχοι στα ιδιωτικά συνεργεία τα οποία ελέγχουν τους διανομείς υγραερίου.
Παράλληλα, το υγραέριο κινητήρων θα πρέπει να ενταχθεί στο σύστημα εισροών/εκροών, παρόλο που μία τέτοια κίνηση δεν είναι πανάκεια, στην περίπτωση που δεν αξιολογούνται τα αποτελέσματα των ευρημάτων. Επίσης, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για συστηματική εποπτεία του κλάδου, ο οποίος γνώρισε μεγάλη και απότομη αύξηση τα τελευταία χρόνια.
Τέλος, θα πρέπει να αυστηροποιηθούν οι κυρώσεις στα κρούσματα παραβατικότητας που εντοπίζονται, με την αφαίρεση της άδειας λειτουργίας από τα πρατήρια στα οποία διαπιστώνεται «παρέμβαση» (π.χ. με ηλεκτρονικούς μηχανισμούς) στη λειτουργία των αντλιών ή αποδεικνύεται ότι εφοδιάζονται με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης.
Επιπλέον, θα πρέπει να θεσπισθούν δρακόντειες ποινές για τις εταιρείες εμπορίας υγραερίου και μεταφορείς που αποδεικνύεται ότι εφοδιάζουν τα πρατήρια με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης, αλλά και για τις βιομηχανίες.
Κώστας Δεληγιάννης
