Η περασμένη Κυριακή θα μείνει για καιρό χαραγμένη στη μνήμη των traders.
Αντί για μια χαλαρή, ως είθισται, συνεδρίαση με μικρές σε όγκο και χαλαρές συναλλαγές, η επίθεση με drones σε μια από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου, το εργοστάσιο Abqaiq της Σαουδικής Αραβίας, είχε ως αποτέλεσμα επί δύο συνεχόμενες συνεδριάσεις να επικρατήσει στην αγορά ένταση, ακραίες διακυμάνσεις και να εκτοξευθούν στα ύψη οι τιμές.
Είχε, άλλωστε, γίνει γνωστό ότι η βομβιστική επίθεση έθεσε εκτός αγοράς περίπου το 5% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου.
Η αναταραχή αποτυπώθηκε στην ακραία άνοδο των τιμών: η τιμή του αργού κατέγραψε ιστορικά τη μεγαλύτερη ημερήσια αύξηση μόλις στα πρώτα λεπτά μετά το άνοιγμα των αγορών τη Δευτέρα, πάνω από τα 71 δολάρια το βαρέλι. Η ενδοσυνεδριακή άνοδος στα futures του πετρελαίου Brent κατά 12 δολάρια το βαρέλι είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από το 1988, έστω και εάν στην πορεία της συνεδρίασης η αρχική άνοδος περιορίστηκε περίπου στο μισό από το αρχικό 20%.
Πιο συγκεκριμένα, η άνοδος της τιμής για το πετρέλαιο Brent έφτασε ενδοσυνεδριακά πάνω από 19%, στα 71,95 δολάρια το βαρέλι, στην ευρωπαϊκή αγορά ICE Futures, ενώ το αμερικανικό WTI (Western Texas Intermediate) εκτινάχθηκε στα 63,34 δολάρια (αύξηση 15,5%).
Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές της αγοράς πετρελαίου συμφωνούν ότι η βίαιη αντίδραση της αγοράς στην είδηση της επίθεσης στις εγκαταστάσεις παραγωγής αργού της Σαουδικής Αραβίας καταδεικνύει με τον πλέον εμφατικό τρόπο ότι στην ταραχώδη περίοδο που διανύουμε ο παράγων "γεωπολιτικό ρίσκο" αποτελεί εκ νέου πραγματικό κίνδυνο για τη διαμόρφωση των διεθνών τιμών του "μαύρου χρυσού".
Όχι ότι δεν υπήρχε πραγματική βάση στις ανησυχίες της αγοράς: σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις της Saudi Aramco, του κρατικού πετρελαϊκού κολοσσού της Σαουδικής Αραβίας, η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η παραγωγή του κυριότερου παίκτη της αγοράς και του ηγέτη του πετρελαϊκού καρτέλ ΟΠΕΚ κατά περίπου 5,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας ΙΕΑ, η μείωση στην προσφορά αργού από την επίθεση στο Abqaiq ξεπερνά τις απώλειες που προκλήθηκαν τον Αύγουστο του 1990, όταν ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο Κουβέιτ με αποτέλεσμα να αποσυρθεί από την παγκόσμια αγορά η παραγωγή του Ιράκ και του Κουβέιτ. Επίσης, οι απώλειες στην παραγωγή αργού της Σαουδικής Αραβίας υπερβαίνουν τα προβλήματα που προκλήθηκαν το 1979, όταν πάγωσε η πετρελαίου του Ιράν, κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης.
Στρατηγικά αποθέματα
Τις επόμενες ημέρες το ερώτημα που κυριάρχησε στις συζητήσεις και τις αναλύσεις στην αγορά του πετρελαίου ήταν κατά πόσο είναι εφικτό να αποκατασταθεί σύντομα η ζημιά στην παραγωγή ή θα χρειαστεί να αξιοποιηθούν τα στρατηγικά αποθέματα ασφάλειας του ΟΠΕΚ και των παραγωγών πετρελαίου.
Η Σαουδική Αραβία έσπευσε την Πέμπτη να ανακοινώσει ότι η εγκατάσταση Abqaiq 4 μέρες μετά την επίθεση λειτουργεί στο 40% της δυναμικότητας που είχε πριν από το συμβάν. Μάλιστα ο διευθύνων σύμβουλος της Saudi Aramco, Amin Nasser, δήλωσε ότι η παραγωγή θα έχει πλήρως αποκατασταθεί μέχρι τα τέλη του μήνα. Αλλά και ο γενικός διευθυντής του ΙΕΑ, Fatih Birol, διαβεβαίωσε ότι η ζήτηση πετρελαίου καλύπτεται πλήρως και ότι υπάρχει επαρκής προσφορά στην παγκόσμια αγορά.
Πράγματι, ακόμα και εάν η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας σταματούσε εντελώς, τα τεράστια αποθέματα που διαθέτει η χώρα θα επαρκούσαν για να καλύψουν τα τρέχοντα επίπεδα εξαγωγών πετρελαίου της χώρας για μια περίοδο 26 ημερών, σύμφωνα με δηλώσεις του επικεφαλής της Rystad Energy στο Rigzone.
Αν, ωστόσο, τα προβλήματα δεν επιλυθούν και δεν επαληθευτούν οι διαβεβαιώσεις της Saudi Aramco, τότε η αγορά πιθανότατα θα αντιμετωπίσει πρόβλημα. Η μοναδική χώρα που θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, κατά περίπου 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Σήμερα οι ΗΠΑ εφοδιάζουν την αγορά με περίπου 3 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Αντίθετα, άλλοι παραγωγοί, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ρωσία, το Κουβέιτ και το Ιράκ, έχουν τη δυνατότητα να κλιμακώσουν την παραγωγή τους κατά μόλις μερικές εκατοντάδες χιλιάδες βαρέλια ημερησίως. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι χώρες του ΟΟΣΑ θα καλούνταν να αξιοποιήσουν τα στρατηγικά απόθεμα ασφάλειας που διαθέτουν.
Πόσο κοστίζει το γεωπολιτικό ρίσκο
Ενδιαφέρον, πάντως, παρουσιάζει έκθεση της Jefferies, σύμφωνα με την οποία οι γεωπολιτικές εντάσεις αποτιμώνται ως κίνδυνοι που πιθανόν να επιβαρύνουν το επόμενο διάστημα την τιμή του πετρελαίου. "Ο κίνδυνος μιας ευρύτερης σύρραξης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, περιλαμβανομένης και της πιθανής απάντησης εκ μέρους της Σαουδικής Αραβίας ή των Ηνωμένων Πολιτειών στην επίθεση στο Abqaiq, πιθανόν να οδηγήσουν σε αύξηση της τιμής του αργού κατά 5 έως 10 δολάρια το βαρέλι", αναφέρει σημείωμα του οίκου με αφορμή τις εξελίξεις στον Κόλπο.
Το χειρότερο δυνατό σενάριο, σύμφωνα με τον οίκο, θα ήταν οι γεωπολιτικές εντάσεις να οδηγούσαν σε κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, από όπου διακινείται περίπου το 35% των παγκόσμιων αναγκών σε πετρέλαιο. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου έως και τα 100 δολάρια το βαρέλι, ανέφερε η Jefferies, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι αυτό το ενδεχόμενο συγκεντρώνει τις μικρότερες πιθανότητες, με δεδομένες τις καλές σχέσεις του Ιράν με την Κίνα, η οποία και θα δεχόταν το μεγαλύτερο πλήγμα.
(του Χάρη Φλουδόπουλου, capital.gr)
