Φωτιά στην αγορά πετρελαίου έρχονται να βάλουν τα σχέδια των ΗΠΑ να μην ανανεώσουν τις εξαιρέσεις προς οχτώ μεγάλους αγοραστές ιρανικού αργού, που εκπνέει στις 2 Μαΐου.
Ήδη οι τιμές του πετρελαίου επιδίδονται σε ράλι και εάν δεν υπάρξει μία δυναμική παρέμβαση από τη Σαουδική Αραβία, θα μπορούσαν να επιστρέψουν στα υψηλά 4,5 ετών στα οποία είχαν απογειωθεί τον περασμένο Οκτώβριο. Ποιος όμως θα είναι ο μεγάλος χαμένος σε αυτή την περίπτωση;
Οι ΗΠΑ είχαν παραχωρήσει εξαιρέσεις σε οκτώ χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Ιταλία, η Τουρκία, αλλά και οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο. Κίνα και Ινδία- οι δύο πολυπληθέστερες οικονομίες του πλανήτη-, όπως επίσης Νότιος Κορέα και Ιαπωνία μπορούσαν να συνεχίσουν να αγοράζουν ιρανικό, αν και καλούνταν να μειώσουν σταδιακά την εξάρτησή τους από αυτό.
Αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες για καθολική απαγόρευση στην αγορά ιρανικού αργού, τότε το πλήγμα θα είναι ισχυρότατο για τις μεγάλες ασιατικές οικονομίες, που ήδη παλεύουν με την επιβράδυνση.
Στόχος του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, είναι η «μέγιστη οικονομική πίεση» στην Τεχεράνη, με την ελπίδα μάλιστα όπως αναφέρουν πηγές της Ουάσιγκτον ότι αυτή θα πυροδοτήσει κοινωνική αναταραχή ή και ακόμη ανατροπή του προέδρου στην ισλαμική δημοκρατία. Μερίδα αναλυτών προειδοποιεί ωστόσο ότι μάλλον δεν έχουν υπολογίσει τι θα σημάνει η πίεση αυτή συνολικά για την παγκόσμια οικονομία.
Το να δει το Ιράν τα πετρελαϊκά έσοδά του να μηδενίζονται ισοδυναμεί βεβαίως με οικονομική ύφεση. Θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο και στους μεγάλους Ασιάτες αγοραστές; «Μία απότομη πτώση στους όγκους των ιρανικών εξαγωγών θα σημάνει μεγάλη πίεση στην προσφορά, δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας, που δοκιμάζει αυτή την περίοδο και άλλους μεγάλους παραγωγούς του ΟΠΕΚ, όπως η Λιβύη και η Βενεζουέλα» εξηγεί στο Reutersο Πίτερν Κίρναν.
Ήδη οι τιμές του μπρεντ έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 35% για το μπρεντ και πάνω από 40% για το αμερικανικό αργό από τις αρχές του έτους, γεγονός που καθόλου δεν βοηθά στην προσπάθεια να αποφευχθεί μία «ανώμαλη προσγείωση» της παγκόσμιας οικονομίας.
Τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία ζητούσαν εδώ και καιρό από την Ουάσιγκτον να διατηρήσει τις εξαιρέσεις, καθώς γνωρίζουν ότι ως οι μεγαλύτεροι αγοραστές θα είναι και οι μεγάλοι ηττημένοι. Θα μπορούσαν να αναπληρώσουν τις εισαγωγές τους από άλλους προμηθευτές, όπως η Σαουδική Αραβία- εφόσον βέβαια το Ριάντ εμφανιστεί πρόθυμο να εγκαταλείψει την στρατηγική μείωσης της προσφοράς. Είναι ωστόσο βέβαιο ότι θα κληθούν να πληρώσουν πολύ υψηλότερες τιμές.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών ήδη έσπευσε να υπενθυμίσει ότι αντιτίθεται στις μονομερείς αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν και να διαμηνύσει πως η συμφωνία του Πεκίνου με την Τεχεράνη για την αγορά πετρελαίου είναι συμβατή με το Διεθνές Δίκαιο.
Απέφυγε ωστόσο να διευκρινίσει εάν αυτό σημαίνει ότι θα επιλέξει να παρακάμψει την αμερικανική απαγόρευση, αψηφώντας την Ουάσιγκτον σε μία περίοδο κατά την οποία οι εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο μεγάλων οικονομιών του πλανήτη βρίσκονται στην τελική ευθεία.
Η Ινδία από την άλλη θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι θα συμμορφωθεί, έστω και απρόθυμα με το αμερικανικό εμπάργκο. Το ίδιο και η Νότιος Κορέα, όπου εκφράζονται ωστόσο σοβαρές ανησυχίες για τον αντίκτυπο. Σημαντική εξάρτηση από το ιρανικό πετρέλαιο έχει και η Ιαπωνία η οποία είναι ήδη παγιδευμένη σε αναιμικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Τι σημαίνει η απόφαση για την Ελλάδα
Η Ελλάδα ήταν κάποτε από τους μεγαλύτερους αγοραστές ιρανικού πετρελαίου στην Ευρώπη, με τα ΕΛΠΕ να έχουν φθάσει στο παρελθόν να καλύπτουν έως και το 22% με 25% των αναγκών τους από την ισλαμική δημοκρατία.
Ωστόσο ήδη από την περασμένη χρονιά και πριν ακόμη ανακοινωθούν οι πρώτες αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης τον περασμένο Νοέμβριο, είχαν φροντίσει να περιορίσουν σημαντικά την εξάρτησή τους από το ιρανικό αργό, προκειμένου να προστατευθούν από τον αντίκτυπο των γεωπολιτικών εντάσεων. Είχαν βρει εναλλακτικές πηγές προμήθειας, μεταξύ των οποίων το Ιράκ και η Αίγυπτος.
Υπό τις συνθήκες αυτές δεν προβλέπεται να αντιμετωπίσουν σημαντική πίεση από την απόφαση των ΗΠΑ. Ωστόσο η άνοδος των τιμών του πετρελαίου έχει ήδη αποτυπωθεί σε εκείνες της βενζίνης.
Πρόσφατα σε δηλώσεις του στον Ελεύθερο Τύπο ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) Γιώργος Ασμάτογλου ανέφερε ότι η τιμή της αμόλυβδης θα απογειωθεί μέσα στις επόμενες 40 ημέρες κοντά στα 1,70 ευρώ το λίτρο με βάση το ρυθμό αύξησης των διεθνών τιμών.
(της Νατάσας Στασινού, Ναυτεμπορική)
