Οι τιμές του πετρελαίου κατέγραψαν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδό τους τα τελευταία δύο χρόνια. Το Brent, το παγκόσμιο σημείο αναφοράς για το πετρέλαιο, διαπραγματευόταν πάνω από τα 78 δολάρια το βαρέλι την Παρασκευή, σημειώνοντας άνοδο άνω του 9% σε σχέση με την περασμένη Παρασκευή, μετά από ένα αιχμηρό τετραήμερο ράλι...
Το σκεπτικό είναι σαφές: οποιαδήποτε ισραηλινή επίθεση θα έπληττε τις εξαγωγές των 1,7 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως της Τεχεράνης θα είχε συνέπειες για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, ενώ οποιαδήποτε ιρανικά αντίποινα στοχεύουν αντίπαλους εξαγωγείς πετρελαίου στη Μέση Ανατολή θα προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερη αναστάτωση.
Το ράλι έχει εκπλήξει πολλούς παρατηρητές της αγοράς καθώς φαίνεται να είναι κάπως υποτονικό δεδομένου του τι διακυβεύεται.
Ενεργειακοί αναλυτές εγείρουν ερωτηματικά σχετικά με την έως τώρα αντίδραση στον κίνδυνο κλιμάκωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, δεδομένου ότι οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να διαταράξουν τις ροές πετρελαίου από τη βασική εξαγωγική περιοχή.
Το Ιράν, το οποίο είναι μέλος του ΟΠΕΚ, είναι σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Υπολογίζεται ότι έως και το 4% της παγκόσμιας προσφοράς θα μπορούσε να κινδυνεύσει εάν το Ισραήλ στοχεύσει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Η Goldman Sachs λέει ότι μια διαρκής πτώση της ιρανικής παραγωγής θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές του πετρελαίου κατά 20 δολάρια το βαρέλι , ενώ η σουηδική τράπεζα SEB έχει προειδοποιήσει ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού μπορεί να ανέλθουν σε περισσότερα από 200 δολάρια το βαρέλι σε ένα ακραίο σενάριο.
Για ορισμένους αναλυτές, ο λόγος που οι τιμές του αργού δεν έχουν ακόμη κινηθεί υψηλότερα είναι επειδή η αγορά πετρελαίου σορτάρει.
«Υπάρχει μια πολύ μεγάλη short θέση, όχι μόνο στο πετρέλαιο, το βλέπετε [επίσης] στις μετοχές. Γενικά, αυτός ο χώρος δεν αρέσει στους επενδυτές. Γιατί; Ανησυχούν για το μεγάλο πλεόνασμα της προσφοράς πετρελαίου το επόμενο έτος», ανέφερε χαρακτηριστκά στο CNBC, ο Jeff Currie, επικεφαλής ενεργειακής στρατηγικής στην Carlyle.
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και οι απόψεις της Amrita Sen, ιδρύτρια και διευθύντρια έρευνας στο Energy Aspects: «Η αγορά είναι short. Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια επίπεδα short θέσεων» υπογράμμισε.
Ο ρόλος του ΟΠΕΚ
Πολλοί traders πετρελαίου φαίνεται να έχουν πάρει θέση short εκτιμώντας ότι ότι το ράλι τόνωσης της Κίνας θα αποτύχει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, και ότι ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του θα ενισχύσουν την παραγωγή αργότερα μέσα στο έτος.
Η αλήθεια είναι ότι τα παιχνίδια που παίζονται αυτή τη στιγμή στους κόλπους του πετρελαϊκού καρτέλ είναι αξιοσημείωτα και έχουν προκαλέσει αντιπαραθέσεις στα μέλη του.
Η απαγοήτευση της Σαουδικής Αραβίας
Το Ριάντ εκφράζει πλέον ανοικτά την απογοήτευσή του για την αποτυχία άλλων πετρελαιοπαραγωγών κρατών να συντονιστούν με τη μείωση της προσφοράς για να ανεβάσουν τις τιμές του πετρελαίου σε περίπου 100 δολάρια το βαρέλι — από τα σημερινά 70 δολάρια.
Οι έμποροι πετρελαίου λένε ότι η Σαουδική Αραβία είναι τώρα έτοιμη να ανταποκριθεί, εξάγοντας περισσότερο πετρέλαιο η ίδια για να αρπάξει μερίδιο αγοράς και κέρδη, ακόμη και όταν οι τιμές πέφτουν.
Αυτή η στρατηγική θα μπορούσε να βυθίσει τις τιμές του πετρελαίου και να σημάνει άσχημα νέα για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ήταν η μεγαλύτερη ενιαία πηγή εσόδων για το ρωσικό κράτος την τελευταία δεκαετία, αποτελώντας έως και το ήμισυ του προϋπολογισμού της χώρας.
Ο Mikhail Krutikhin, ένας Ρώσος ενεργειακός αναλυτής με έδρα τη Νορβηγία, είπε ότι η πιθανή κίνηση της Σαουδικής Αραβίας αποτελεί «τεράστιο κίνδυνο» για τον κρατικό προϋπολογισμό της Μόσχας, λόγω της συντριπτικής εξάρτησής της από τα έσοδα από το πετρέλαιο. Και είναι μόνο ένας από τους πολλούς απρόβλεπτους παράγοντες στον ορίζοντα, συμπεριλαμβανομένων των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.
Η Σαουδική Αραβία «καταλαβαίνει πολύ καλά ότι οι ρωσικές εταιρείες δεν συμμορφώνονται με το αίτημα για μείωση της παραγωγής, επομένως κάνουν τα δικά τους σχέδια», πρόσθεσε ο Krutikhin.
Η Alexandra Prokopenko, οικονομολόγος και συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace, συμφώνησε ότι το διακύβευμα ήταν υψηλό για το Κρεμλίνο.
«Με τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες, μια πτώση των τιμών του πετρελαίου κατά 20 δολάρια θα οδηγούσε σε πτώση των εσόδων κατά 1,8 τρισεκατομμύρια ρούβλια (20 δισεκατομμύρια δολάρια). Αυτό ισοδυναμεί με περίπου 1 τοις εκατό του ΑΕΠ της Ρωσίας», είπε.
Αλλάζει τους στόχους του το Ριάντ
Αίσθηση προκάλεσε επίσης η είδηση ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου του ΟΠΕΚ, η Σαουδική Αραβία, φημολογείται ότι προσπαθεί να επιταχύνει τη διαδικασία χαλάρωσης των περικοπών της παραγωγής πετρελαίου.
Οι Financial Times ανέφεραν ότι η Σαουδική Αραβία ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει τον ανεπίσημο στόχο της τιμής των 100 δολαρίων το βαρέλι για το αργό πετρέλαιο καθώς προετοιμάζεται να αυξήσει την παραγωγή.
Σημειωνεται ότι το Ριάντ και άλλα επτά μέλη του ΟΠΕΚ+ είχαν δεσμευτεί να χαλαρώσουν τις μακροχρόνιες περικοπές παραγωγής από τις αρχές Οκτωβρίου. Ωστόσο, μια δίμηνη καθυστέρηση πυροδότησε εικασίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της αύξησης της παραγωγής.
Οι FT ανέφεραν ότι το βασίλειο δεσμεύτηκε τώρα να επαναφέρει αυτή την παραγωγή όπως είχε προγραμματιστεί την 1η Δεκεμβρίου, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της αγοράς και τις τιμές του πετρελαίου εκείνη τη στιγμή, καθώς η χώρα προσπαθεί να αποφύγει μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς σε παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί επικριτές, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου ΟΠΕΚ, ο οποίος αρνήθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι είχε νέο στόχο τιμών.
Ανησυχίες
Παρόλα αυτά, οι φήμες αυτές προκαλούν ανησυχία στην αγορά δεδομένου του υπερμεγέθους ρόλου που διαδραματίζει η χώρα ως ο βασικός παραγωγός του ΟΠΕΚ.
Πράγματι, η Σαουδική Αραβία αντιπροσωπεύει επί του παρόντος 2 mb/d από τις 2,8 mb/d περικοπές της παραγωγής από μέλη του ΟΠΕΚ και συνολικά 3,15 από τον ΟΠΕΚ+.
Ουσιαστικά, η συνεισφορά της Σαουδικής Αραβίας είναι διπλάσια από αυτή του συνόλου του ομίλου, με μόνο το Βασίλειο και το Κουβέιτ να μειώνουν επί του παρόντος την παραγωγή κατά διψήφιο ποσοστό. Στην πραγματικότητα, ένα μεγάλο μέρος της χαμηλότερης παραγωγής από άλλα μέλη του ΟΠΕΚ+ δεν είναι εθελοντικό, αλλά αντικατοπτρίζει την αδυναμία τους να εκπληρώσουν τις ποσοστώσεις τους.
Οι εκτιμήσεις
Ωστόσο, οι αναλυτές εμπορευμάτων της Standard Chartered υιοθετούν μια πιο διαφοροποιημένη άποψη της εξελισσόμενης κατάστασης.
Σύμφωνα με την StanChart, η αύξηση της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας κατά 84 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα (kb/d) κάθε μήνα από τον Δεκέμβριο του 2024 δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το Βασίλειο έχει αλλάξει πολιτική και στοχεύει σε μερίδιο αγοράς, επισημαίνοντας ότι η Σαουδική Αραβία δεν είχε τιμή στόχο για πολλά χρόνια.
Κατά την άποψη του StanChart, η βασική ιστορία είναι ότι η Σαουδική Αραβία στέλνει μια προειδοποίηση ότι θα επιταχύνει τη σταδιακή κατάργηση των εθελοντικών περικοπών εκτός εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι εταίροι εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους.
Θεωρεί μάλιστα την πιο πρόσφατη κίνηση της Σαουδικής Αραβίας ως μία από τις πολλές προειδοποιήσεις που έχει εκδώσει τον τελευταίο καιρό σε κάθε χώρα που δεν συμμορφώνεται με τις αποφάσεις.
Η συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις θα είναι το κλειδί για να καθοριστεί εάν οι αγορές πετρελαίου θα παραμείνουν σφιχτές ή όχι.
Βουτιά στα 50 δολάρια
Σύμφωνα επίσης με δημοσίευμα της Wall Street Journal, ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας Πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν φέρεται να προειδοποίησε τους συναδέλφους υπουργούς του ΟΠΕΚ+ ότι εάν άλλοι παραγωγοί συνεχίσουν να παραβιάζουν τις ποσοστώσεις παραγωγής τους στη συμφωνία, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να πέσουν στα 50 δολάρια το βαρέλι.
Η προειδοποίηση από τον υπουργό ερμηνεύτηκε από άλλους παραγωγούς ως συγκαλυμμένη απειλή ότι η Σαουδική Αραβία έχει βαρεθεί τους «απατεώνες των ποσοστώσεων» και μπορεί να κάνει πόλεμο τιμών για να υπερασπιστεί το μερίδιο αγοράς της, ανέφεραν οι πηγές της Journal.
Το μήνυμα από τον Σαουδάραβα υπουργό ήταν ότι «δεν έχει νόημα να προστεθούν περισσότερα βαρέλια εάν δεν υπάρχει χώρος για αυτά στην αγορά», δήλωσε πηγή με γνώση του θέματος στην WSJ.
«Κάποιοι καλύτερα να σωπάσουν και να σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους έναντι του ΟΠΕΚ+», ήταν το μήνυμα από τον κορυφαίο παραγωγό και ηγέτη του ΟΠΕΚ, τη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με την πηγή.
Το Βασίλειο έχει προχωρήσει περαιτέρω για να περιορίσει την προσφορά στην αγορά για περισσότερο από ένα χρόνο. Εκτός από το μερίδιό της στις περικοπές του ΟΠΕΚ+ που ίσχυε από το περασμένο καλοκαίρι, η Σαουδική Αραβία κρατά επίσης οικειοθελώς άλλο 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα (bpd) εκτός αγοράς.
Οι παραβάτες
Το Ιράκ και το Καζακστάν, από την άλλη πλευρά, υπήρξαν σημαντικοί «υπερπαραγωγοί» και δεν τηρούν τις ποσοστώσεις τους, προκαλώντας την έντονη δυσφορία το Ριάντ.
Η Ρωσία που δεν είναι μέλος του ΟΠΕΚ έχει επίσης καθυστερήσει σε συμμόρφωση με τη συμφωνία του ΟΠΕΚ+.
Η επίμονη υπερπαραγωγή από ορισμένους παραγωγούς του ΟΠΕΚ+ έχει κρατήσει ένα καπάκι στις τιμές του πετρελαίου , καθώς η αγορά αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει υπεραρκετή προσφορά εντός και εκτός ΟΠΕΚ+ για την κάλυψη της υποτονικής ζήτησης.
Η τελευταία φορά που η Σαουδική Αραβία διεξήγαγε πόλεμο τιμών ήταν τους πρώτους μήνες της πανδημίας το 2020, όταν το Βασίλειο και η Ρωσία μάχονταν για μερίδιο αγοράς εν μέσω της κατάρρευσης της ζήτησης.
